Author

Admin - page 56

Admin has 1827 articles published.

Historia e të Kuqes-Linda Hogan 

in Letërsi/Përkthim/Tharm by

Historia e të Kuqes-Linda Hogan 

Në fillim
kishte një rend tjetër të gjërave
të pathënë asnjëherë
veçse në ëndrrat e krijimit më të errët.

Pastaj, kishte tokë të zezë,
liqen, pasqyrim të dritës në ujë.
Më pas pyll i dendur përreth
asaj drite,
dhe pastaj brumi njerëzor
gjakun e të cilit ne e bartim,
që rritet brenda nesh
i cili na kujton guvat me bizonë të kuq
që marrin ngjyrën e gjakut të tyre
si raca e tyre.

Një botë e egër
lodrim në barqet e nënave tona,
dëshirë përmes syve të mbyllur,
një fëmijë i porsalindur
mbështjellë me placentën e kuqe, të lagësht
i ardhur në këtë botë
tashmë të plagosur,
të vjedhur dhe të djegur
përtej asaj që mund të mendohet.

E kuqe është kjo tokë pjellore
e kthyer përmbys
nga një vend i gjahtarëve
me hekur, gurë stralli dhe zjarr.
E kuqe është frika
që kthen një thikë prapa
kundrejt burrave, ua mban atë në fyt,
ata nuk mund të shohin kthetrat në dorezë,
putrën e kafshës
që iu fanitet
dhe gjakun që iu turbullohet në trup.

Kjo pra është gjuetia, lindje,
dhe një lloj vdekje.
Pastaj ishte mjekësia, shërimi i plagëve.
I kuq ishte fryti i pamatshëm
i trupave të rrëmbyer.
Mjekët dëshironin të dinin
çfarë e shpiku sëmundjen
si shërohen plagët
brenda vetes së tyre
si mbahet jeta nën lëkurë,
nëse jo me magji.

Ata hyjnizonin hijet e kuqe të shushunjave
që lëvrinin në tasat e bardhë të ujit;
Ata i besonin yjeve
në kupën e qiellit,
Ata e zhvoshkën lëkurën
për të lejuar
të dilte jashtë pjesa më e keqe
por ata lexonin historinë e zjarrit
të shuar
dhe kjo ishte një shkencë.

Ndërsa për putrën e kafshës mbi thikën e vdekjes,
thikat kanë aq tehe
sa ati i kuq i luftës
që e shkruan emrin e tij
me gjakun e burrave të tjerë.

I kuq ishte ushtari
që zvarritej
përmes një hendeku
të gjakut njerëzor me qëllim për të mbijetuar.
Kjo ishte rruga e shpëtimit të tij.
Është djali i tij që jeton pranë meje.
I kuq është gjëmimi në veshët tanë
kur takohemi.
Dashuria, si krijimi,
është njëlloj rendi tjetër i gjërave.

E kuqe është flaka e zjarrit
që kam rrëmbyer
nga rrënja,thundra, fruti i rënë.
Dhe kjo ishte uria.

E kuqe është shtëpia e njeriut.
Unë kthehem aty natën
duke notuar brenda guvës së lëkurës
që më kujton bizonin.
Në atë luzmë rrethore
të gjakut
jemi duke u djegur të gjithë,
zjarre të kuq, të pandashëm,
gjallesat ecin këmbadoras
dhe kacavaren
me qëllim për të mbijetuar
kështu që asgjë nuk mbetet
për të vdekur në fund.

Kjo jetë në zjarr, e dua,
E dëshiroj,
këtë jetë.

Përktheu: Kujtim Morina

Ndarja-Hienrich Böll

in Letërsi/Përkthim/Tharm by

Hienrich Böll

Ne ishim në atë zymti, ajo gjendja e mjerë shpirtërore që të kap kur ti tashmë ke thënë “mirupafshim”, por që nuk mund të largohesh sepse treni nuk është nisur ende. Stacioni ishte si të gjithë stacionet, i pistë dhe i rrëmujtë, i mbushur deri te çatia e përthyer me mjegullën e avujve dhe me zhurmë; me zhurmën e zërave dhe të vagonave hekurudhorë.
Charlotte po rrinte te dritarja e korridorit të gjatë, duke u ngjeshur gjithnjë e më shumë, e shtynin nga mbrapa, objekt i shumë mallkimeve, por gjatë atyre minutave të fundit të çmuara që do të ndanim, ne na duhej më shumë se thjesht një tallavitje prej vagonit të tejmbushur…
– Ishte diçka e këndshme, – thashë unë për të tretën herë. – Ishte vërtet diçka e këndshme që u ndale gjatë rrugës për në stacion.
– Mos thuaj absurditete, – sa kohë u bënë që e njohim njëri-tjetrin. – Pesëmbëdhjetë vjet.
– Po, aq, jemi tridhjetë tani. Ende…
– Aq të vjetër sa pisllëku dhe uria…
– Pakëz më të rinj…
– Ke të drejtë. Ne jemi tmerrësisht të rinj.
Ajo qeshi.
– Mos the ndonjë gjë? – pyeti me nervozizëm. U përplas me një valixhe të rëndë.
– Jo, ishte këmba ime.
– Duhet të bësh diçka për të.
– Po, duhet të bëj diçka për të, ajo me të vërtetë që flet shumë.
– Nuk është problem për ty që të qëndrosh kaq gjatë?
– Jo… Në të vërtetë doja t’i thosha se e dashuroja, por unë nuk mundja t’i gjeja fjalët, për pesëmbëdhjetë vjet nuk kisha mundur t’i gjejë fjalët.
– Çfarë ishte ajo?
– Asgjë. Suedi, pra, do të shkosh në Suedi?
– Po, më vjen pakëz turp që kjo është bërë pjesë e jetës sonë, me të vërtetë; pisllëku, rreckat, rrënojat, dhe ndihem pakëz e turpëruar. Ndihem si një dezertore.
– Budallallëqe, ti i përket atij vendi. Ji e gëzuar që po shkon në Suedi.
– Ndonjëherë jam e gëzuar, ti e di, ushqimi, që duhet të jetë i mrekullueshëm dhe nuk ka rrënoja, nuk ka rrënoja fare. Letra e tij tingëllonte entuziaste…
Zëri që gjithmonë lajmëronte për nisjen e trenit u dëgjua tashmë një platformë më pranë dhe unë mbajta frymën, por nuk ishte platforma jonë. Zëri thjesht po lajmëronte mbërritjen e një treni ndërkombëtar nga Rotterdam-i në Basel dhe ndërsa shihja fytyrën e vogël delikate të Chalotte-s, papritur m’u kujtua aroma e sapunit dhe e kafes dhe u ndjeva krejtësisht i mjerë.
Për një çast më mbushi një kurajë e dëshpëruar, doja ta tërhiqja nga dritarja këtë njeri të vogël dhe ta mbaja këtu, sepse ajo ishte imja, unë e doja…
– Çfarë ka?
– Asgjë, – thashë unë. – Ji e gëzuar që po shkon në Suedi.
– Jam. Vitaliteti i tij është fantastik, a nuk mendon dhe ti kështu? Një i burgosur lufte për tre vjet në Rusi, ai i arratisuri kokërruar dhe tani është në Suedi, duke dhënë leksione për Rubens-in.
– Fantastike. Është vërtet fantastike.
– Edhe ti duhet t’i futesh punës, merr diplomën të paktën…
– Oh, mbylle gojën!
– Çfarë? – pyeti e tmerruar. – Çfarë? Ajo ishte bërë meit
– Më fal, – pëshpërita unë. – Dua të them, këmba ime, flas me të ndonjëherë…
Ajo nuk dukej aspak si një vepër e Rubens-it, më teper ngjante një Picasso dhe unë vazhdova ta pyesja veten pse dreqin ishte martuar ai me të. Ajo nuk ishte as e bukur dhe unë e doja.
Ishte më qetë tashmë në platformë, të gjithë kishin hipur në tren, pak njerëz rrinin përreth duke ndjekur me sy miqtë e tyre tek largoheshin. Çdo çast mund të jetë i fundit…
– Ti vërtet duhet të bësh diçka, çfarëdo lloj gjëje, nuk mund të vazhdosh kështu.
– Jo, nuk mundem, – thashë unë.
Ajo ishte vërtet aq e kundërta e Rubens-it – e hollë, me këmbë të gjata, shumë e ndjeshme – dhe ishte e vjetër sa Revolucioni rus, e vjetër sa uria dhe pisllëku në Evropë, aq e vjetër sa lufta.
– Nuk mund ta besoj. Suedi… është si një ëndërr…
– Është e gjitha një ëndërr…
– Kështu mendon?
– Sigurisht. Pesëmbëdhjetë vjet. Tridhjetë vjet… tridhjetë të tjerë… Pse të shqetësohem për një diplomë? Nuk ia vlen përpjekja. Rri urtë, mallkuar qofsh!
– Po flet me këmbën tënde?
– Po.
– Çfarë thotë?
– Dëgjon.
Ne rrinim të heshtur, shihnim njëri-tjetrin e buzëqeshnim, dhe i folëm njëri-tjetrit pa thënë asnjë fjalë.
Ajo më buzëqeshi. – A e kupton tani, a është gjithçka në rregull?
– Po… po…
– Me të vërtëtë?
– Po. Po.
– Ti e kupton, – tha ajo butësisht. – Nuk është e rëndësishme të jemi bashkë dhe e gjithë kjo. Nuk është kjo ajo që ka vlerë, apo jo?
Zëri që lajmëronte nisjen e trenit ishte mu mbi mua, zyrtar, i largët, dhe unë u drodha sikur një kamxhik i madh gri të kishte zbritur poshtë çatisë së përthyer.
– Mirupafshim!
– Mirupafshim!
Treni filloi të lëvizte shumë ngadalë, duke u larguar nëpër errësirë nën çatinë e madhe.

Përktheu: Arlinda Guma

Cibola-Julia Brush

in Letërsi/Përkthim/Tharm by

Cibola-Julia Brush

 

Nga frika e kolonizimit,
i modelova brinjët e mia të majta
në një tabelë shumëzimi
që të mos harroj si bëhet bilanci
i çmendurisë së përditshme.

Për një kohë të gjatë deri tani
jam përpjekur t’u vë emra
konkuistadorëve para se të fle.

Sepse sapo më kaloi rinia dhe
është e vështirë të mbaj mend çdo njeri të keq
për të cilin kam dëgjuar ose ata që natën
më ndjekin nga pas.

Jam ishulli i vetes sime dhe po thërres
një botë të re në brigjet e mia dhe jam humbja
dhe jam kujtesa, kocka dhe emri im
që nuk do ta njohësh kurrë.

 

Përktheu: Viktoras Iliopoulos

Foto: © Eva Chupikova

Për parathënien-Jorge Luis Borges

in Letërsi by

Jorge Luis Borges

«Parathënia është një zhanër ndërmjetës midis studimit kritik dhe, le ta quajmë kështu, përgëzimit. Është e kuptueshme që ajo duhet të përmbajë një tepri të vogël lëvdatash; lexuesi gjen të mesmen e artë. Në të njëjtën kohë, parathënia duhet të jetë bujare dhe, pas kaq shumë vitesh, kam arritur në përfundimin se duhet të shkruash vetëm rreth asaj që të pëlqen. Besoj se kritika negative nuk ka kuptim. Schopenhauer-i, për shembull, mendonte se Hegeli ishte mashtrues apo budalla, ose të dyja bashkë. Mirëpo, tani, të dy ata bashkëjetojnë paqësisht në historitë e filozofisë gjermane. Novalis mendonte se Goethe-ja ishte një shkrimtar sipërfaqësor, thjesht korrekt e thjesht elegant; ai i krahasonte veprat e Goethe-s me mobiljet angleze… por, sot, Novalis dhe Goethe janë dy klasikë. Me fjalë të tjera, ajo që shkruhet kundër dikujt, nuk është se i sjell atij ndonjë dëm; dhe nuk jam i sigurt nëse ajo që shkruhet në favor të dikujt, ia shton atij medoemos lavdinë. Për sa më takon, prej një kohe të gjatë tashmë, shkruaj vetëm rreth asaj që më pëlqen, sepse jam i idesë se nëse nuk e dua një gjë, kjo ndodh nga pazotësia ose nga pamençuria vetjake, dhe se nuk më takon mua të përpiqem t’u mbush mendjen të tjerëve. Kam dhënë mësim letërsitë angleze dhe amerikanoveriore gjatë njëzet vjetëve; u kam mësuar studentëve, nuk do thosha dashurinë për këto letërsi – kjo shprehje është shumë e madhe dhe shumë e vagëlluar -, por dashurinë për disa shkrimtarë apo, më konkretisht, dashurinë për disa pasazhe, për disa vargje, për disa tema; dhe ia kam dalë mbanë. Më duket se të dënosh nuk hyn në punë për asgjë. Natyrisht, nëse shkruan me shpirt, fraza mbetet. Më kujtohet ajo e Byron-it: Horaci kish thënë se ndonjëherë Homerin e madh e zinte gjumi dhe Byron-i shton se ndonjëherë Wordsworth-i zgjohej. Kjo thënie është shpirtërore, por ajo nuk e dëmton Wordsworth-in, sepse ajo që është shpirtërore bëhet e pavarur nga ajo që është e qëllimshme. Thënia ka mbetur, por vepra e Wordsworth-it ngelet e admirueshme.»

Përktheu: Alket Çani

SI TË TË MBUSH, VETMI-LUIS CERNUDA

in Letërsi/Përkthim/Tharm by

SI TË TË MBUSH, VETMI-LUIS CERNUDA

 

Si të të mbush, vetmi,
përveçse me ty vetë…

Që fëmijë, mes strukave të shkreta të tokës,
në qosh të errët i heshtur,
kërkoja tek ti, flakëruese lule-kurorë,
netët e fshehta, agullimet e mia të ardhshme,
dhe tek ti i dalloja,
të natyrshme dhe të përpikta, po ashtu të lira dhe besnike,
shëmbëllimi im,
shëmbëllimi yt, e përjetshmja vetmi.

Pastaj humba në tokën e padrejtë
si ai që kërkon miq apo dashuri të papërfillur;
i ndryshëm nga bota,
isha dritë e kthjellët dhe i rrëmbyer zjarr dëshire,
dhe në shiun e zymtë apo në diellin e qartë
një të vërtetë doja që ty të të tradhtoja,
duke harruar në zjarrin e dëshirës sime
se si krahët fluturues e krijojnë vetë renë e tyre.

Dhe pasi mbulohesh në sytë e mi
me re përmbi re, nga vjeshta të tejmbushura
drita e atyre ditëve që shqova tek ti vetë,
të mohova për fare pak;
për të shpeshtat dashuri as të vërteta e as të shtira,
për të qetat miqësi kolltukësh dhe gjestesh,
për një emër bishtshkurtër në një botë fantazmë,
për kënaqësitë e vjetra të ndaluara
si dhe për ato të lejuarat krupëndjellëse,
të dobishme vetëm për sallonin elegant pëshpëritur,
në gojë gënjeshtrash dhe fjalë të akullta.

Prej teje ndesh tani jehonën e njeriut të dikurshëm
që unë isha,
që unë vetë e njollosa me ato tradhtitë djaloshare;
prej teje gjej tani, zbulime të yjëzuara,
e pastër prej tjetër dëshire,
diellin, zotin tim, natën zhurmëruese,
shiun, fshehtësinë e përhershme,
pyllin dhe frymëmarrjen e tij pagane,
detin, detin e bukur si vetë emrin;
dhe mbi të gjitha,
trup mjegullt dhe sqimatare,
të gjej ty, ty, vetmi kaq e imja,
dhe ti më jep forca dhe dobësi
si shpendi i lodhur krahët prej guri.

Bërryla-mbështetur në ballkon dallgëzimin këqyr, i pangopur,
dëgjoj klithmat e tij të errëta,
sodis ledhatimet e tij të bardha;
dhe i ngritur që nga djepi vigjilent
natën jam një diamant që vërtitet duke paralajmëruar njerëzit,
për të cilët jetoj, edhe kur s’i shoh;
dhe kështu, larg tyre,
emrat e tyre harruar, i dua me turma,
të zhurmshme dhe të dhunshme si deti, banesa ime,
të pastra përballë pritjes së një revolucioni të zjarrtë
ose të dorëzuara dhe të nënshtruara, siç di të jetë deti
kur vjen ora e pushimit që forcën e tij pushton.

Ti, e vërteta vetmitare,
pasion i tejdukshëm, vetmia ime e përhershme,
je përqafim i pamatshëm;
dielli, deti,
errësira, stepa,
njeriu dhe dëshira e tij,
turma e tërbuar,
çfarë janë tjetër veçse ti?

Për ty, vetmia ime, i kërkova dikur;
tek ty, vetmia ime, i dua tani.

 

Përktheu: Erion Karabolli

SARKAZMA DHE KREMTIMI-Michel Tournier

in Esé by

Michel Tournier

“Nuk kam parë kurrë ndonjë gjë të shëmtuar”, ka thënë Claude Monet-ja. Këtë sy kaq vendosmërisht optimist, Monet-ja e pati njëlloj si krejt shkolla impresioniste, për të cilën bota nuk ishte tjetër veçse një tallazitje magjike ngjyrash. Kësaj estetike të hareshme, ekspresionizmi iu përgjigj që në fillim me një qëndrim vendosmërisht të kundërt, duke kërkuar goditjen emocionale të provokuar prej një fytyrngërdheshëse apo një skene dramatike (Klithma e Edward Munch-it, 1893), madje thjesht prej shëmtisë  kulluar (Soutine, Bacon, Baselitz).Letërsia gjithashtu i njeh këto dy rryma, kremtimin dhe sarkazmën. Të këndosh bukurinë e botës, madhështinë e heronjve, hiret e vashave, duket se ndodh vetvetiu, por nuk është ambicie e vogël për atë që pretendon të bëjë vepër origjinale e krijuese. Disa poetë si José-Maria de Hérédia, Leconte de Lisle apo Saint-John Perse kanë shkëlqyer në këtë rrymë (një përmbledhje poetike e Saint-John Perse-it titullohet Lëvdata). Tekefundit, poezia përshtatet më mirë me kremtimin sesa me sarkazmën.Nga ana tjetër, disa vepra në prozë të një force mbresëlënëse, si Memuaret e Saint-Simon-it, Në kërkim të kohës së humbur e Marcel Proust-it apo Udhëtim në skaj të natës e Louis-Ferdinand Céline-it, nuk janë tjetër veçse monumente sarkazme. Brenda shoqërive gëluese që na ofrojnë këto vepra, nuk gjen dot një personazh që të mos jetë disi grotesk, mjeran, apo neveritës. Përkundrazi, te Kujtimet e përtejvarrit të Chateaubriand-it apo te Të mjerët e Victor Hugo-it, thith një ajër madhështie të errët që të ngazëllen e të gufon zemrën. Duhet theksuar se zymtësia nuk u ka dhënë aspak atyre karakter sarkastik dhe se sarkazma e sublimja ekzistojnë si te tmerri, ashtu edhe tek idili. Sidoqoftë, ky lloj dallimi duhet trajtuar me kujdes dhe jo si një çelës që hap të gjitha dyert. Disa vepra nuk i binden këtij dallimi dhe nuk kanë fituar asgjë duke iu nënshtruar atij, si Komedia njerëzore e Balzac-ut apo Les Rougon-Macquart e Zola-it. Të tjera vepra ndahen krejt natyrshëm në dy masivë, sipas këtyre dy rubrikave. Kështu, Flaubert-i, në njërën anë kur shkruan Tundimin e Shën AntonitSalambonëSaint Julien l’Hospitalier-në apo Hérodias-in, dhe në anën tjetër kur shkruan Zonjën BovariEdukimin e ndjenjave dhe Bouvard et Pécuchet-në. (Mund të themi gjithashtu se ka dy Flaubert-ë, njëri me ngjyra, tjetri në bardh-e-zi.) Është zbavitëse të krahasosh, nga ky aspekt, gostinë e Barbarëve që çel Salambonë dhe banketin e martesës te Zonja Bovari. Te njëra gjithçka është madhështore, te tjetra gjithçka është qesharake. Do shihnim gjithashtu se nëse humori është mbret te sarkazma, ai nuk është aspak i përjashtuar te kremtimi. Këtu ai thjesht fiton një përmasë plotësuese.

citat

Bufoni, ngaqë është trupvogël, shëmtaraq e i paskrupullt, shikon më shumë gjëra se zotërinjtë trupmëdhenj dhe zonjat e bukura të Oborrit.

Ibn Al Houdaida

Përktheu: Alket Çani

Adoleshentja-Wislawa Szymborska

in Letërsi/Përkthim/Tharm by

Adoleshentja-Wislawa Szymborska

Unë – adoleshente?
Nëse ajo do ndodhej, këtu, tani, përpara meje,
a do t’më duhej ta trajtoja si të afërt dhe të dashur,
edhe pse më është e çuditshme dhe e largët?

Të derdhja një lot, t’ia puthja ballin
për arsyen e thjeshtë
se kemi një datë lindjeje?

Kaq shumë pangjashmëri midis nesh
saqë vetëm kockat ka të ngjarë të jenë ende të njëjtat,
zgavra e kafkës, gropat e syve.

Pasi sytë e saj duken pakëz më të mëdhenj,
qerpikët e saj janë më të gjatë, ajo është më e gjatë
dhe i gjithë trupi i është i mbështjellë fort,
në lëkurë të lëmuar, pa njolla.

Të afërmit dhe miqtë ende na bashkojnë, është e vërtetë,
por në botën e saj jetojnë pothuajse të gjithë,
ndërsa në timen pothuajse askush nuk mbijeton
nga ai rreth i përbashkët.

Ne ndryshojmë kaq thellësisht,
flasim dhe mendojmë për gjëra krejtësisht të ndryshme.
Ajo nuk di pothuajse asgjë –
por me një këmbëngulje që meriton arsye më të mira.
Unë di shumë më tepër –
por asgjë me siguri.

Ajo më tregon poezitë,
shkruar me shkrim të qartë dhe të kujdesshëm
që nuk e kam përdorur prej vitesh.

Unë ia lexoj poezitë, i lexoj.
Hëm, po ndoshta atë
nëse do të ishte më e shkurtër
dhe e rregulluar në disa vende.
Pjesa tjetër nuk është inkurajuese.

Biseda ngec.
Tek ora e saj patetike
koha është ende e lirë dhe e paqëndrueshme.
Tek imja është shumë më e çmuar dhe e saktë.

Asgjë teksa ndahemi, një buzëqeshje e ngrirë
dhe pa emocione.
Vetëm kur ajo zhduket,
duke e lënë shallin nëpër nxitimin e saj.

Një shall prej leshi origjinal,
me shirita me ngjyra
thurur për të me grep
nga nëna jonë.

Unë ende e kam atë shall.

Përktheu: Arlinda Guma

Poezia e lexuar nga Arlinda Guma:

Dua-Nikos Kabadhias

in Letërsi/Përkthim/Tharm by

Dua-Nikos Kabadhias

 

Dua gjithë të trishtushmen e botës.
Sytë e trishtuar të njerëzve të sëmurë
pemët e zhveshura dhe parqet shkretë
qytetërimet e vdekura, vendet në errësirë.
Udhëtarët e shkretë me një çantë
që larg kërkojnë strehim,
muzikantët e verbër plot zhurmë të udhëve,
të varfrit, ata rrugaçët, ata që kanë uri.
Vajzat e zbehta që gjithmonë presin
kalorësin, e që në ëndrrën e tyre panë mbrëmë,
të padukshmin e rrugës përballë.

Mjelmat e përgjumura mbi bardhësinë e tyre.

Anijet që në udhëtime të largëta ikin
dhe nuk e dinë se kur do të kthehen,
dua, sa dëshirë me to të shkoj,
as të kthehem më.
Dua gratë e bukura, ato që vajtojnë,
sa larg shohin, sa trishtushëm shohin.
Dua në këtë botē, çdo gjë që qan,
Sepse është unë. 

 

Perktheu: Nilda Baxha

Nikos Kabadhias (1910 – 1975), poet dhe prozator grek, gjithashtu përkthyes dhe oficer marine.

SHKULJA E KOKAVE-Henri Michaux

in Letërsi/Përkthim/Tharm by

Henri Michaux

Kërkonin vetëm ta kapnin nga flokët. Nuk donin t’i shkaktonin dhembje. Ia shkulën kokën me një të rënë. Me siguri s’qe lidhur fort. Përndryshe s’do shkulej aq lehtë. Sigurisht që diçka mungonte.
Kur nuk është më mbi supe, koka hap telashe. Duhet t’ia japësh dikujt. Por duhet ta lash, sepse ia njollos dorën atij që e merr. Duhet ta lash. Sepse ai që e ka marrë, me duart tashmë të qullura me gjak, nis të ketë dyshime dhe të vështrojë si dikush që pret shpjegime.
– Po ja, e gjetëm në kopsht… E gjetëm mes të tjerash… Zgjodhëm këtë sepse na u duk më e freskët. Nëse zotëria pëlqen ndonjë tjetër… mund të shkojmë të shohim. Hë për hë le të mbajë këtë.
Dhe ikin të ndjekur nga një vështrim që nuk thotë as po as jo, nga një vështrim i ngulmët. Sikur të shkojmë të shohim pranë pellgut. Në pellgje ç’nuk gjen. Ndoshta ndonjë i mbytur do na mbaronte punë.
Në pellgje mendohet se do gjesh atë që doje. Kthehesh shpejt e kthehesh duarthatë.
Ku të gjesh koka krejt të gatshme për t’u dhënë? Ku t’i gjesh pa hapur shumë telashe?
– Unë kam një kushëri të parë. Ama, thuajse një kokë kemi të dy. Kurrë s’ka për ta besuar kush që e gjeta rastësisht.
– Unë… kam një mik, Pjerin. Por është shumë i fortë dhe s’mund t’ia shkulësh kollaj.
– Ç’na the! Tjetrit ia shkulëm me një të rënë.
Dhe kështu, të kapluar nga ajo ide, mbërrijnë te Pjeri. Hedhin përtokë një shami dore. Pjeri përkulet. Gjasme si për ta ngritur, duke qeshur, e tërheqin prapa nga flokët. Mbaroi dhe kjo punë, koka u shkul.
Gruaja e Pjerit hyn, e tërbuar… “Pijaneci, ja, prapë e paska derdhur verën. Nuk është i zoti as ta pijë. E derdh përtokë. Pastaj s’ngrihet dot më…”
Dhe ajo ikën për të marrë ndonjë gjë që të pastrojë vendin. Ata e kapin për flokësh edhe gruan. Trupi rrëzohet përpara. Koka u mbetet në duar. Një kokë e tërbuar që varet në flokë të gjatë.
Ia beh një qen i madh, që leh me sa ka në kokë. I futin një shkelm dhe koka bie.
Tani kanë tri koka. Tre, është numër për së mbari. Le që të lë edhe të zgjedhësh. Nuk janë aspak koka të njëjta, jo, një burrë, një grua, një qen.
Dhe ata nisen sërish drejt atij që ka tashmë një kokë; dhe e gjejnë duke pritur.
I vënë mbi gjunj tufën e kokave. Ai vë majtas kokën e burrit, pranë kokës së parë, ndërsa kokën e qenit e të gruas me flokë të gjatë, në anën tjetër. Pastaj pret.
Dhe i vështron ngultas, me një vështrim që nuk thotë as po as jo.
– Po ja, këto i gjetëm te një miku ynë. Ishin atje, në shtëpi… Çdokush do kish mundur t’i merrte. S’kish të tjera aty. Morëm ato që ishin. Herë tjetër do jetë më mirë. Çështje fati. Për fat të mirë, koka ka sa të duash. Sidoqoftë, tani shkoi vonë. Ku t’i gjesh në errësirë! Duhet kohë për t’i pastruar, sidomos ato që mund të jenë me baltë. Në fund të fundit, do përpiqemi… Por, ne të dy, sidoqoftë nuk mbushim dot karro të tëra. U pa kjo punë… Do shkojmë… Ndoshta do kenë rënë disa gjatë kësaj kohe. Të shohim…
Dhe ata ikin, të ndjekur nga një vështrim që nuk thotë as po as jo, të ndjekur nga një vështrim i ngulmët.
– Eh, unë, ti e di. Jo! Merre! Merr kokën time. Kthehu me të, nuk ka për ta njohur. Ai as që u hedh sytë. Ti do t’i thuash…: “Merreni. Kur dola, e hasa aty sipër. Më duket se është një kokë. Jua solla. Dhe do jetë e mjaftueshme për sot, apo jo?…”
– Por, ti je i vetmi mik që më ka mbetur.
– Hajde, hajde, pa të qara. Merre. Hë, tërhiqe, tërhiqe fort, më fort ore, hë pra.
– Jo, s’bëhet, ti e sheh. Ky është ndëshkimi ynë. Hajde, provo timen, tërhiqe, tërhiqe.
Por kokat nuk shkulen. Koka të mira vrasësish.
Nuk dinë më ç’të bëjnë, venë e vijnë, nisen sërish, rinisen, të ndjekur nga vështrimi që pret, nga një vështrim i ngulmët.
Më në fund humbasin nëpër natë dhe ky është një lehtësim i madh; për ta, për ndërgjegjen e tyre. Nesër kanë për t’u nisur kuturu, nga t’i çojnë këmbët. Do përpiqen të ndërtojnë një jetë. Është shumë e vështirë. Por do përpiqen. Do përpiqen të mos mendojnë më për asgjë të tillë, por të jetojnë si më parë, si gjithë njerëzia…

Përktheu:  Alket Çani

VAJZA QË E MBIJETOI MASAKRËN-Xhevdet Bajraj

in Letërsi/Tharm by

VAJZA QË E MBIJETOI MASAKRËN-Xhevdet Bajraj

 

Ajo vajza që i mbijetoi masakrës
tashmë është rritur
është bërë grua e nënë
Zemra i bëhet mal
kur i sheh dy vajzat e saj
duke lozur me kukulla

Edhe ajo ende e ruan kukullën e saj
që e kishte humbur një këmbë
kur eksplodoi bomba në afërsi të tyre

Loz me të
kur nuk e sheh askush
kur do të qajë
për njerëzit që i humbi atë ditë.

1 54 55 56 57 58 183
Go to Top