Author

Admin - page 67

Admin has 1813 articles published.

Ngushëllimi-Wislawa Szymborska

in Letërsi/Përkthim/Tharm by

Ngushëllimi-Wislawa Szymborska

 

Darvini.
Thonë se lexonte romane për t’u çlodhur,
Por vetëm një lloj të caktuar:
jo nga ata me fund të trishtë.
Nëse do të dilte diçka e tillë,
i inatosur ai do ta flakte librin në zjarr.

E vërtetë apo jo,
unë jam gati ta besoj.

Kaq herë duke skanuar në mendjen e tij aq vende,
atij duhej t’i kishte ardhur në majë të hundës me speciet që vdisnin,
triumfi i të fortit mbi të dobëtin,
përpjekjet e pafundme për të mbijetuar,
herët a vonë, të gjithë të dënuar.
Ai e kishte fituar të drejtën e fundeve të lumtura,
të paktën në fiction,
me gjithë miniaturat e tij.

Si rrjedhojë e prespektivës shpresëdhënëse,
të dashuruarit bashkoheshin, familjet pajtoheshin,
dyshimet davariteshin, besnikëria shpërblehej,
pasuria rifitohej, thesaret zbuloheshin,
fqinjët kokëfortë korrigjonin sjelljen,
emrat e mirë riktheheshin, lakmia zbutej, shërbëtoret e moshuara martoheshin me njerëz të denjë,
ngatërrestarët dëboheshin në hemisfera të tjera,
falsifikuesit e dokumenteve flakeshin nëpër shkallë,
joshësit vraponin drejt altarit,
jetimët strehoheshin, vejushat ngushëlloheshin,
krenaria përulej, plagët shëroheshin,
bijtë plangprishës ftoheshin sërish në shtëpi,
kupat e pikëllimit flakeshin në oqean,
shamitë stërpikeshin prej lotëve të pajtimit,
hare dhe festime të mëdha,
dhe qeni Fido,
i humbur në kapitullin e parë,
dilte duke lehur gjithë gëzim në kapitullin e fundit.

 

Përktheu: Arlinda Guma

DIMRI DHE LEXUESET-ROBERTO BOLAÑO

in Letërsi/Përkthim/Tharm by

ROBERTO BOLAÑO

Kili, 1953 – 2003

Gjatë dimrit duket se vetëm ato kanë guxim të mjaftueshëm për të dalë në rrugët e akullta. I shoh në lokalet e Blanesit ose në stacion apo ulur përgjatë Paseo Marítimo (Shëtitores Bregdetare), vetëm ose me fëmijët e tyre ose me ndonjë shoqe të heshtur, dhe në duart e tyre shikoj gjithmonë një libër. Çfarë lexojnë këto gra? – pyeste veten Enrike Vila-Matas, para disa vjetësh. Çfarë munden. Jo gjithmonë letërsi e mirë (por çfarë është letërsia e mirë?), herë revista, herë best-sellers më të këqij. Kur i shoh duke ecur, të mbështjella, me fytyra të skuqura nga era e ftohtë, mendoj për gratë ruse që bënë revolucionin dhe që mbështetën stalinizmin, i cili ishte më i keq se dimri i acartë, dhe për fashizmin, që ishte më i keq se ferri, dhe gjithmonë të shoqëruara me një libër, ndërkohë që gjëja më e arsyeshme për to do të ishte vetëvrasja. Në të vërtetë, shumë nga ato lexuese të dimrit përfunduan në vetëvrasje. Por jo të gjitha. Para disa ditësh lexova se Nadjezhda Jakovlevna Xhazina, lexuese e jashtëzakonshme, autore e dy librave me kujtime, një prej të cilëve quhet “Kundër çdo shprese”, dhe është gruaja e poetit të vrarë Osip Mandelstam që adhuruesit e tyre i konsideronin si të shenjtë. Në mes të dimrit, Nadjezhda dhe Osipi jo vetëm që nuk ngrinë, por u përpoqën të lexonin të gjithë librat që kishin.
Ato gra, prej mishi e kocke, që nuk u mungoi guximi, qenë lexueset e shenjta të dimrit. E vërteta është se disa prej tyre bënë vetëvrasje. Të tjera u ngritën mbi poshtërimin dhe u kthyen te librat e tyre, librat misterioze që lexojnë gratë, kur është ftohtë dhe duket se dimri nuk do të përfundojë kurrë.

Përktheu: Bajram Karabolli

Kushtuar Adelina Sejdinit-Arlinda Guma

in A(rt)ktivizëm/Feminizëm/Letërsi/Tharm by

Kushtuar Adelina Sejdinit-Arlinda Guma

 

Qielli i hapi kanatat tej për tej.
Për të të pritur ty, Adelinë!

Shenjtorët ulën kokën të turpëruar.
Në gjunjë përpara teje, Adelinë!

Në gazeta sot ishe lajm i parë.
Të quajtën “ish-prostitutë”…
Ty; më të dëlirën e të gjithë qiejve, Adelinë!

Fluturove edhe ti nga një urë,
si gjithë heroinat e denja në romane…
Por bota nuk i do ngjarjet e tyre t’i zhvillohen live përpara syve…
Ajo i preferon ato në letër, mes germash estetike,
duke i lexuar pranë oxhakut në shtëpinë luksoze,
e duke rrufitur kafen, shoqëruar me ëmbëlsira të vogla dietike…

Boja e kuqe e dizajnerit në kopertinë,
është gjithmonë më higjenike se gjaku…

Sa i lehtë trupi yt tek vërtitet qiellit, Adelinë!
Fytyra jote ëngjëllore,
që hedh edhe një vështrim të fundit, të hutuar, këtu poshtë;
në tokën që të mohoi…
në tokën që s’të deshi…

Ishim të gjitha në fluturimin tënd nga ajo urë, Adelinë!

Shko dhe rrëfe gjithçka atje lart!
Edhe pse kjo nuk do t’i ndryshojë asgjë shëmtisë së kësaj bote,
kredhur kokë e këmbë në “gjumin e thellë të bukurisë”…

Drejtueset e organizatave të grave
do të vazhdojnë të shëtitin,
si zakonisht,
me xhipat luksozë…
do të porositin në restorantin e kushtueshëm
ushqimin me “kalori të mirëllogaritura”…
pastaj do të dalin në konferenca,
ku do të flasin, e flasin, e flasin… gjithë pasion,
për sukseset e arritura
dhe, për “fuqizimin e gruas”…

Sa “i fuqizuar” trupi yt tek vërtitet qiellit, Adelinë!

Shën Adelinë!…
Mbrojtësja e të gjitha bijave të dhimbjes.

11 Nëntor, 2021

©Arlinda Guma

Mbi një budallallëk të lashtë. Pse shkruaj?-Shpëtim Selmani

in Letërsi/Pse shkruaj?/Tharm by

Mbi një budallallëk të lashtë. Pse shkruaj?-Shpëtim Selmani

 

Unë shkruaj ngase kam lindur më 16 Maj, 1986,
viti kur mori fund lufta më e gjatë në histori.
Të merremi vesh. Nuk pati asnjë viktimë.
Unë shkruaj ngase kur isha njëvjeçar, ushtria
siriane ishte futur në Bejrut. Ushtritë ende
marshojnë nëpër kapilarët e gjakut të botës.
Unë shkruaj ngase kur isha dyvjeçar, për herë të parë
në krye të një shteti islamik ishte një grua.
Burrat janë armë të kalbura.
Unë shkruaj ngase kur isha trevjeçar, shteti federal,
Florida, ekzekutoi në karrigen elektrike vrasësin më
të përfolur amerikan, Ted Bundy. Mbase edhe amerikanët
shkruajnë për këtë shkak.
Unë shkruaj
ngase nuk jam amerikan dhe vrasësit jetojnë kudo.
Unë shkruaj ngase kur isha katërvjeçar, u dha
premiera e filmit që quhej “Kumbara III”. Unë nuk isha aty.
Ende nuk e kam parë.
Unë shkruaj ngase kur isha pesëvjeçar,
Gorbaçovi braktisi Bashkimin Sovjetik.
Gjithmonë braktise një komb dhe jo një grua.
Unë shkruaj ngase kur isha gjashtëvjeçar,
Evropa kishte nisur të bashkohej.
Unë jam jashtë saj. Dhe jashtë çdo Evrope tjetër.
Atëbotë, Anglia kishte pjellë prifëreshat.
Unë shkruaj ngase kur isha shtatëvjeçar,
duket se më ra dhëmbi i parë. E pata hedhur
mbi çatinë e shtëpisë së vjetër.
Unë shkruaj ngase kur u bëra tetëvjeçar, Izraeli
dhe Jordania kishin nënshkruar një traktat paqeje.
Raketat bërthamore po rrezikojnë çdo mutsihane të tillë.
Unë shkruaj ngase kur isha nëntëvjeçar,
në një metro të Tokios dhjetëra njerëz humbën jetën
dhe mijëra të tjerë u plagosën rëndë. Arsyeja. Gaz nervor.
Sekt fetar. Kah nuk shkon mendja e njeriut?
Unë shkruaj ngase kur isha dhjetëvjeçar, Gjermania
për herë të parë disi pendohet për Holokaustin.
Unë shkruaj ngase kur isha njëmbëdhjetëvjeçar,
në një aksident automobilistik humb jetën Princesha Diana.
Princeshat vdesin në rrugë. Titull i bukur libri.
Atëbotë lexoja veprat periferike të Dostojevskit.
E kishin përmendur të rriturit.
Unë shkruaj ngase kur isha dymbëdhjetëvjeçar,
çoja dashuri me një biçikletë në hijen e pemës së luftës.
Në gojën e babait tim gjendej tyta e një pushke.
Unë shkruaj ngase kur isha trembëdhjetëvjeçar, kuptova
se qeni im bredharak ishte sëmurë. Vuante nga trauma.
Unë shkruaj ngase kur isha katërmbëdhjetëvjeçar, kishte
dështuar parashikimi i fisit Maya. Bota nuk kishte marrë fund.
Gjatë tërë vitit kam parë qiellin. Prisja të ndodhte diçka.
Por ajo që ndodh nuk vjen kur e presim.
Unë shkruaj ngase kur isha pesëmbëdhjetëvjeçar, Kullat Binjake
u bënë pluhur. Kofi Anan fitoi Çmimin Nobel për Paqe.
Unë shkruaj ngase kur isha gjashtëmbëdhjetëvjeçar, kisha
nisur të pija me të madhe. Dhe Koreja e Veriut
po merrej me laboratorin e plutoniumit.
Unë shkruaj ngase kur isha shtatëmbëdhjetëvjeçar, vija
në krahë thëniet e njerëzve të mençur.
Të gjitha më janë fshirë.
Unë shkruaj ngase kur isha tetëmbëdhjetëvjeçar,
udhëtova për herë të parë me aeroplan.
Atëbotë një grua kishte mbyllur perdet e dhomës.
Binte shi i madh. Ajo ra mbi mua.
Unë shkruaj ngase kur isha nëntëmbëdhjetëvjeçar,
u hodh sateliti i parë për navigim, “Galilelo”.
Indianët autoktonë në Amerikë ende mallkojnë
Kolombin dhe shpurën e tij.
Unë shkruaj ngase kur isha njëzëtvjeçar,
ekzekutohet prijësi në Irak. Një anije
kozmike kishte pushtuar Marsin.
Unë shkruaj ngase kur mbusha njëzet e një vjet,
në Algjeri u hodhën bomba. Doris Lessing-u, kur
mori vesh që kishte marrë çmimin më të madh
letrar, klithi; – Oh, Jesus! Dukej e pakënaqur.
Unë shkruaj sepse kur u bëra njëzet e dyvjeçar,
vendi ku rastisi të lindja ishte bërë i pavarur.
Mbaj mend fishekzjarret, të ftohtin dhe entuziazmin njerëzor,
që tani ka vdekur.
Unë shkruaj sepse kur mbusha njëzet e tre vite,
kisha nisur të ëndërroja për një parajsë të ngjashme
me bibliotekën e Eco-s. Apo të Borges-it.
Kisha nisur të habitesha me esencën e gjërave.
Unë shkruaj sepse kur mbusha njezët e katër vite,
toka e Kilit u drodh. Unë u drodha nga lumturia
diku në Grykën e Rugovës. Vjeshtë fantastike.
Turpi njerëzor është i pamatshëm.
Unë shkruaj sepse kur mbusha njëzet e pesë vite,
mora vesh se zhgënjimi është i vetmi religjion dhe
kështu kisha nisur të argëtohesha në emër të atit,
të birit dhe të dëshpërimit.
Unë shkruaj sepse kur mbusha njëzet e gjashtë vite,
në Oslo po gjykohej një fashist. Në Mbretërinë e Bashkuar
ndodhi një seri plaçkitjesh çamçakëzash.
Unë shkruaj sepse kur mbusha njëzet e shtatë vite,
kisha frikë se do të futesha në klubin 27. Një veturë
më goditi në një rrugicë. Në emergjencë kisha kaluar
dy orë të mira. Mjeku ishte njeri i qejfit.
Unë shkruaj sepse kur mbusha njëzet e tetë vite,
kisha një shqetësim të pashpjegueshëm. Më duhet t’i jap
kuptim kësaj gjëje. Nëse mundem. Ende po përpiqem.
Unë shkruaj sepse kur mbusha të njëzet e nëntat, mora vesh
se koha është një njollë në shpinën e pëllumbit.
Unë shkruaj për shokët. Për veten. Për hajvanët.
Dhe për fërkimin e gjinjëve sipër rrobave të tua.

Udhëtimi i fundit-Marie Phillips

in Letërsi/Përkthim/Tharm by

Marie Phillips

Diku thellë në barkun e nëntokës, si një gjarpër vdekjeprurës me ujrat sterrë të zeza, por të shkëlqyera, si luspore, gjarpëronte ngadalë lumi Stiks. Era e rëndë e squfurit e kish mbingopur atmosferën dhe kudo mbretëronte errësira e thellë, e cila oshëtinte prej vajit të shpirtrave të dënuar, atyre që s’ishin në gjendje të paguanin të vetmen monedhë të kërkuar nga vozitësi Karon, monedhë të cilën ai ua nxirrte nga goja udhëtarëve të tij me gishtin e trashë e të shtrembër.

Zonja Ruth Langley nga Basingstoke, Britania e Madhe, e vdekur së fundmi në moshën 83-vjeçare nga një goditje në tru, ndërsa shpluhuroste koleksionin e burrit të saj, modele në miniaturë të aeroplanëve luftarakë, mendonte se rremat e Karonit e vozitnin barkën, ashtu siç një një mackë pi qumështin, duke lëpirë, llup-llup.

Zonja Langley kurrë s’kish pasur një mace e lëre më pastaj të dëgjonte se si ajo pinte. I shoqi i kishte alergji.

Zonja Langley besonte se ishte gati për këtë udhëtim. Kishte qenë e para në varkë, duke zënë vendin e parë në pjesën e përparme, pranë vozitësit misterioz, një gjigant kaba me vetulla të ngrysura e sy gjymë të mbyllur, të fiksuar në horizont.

Ajo mendonte se ai ndihej paksa i shqetësuar, “A nuk është e këndshme kjo gjë?”, e pyeti “Gjithmonë kam dashur të shkoj në një udhëtim me anije.” Karoni nuk tha asgjë. “Në Mesdhe apo në ishujt Grekë. Sigurisht që ju dini gjithçka rreth tyre. A janë të mrekullueshëm ashtu siç flitet?” Karoni nuk tha asgjë.

“Gjithmonë e imagjinoja veten duke bërë banjo dielli në kuvertë, ndërsa një kamerier i pashëm më sillte gota me amaretto. Pyes veten. ç’shije vallë të ketë amaretto? E keni provuar? Tingëllon kaq romantike, a-m-a-r-e-t-t-o. Mendoj se do të kem shumë raste për të provuar pije të reja sapo të arrijmë atje.” Karoni nuk tha asgjë.

“Shiko, burri im i urren barkat. Oh, po me këtë nuk dua të ofendoj. Jam i sigurt se kur t’i vijë ora, ai do të mendojë që ky udhëtim është i bukur.” Ajo hodhi një vështrim prapa, te të vdekshmit e kruspulluar që qanin, me dënesa dhe rënkime, duke u shtrënguar me njëri-tjetrin në dëshpërim, pastaj u kthye drejt mikpritësit të saj.

“Në të vërtetë, problemi i tij është se e zë deti. Por ky udhëtim është shumë i qetë. Ju keni një teknikë të mrekullueshme. Duhet të jeni shumë krenar për këtë.” Karoni nuk tha asgjë.

“A nuk është emocionues takimi me të gjithë njerëzit e famshëm? Patjetër duhet të jetë. A keni folur me Princeshën Diana? Si ishte ajo? Gjithmonë kam menduar se dukej kaq e zemërdhembshur, njësoj si Nënë Tereza, po elegante.” Karoni nuk tha asgjë.

“E dini se ç’mendoj unë që diçka është vërtet e bukur? Nuk ka lidhje me klasin e parë. Ne realisht jemi të gjithë në të njëjtën barkë. Por asnjëherë nuk e dimë se kush mund të ulet pranë, megjithëse, mesa duket, askush i famshëm s’paska vdek sot. Shiko, nuk po ankohem se vërtet jam shumë e lumtur këtu, vetëm me ty.” Karoni nuk tha asgjë.

Zonja Langley ia nguli sytë territ. Papritur ngërtheu fort duart në prehër, aty ku duhej të ishte çanta. “Nuk besoj,” tha ajo, “se ju kujtohet një burrë i quajtur Xhoni Farmer? Me gjatësi mesatare, gjysmë bjond, vdiq në vitin 1994 pasi u godit nga një autobus  Bëri bujë në gazetën lokale.

Kur isha vajzë e re, më çonte për të kërcyer. Më bënte të qeshja, më mbante në pëllëmbë të dorës. Donte të martohej me mua, por unë mendoja se isha ende e re për martesë. Gjithsesi e kam pyetur veten vazhdimisht, po sikur? Kështu që mendoj se ndoshta nëse më zbret atje ku është ai… Oh, po sigurisht që ai e vazhdoi jetën e tij dhe u martua. Por gruaja e tij, Linda, është ende gjallë.

Unë pastaj u martova me një inxhinier softuerësh nga Penzance. Një djalë më i ri se unë në moshë. Prandaj, burri im nuk është këtu, ende jo, por do të vijë shumë shpejt. Ai me siguri që po e shijon heshtjen atje lart. Haha. Gjithmonë më thosh se flas shumë. Por ai më do. Mendoj se gjithçka do të jetë shumë e ndërlikuar këtu. Eh, dashuria.” Karoni nuk tha asgjë.

“Ndoshta Xhoni s’do m’i hidhte sytë. Tani unë jam një grua e moshuar.” Karoni nuk tha asgjë. Zonja Langley ngriti sytë drejt barkëtarit. Kishte diçka kaq dinjitoze në qëndrimin e tij, në mënyrën e paepur sesi voziste përpara.”Jeni një dëgjues shumë i mirë”, i tha ajo.

Karoni u kthye drejt saj. Gruaja fliste. Të gjithë e bënin. Në çdo udhëtim, pa asnjë përjashtim. Sapo një shpirt shkëputej nga grupi i të vdekshmëve, lidhej me të dhe fillonte dërdëllitjet. Dhe kjo nuk ndryshonte kurrë.

Sigurisht që si të vdekshëm ata ishin të ndryshëm, por sa të ndryshëm mund të ishin në të vërtetë? Ishte e njëjta gjë si me një tufë minjsh. Mbase mund t’i dallosh nëse i sheh nga shumë afër, por kush dëshiron ta bëjë këtë?

Gruaja fliste. Shumicën e rasteve ata i luteshin e përgjëroheshin. Ishin shumë të dëshpëruar e donin të ktheheshin me patjetër në atë gjënë që ata e quanin jetë. Nuk e kishin kuptuar ende, që të paktën jeta, apo ekzistenca, do të ishte e vetmja gjë që do ta kishin me bollëk. Në fakt, për gjithë përjetësinë.

Nëse do të ndihej ndonjëherë i prirur të fliste, Karoni kishte ca gjëra për të thënë për temën e jetës së përjetshme. Pikërisht sepse ajo ishte shumë e gjatë. Po ai nuk ndihej i gatshëm të fliste. E me kë të fliste pastaj? Me minjtë?

Gruaja fliste. Dashuria ishte gjëja tjetër për të cilën ata kurrë se mbyllnin gojën. Secili prej tyre mendonte se dashuria e tyre është kaq e veçantë, kaq unike, saqë ajo kurrë s’do të vdiste. Sigurisht ata do ta merrin edhe mësimin për dashurinë e pavdekshme.

Jo më kot ekzistonte arsyeja pse perënditë specializoheshin në pasionet kalimtare që djegin shumë dhe shpejt dhe, që zakonisht përfundonin me personin tjetër të kthyer në kafshë.

Po ndoshta nuk do të ishte aq keq, të kishe një shok/bashkëudhëtar. Një prezencë të qetë, të heshtur, në këtë vorbull dërdëllitjesh të pakuptueshme të të vdekmëve, dikë që të ndaje netët e gjata, rrëshkitjen e ëmbël të varkës në ujë, përqafimin e kadifenjtë të errësirës, muzikën e ëmbël të shpirtrave të braktisur që dënesnin në mjerim.

Ca fjalë të gruas pluskuan në ajër. “Më bënte të qeshja, më mbante për dore”. Dora e Karonit kishte kaq shumë kallo prej përdorimit të rremave, saqë ngjante si gur. Dikush ta mbante për dore… Po, edhe mund ta shihte të dobishme këtë.

“Jeni një dëgjues shumë i mirë”, i tha ajo. Ai e pa me përçmim; e vogël, i brishtë, me flokët e gufuara, një përpjekje mjerane për tu zbukuruar. Sytë e hapur në kërkim të tijve, buzët paksa të hapura.

Ai e kapi butësisht nga mjekra, ia futi gishtin në gojë dhe e rrotulloi rreth e qark. Nuk kish asnjë monedhë. E hodhi në ujë. Kishte shumë kohë që asnjë nuk e kish monedhën në gojë, por prapë se prapë, ai duhej të kontrollonte.
Pastaj ngriti dorën dhe ia bëri me shenjë të vdekmit tjetër përpara tij…

Përktheu: Meli Ajazi

POETIT KOSTANDIN KAVAFIS-Dora MANATAQI 

in Letërsi/Përkthim/Tharm by

POETIT KOSTANDIN KAVAFIS-Dora MANATAQI 

 

U struk pasioni në rropullitë e tua
Dhe doli si një muzikë e një bilbili ëmbëlak
Si portreti i një piktori që ngadalë
Me penela perceptimin e tij plotëson.
Pika të hidhëta si helm
La pena jote mbi letër
Përballë vogëlsive të njerëzve
Ku u fshi çdo epërsi, moment i hareshëm
Veç i dhimbshëm, sido që duke bërë sarkazëm.
Nuk e humbe kurrë qëllimin tënd të vetëm
Tejmëshimin e përhershëm me stoicizëm
Në të pavdirë dhe të pavdekshëm të bukur shpirtëror
Për një Itakë rrugën tonë hape
Duke e bërë me fjalët e tua të bukur udhëtimin
Kërkimet dhe vendmbërritjen.
Ku fitimi i këtij udhëtimi dhe pasuria e tij
Është përvoja që të jep
Në pavdekësinë e faqeve mbeti emir yt
Emri yt dhe fjala jote e plotë
Që mbarsi dukshëm shpirtin tënd
Dyshimi filozofik dhe
dhimbja jote e fshehtë.

 

Përktheu: Dashamir Malo

Kujtime të pamëshirshme-Yehuda Amichai

in Letërsi/Përkthim/Tharm by

Kujtime të pamëshirshme-Yehuda Amichai:

 

Këto ditë mendoj për erën në flokët e tu
dhe për vitet në këtë botë që paraprinë ardhjen tënde
dhe për përjetësinë ku para teje do të shkoj;
dhe mendoj për plumbat që nuk më vranë në betejë
por vranë miqtë e mi –

me të mirë se unë ata ishin, sepse
ata nuk jetojnë më;
dhe mendoj për ty që rri zhveshur në furrnajën e verës,
përkulur mbi një libër, që të lexosh më mirë
në dritën e ditës që po shuhet.

Po, kem’ jetuar më shumë se një jetë,
Dhe tani duhet ta peshojmë çdo gjë në peshoren e ëndrrave
dhe t’paqtojmë
kujtimet e pamëshirshme
me atë çka njëherë qe e sotme.

 

Përktheu: Lazër Stani

Ora e kuzhinës-Wolfgang Borchert

in Letërsi/Përkthim/Tharm by

Wolfgang Borchert

1947

Ata e panë nga larg, teksa vinin drejt tij, sepse ai kishte mbetur atje. Kishte një fytyrë shumë të plakur, por kur u afrua, dalluan se në të vërtetë ai ishte vetëm rreth të njëzetave.
Bashkë me fytyrën e tij të plakur, ai u ul pranë tyre në stol. Dhe pastaj u tregoi se çfarë kishte në dorë. “Ishte ora e kuzhinës sonë”, tha ai dhe i vështroi ata të gjithë, njëri pas tjetrit, siç ishin të ulur në stol, në diell. “Po, e gjeta. Është ende këtu.”
Ai mbante një orë kuzhine të rrumbullakët të bardhë prej porcelani dhe çiku me gishta numrat ngjyrë blu.
“Nuk punon tani”, tha ai në mënyrë shfajësuese, “E di edhe këtë. Dhe, po ashtu nuk është edhe aq tërheqëse. Është mu si një pjatë, me shkëlqimin e saj të thjeshtë e të bardhë. Por numrat blu ende duken shumë bukur, mendoj. Akrepat janë, natyrisht, thjesht ca kunja të ashpra kallaji. Dhe përveç kësaj, tani nuk punojnë më. Jo, nuk punojnë. Brenda është e prishur, kjo është e sigurt. Por ngjan ende si atëherë. Edhe pse nuk punon më.”
Me majën e gishtit ai bëri kujdesshëm një rreth në fushën e orës. Dhe tha ngadalë: “Dhe ja, kjo është çfarë ka mbetur.”
Ata qëndronin ulur në stol, në diell, nuk shihnin nga ai. Njëri prej tyre ua nguli sytë këpucëve të veta dhe gruaja shihte karrocën e fëmijës. Pastaj dikush tha:
“Atëherë ju keni humbur gjithçka. Kështu?”
“Po, po”, tha ai mençurisht, “thjesht mendoni, absolutisht gjithçka! Vetëm kjo këtu, vetëm kjo më ka mbetur.” Dhe e ngriti sërish orën, sikur të tjerët të mos dinin gjë ende.
“Por ajo nuk punon më”, tha gruaja.
“Jo, jo, jo se nuk e di. Është prishur, sigurisht që e di. Por nga ana tjetër, është ende krejtësisht ashtu siç ka qenë gjithmonë; e bardhë dhe blu.” Dhe përsëri ua tregoi orën. “Dhe gjënë më të bukur”, vazhdoi ai i emocionuar, “Nuk jua kam shpjeguar akoma. Gjëja më e bukur është, domethënë: thjesht mendoni, ajo ndali në orën dy e gjysmë! Nga të gjitha orët e mundshme, thjesht mendoni, pikërisht mu në dy e gjysmë!”
“Atëherë, është e siguri që shtëpia juaj është bombarduar në orën dy e gjysmë”, tha burri dhe nxori buzën e poshtme, duke marrë një pozë prej të rëndësishmi. “Kam dëgjuar shpesh për këtë. Kur bien bomba, orët ndalojnë. Kjo vjen nga presioni.”
Tjetri pa orën e tij dhe tundi kokën me habi. “Jo, i nderuar zotëri, jo, e keni gabim. Kjo nuk ka lidhje me bombat. Nuk është e nevojshme që të flisni gjithmonë për bomba. Jo. Në orën dy e gjysmë ndodhi diçka krejt tjetër, vetëm se ju nuk e dini. Është vërtet i çuditshëm fakti që ajo ndaloi pikërisht në dy e gjysmë dhe jo në katër pa çerek apo shtatë. Domethënë, në shtëpi vija gjithmonë në orën dy e gjysmë. Natën, dua të them. Pothuajse gjithmonë në dy e gjysmë. Çfarë shakaje!”
Ai vështroi të tjerët, por ata i kishin hequr sytë prej tij. Ai nuk mundej ta ndeshte vështrimin e tyre. Kështu që vari kryet mbi orën e tij: “Atëherë unë isha, natyrisht, i uritur, apo jo? Dhe gjithmonë shkoja drejt e në kuzhinë. Atje thuajse gjithmonë ishte ora dy gjysmë. Dhe pastaj… pastaj… fakti është se hynte nëna ime. Unë do ta hapja derën gjithmonë pa bërë zhurmë, por ajo përherë do më dëgjonte. Dhe ndërsa unë do kërkoja diçka për të ngrënë në kuzhinën e errët, papritmas drita do të ndizej. Pastaj ajo qëndronte atje, me xhaketën e saj të leshtë dhe shallin e kuq. Dhe zbathur – gjithmonë këmbëzbathur. E mbaj mend që kuzhina jonë ishte e shtruar me pllaka. Dhe ajo do t’i picërronte sytë, sepse drita ishte shumë e fortë. Ajo sapo duhej të kishte rënë për të fjetur. Në fund të fundit, ishte natë.”
“Sa vonë, përsëri”, thoshte pastaj. Ajo asnjëherë nuk thoshte më shumë se: “Sa vonë, përsëri”. Dhe më pas më përgatiste pak darkë të ngrohtë dhe më vështronte teksa haja. Ashtu siç bënte gjithmonë, duke fërkuar këmbët me njëra-tjetrën, sepse pllakat e dyshemesë ishin shumë të ftohta. Ajo kurrë nuk vishte këpucë netëve. Dhe ulej për një kohë të gjatë me mua, derisa unë ngopesha. E pastaj e dëgjoja duke hequr pjatat, ndërkohë që unë kisha shkuar tashmë në dhomën time dhe kisha fikur dritën. Kjo ndodhte çdo natë. Dhe kryesisht, gjithmonë në orën dy e gjysmë. Sigurisht, e dija që kjo ishte e gjithë çështja; ajo më gatuante ushqim në orën dy e gjysmë të natës në kuzhinë. E merrja krejt të mirëqenë. Ajo gjithmonë e bënte këtë. Dhe nuk thoshte asgjë tjetër përveçse: “Sa vonë përsëri”. Por ajo e thoshte këtë përherë. Dhe unë mendoja se kjo nuk do të mbaronte kurrë. Ishte aq e qartë, ishte normale kjo për mua. E gjitha ka qenë përherë kështu.”
Për një çast të gjatë u bë krejtësisht heshtje në stol. Pastaj ai tha ngadalë: “Dhe tani?” Ai pa nga të tjerët. Por në të vërtetë nuk mundej t’i gjente. Pastaj i tha ngadalë orës, mu në fytyrën e saj të rrumbullakët, bardhë e blu: “Tani. Tani unë e di që ishte ajo parajsa. Ajo vërtet ishte parajsa.”
Kishte rënë heshtja, të gjithë ishin ende në stol. Pastaj gruaja pyeti: “Po familja juaj?” Ai buzëqeshi i mërzitur duke parë nga njëri tek tjetri. Por ata nuk po e shihnin.
Kur e ngriti përsëri orën lart, qeshi. Ai qeshi: “Vetëm kjo këtu. Kjo më ka mbetur. Dhe gjëja më e bukur është se ajo ndali; nga të gjitha orët e mundshme; mu në dy e gjysmë. Në orën dy e gjysmë, të të gjitha kohërave.”
Pastaj ai nuk tha gjë tjetër. Por kishte një fytyrë shumë të plakur. Dhe burri që qëndronte ulur pranë tij vështroi këpucët e veta. Por ai nuk po shihte këpucët e veta. Ai thjesht vazhdoi të mendohej për atë fjalën – për fjalën “parajsë”.

Përktheu: Arlinda Guma

SINDROMË-MARIO BENEDETTI

in Letërsi/Tharm by

SINDROMË -MARIO BENEDETTI

 

Pothuajse i kam ende të gjithë dhëmbët
po ashtu të gjithë flokët dhe fare pak thinja
ende mund të bëj dhe të zhbëj dashuri
dhe shkallët mund t’i ngjit dy nga dy,
mund të vrapoj dyzet metra pas autobusit
dhe nuk duhet të ndihem fare plak
por ajo që më mërzit është se më parë
këto gjëra nuk i kisha vënë re aspak.

 

Përktheu: Bajram Karabolli

Poezi nga Herman Çuka

in Letërsi/Tharm by

Poezi nga Herman Çuka

 


njëzet vjet, që shoh si rrjedh një lumë,
njëzet vjet, që flas e hesht me këtë lumë,
njëzet vjet, që e ndjek këtë lumë,
njëzet vjet, që jam si dashuri
e robëruar e këtij lumi,

kur e pyes se kur të vdes, a do t’ma marrë hirin tim mbi shpinë,
t’ma shpjerë në dashurin’ e tim Gjoli?

bëhet dhe më i heshtur e merr ngjyrë, si burrë plumbi.

1 65 66 67 68 69 182
Go to Top