Wolfgang Borchert

1947

Ata e panë nga larg, teksa vinin drejt tij, sepse ai kishte mbetur atje. Kishte një fytyrë shumë të plakur, por kur u afrua, dalluan se në të vërtetë ai ishte vetëm rreth të njëzetave.
Bashkë me fytyrën e tij të plakur, ai u ul pranë tyre në stol. Dhe pastaj u tregoi se çfarë kishte në dorë. “Ishte ora e kuzhinës sonë”, tha ai dhe i vështroi ata të gjithë, njëri pas tjetrit, siç ishin të ulur në stol, në diell. “Po, e gjeta. Është ende këtu.”
Ai mbante një orë kuzhine të rrumbullakët të bardhë prej porcelani dhe çiku me gishta numrat ngjyrë blu.
“Nuk punon tani”, tha ai në mënyrë shfajësuese, “E di edhe këtë. Dhe, po ashtu nuk është edhe aq tërheqëse. Është mu si një pjatë, me shkëlqimin e saj të thjeshtë e të bardhë. Por numrat blu ende duken shumë bukur, mendoj. Akrepat janë, natyrisht, thjesht ca kunja të ashpra kallaji. Dhe përveç kësaj, tani nuk punojnë më. Jo, nuk punojnë. Brenda është e prishur, kjo është e sigurt. Por ngjan ende si atëherë. Edhe pse nuk punon më.”
Me majën e gishtit ai bëri kujdesshëm një rreth në fushën e orës. Dhe tha ngadalë: “Dhe ja, kjo është çfarë ka mbetur.”
Ata qëndronin ulur në stol, në diell, nuk shihnin nga ai. Njëri prej tyre ua nguli sytë këpucëve të veta dhe gruaja shihte karrocën e fëmijës. Pastaj dikush tha:
“Atëherë ju keni humbur gjithçka. Kështu?”
“Po, po”, tha ai mençurisht, “thjesht mendoni, absolutisht gjithçka! Vetëm kjo këtu, vetëm kjo më ka mbetur.” Dhe e ngriti sërish orën, sikur të tjerët të mos dinin gjë ende.
“Por ajo nuk punon më”, tha gruaja.
“Jo, jo, jo se nuk e di. Është prishur, sigurisht që e di. Por nga ana tjetër, është ende krejtësisht ashtu siç ka qenë gjithmonë; e bardhë dhe blu.” Dhe përsëri ua tregoi orën. “Dhe gjënë më të bukur”, vazhdoi ai i emocionuar, “Nuk jua kam shpjeguar akoma. Gjëja më e bukur është, domethënë: thjesht mendoni, ajo ndali në orën dy e gjysmë! Nga të gjitha orët e mundshme, thjesht mendoni, pikërisht mu në dy e gjysmë!”
“Atëherë, është e siguri që shtëpia juaj është bombarduar në orën dy e gjysmë”, tha burri dhe nxori buzën e poshtme, duke marrë një pozë prej të rëndësishmi. “Kam dëgjuar shpesh për këtë. Kur bien bomba, orët ndalojnë. Kjo vjen nga presioni.”
Tjetri pa orën e tij dhe tundi kokën me habi. “Jo, i nderuar zotëri, jo, e keni gabim. Kjo nuk ka lidhje me bombat. Nuk është e nevojshme që të flisni gjithmonë për bomba. Jo. Në orën dy e gjysmë ndodhi diçka krejt tjetër, vetëm se ju nuk e dini. Është vërtet i çuditshëm fakti që ajo ndaloi pikërisht në dy e gjysmë dhe jo në katër pa çerek apo shtatë. Domethënë, në shtëpi vija gjithmonë në orën dy e gjysmë. Natën, dua të them. Pothuajse gjithmonë në dy e gjysmë. Çfarë shakaje!”
Ai vështroi të tjerët, por ata i kishin hequr sytë prej tij. Ai nuk mundej ta ndeshte vështrimin e tyre. Kështu që vari kryet mbi orën e tij: “Atëherë unë isha, natyrisht, i uritur, apo jo? Dhe gjithmonë shkoja drejt e në kuzhinë. Atje thuajse gjithmonë ishte ora dy gjysmë. Dhe pastaj… pastaj… fakti është se hynte nëna ime. Unë do ta hapja derën gjithmonë pa bërë zhurmë, por ajo përherë do më dëgjonte. Dhe ndërsa unë do kërkoja diçka për të ngrënë në kuzhinën e errët, papritmas drita do të ndizej. Pastaj ajo qëndronte atje, me xhaketën e saj të leshtë dhe shallin e kuq. Dhe zbathur – gjithmonë këmbëzbathur. E mbaj mend që kuzhina jonë ishte e shtruar me pllaka. Dhe ajo do t’i picërronte sytë, sepse drita ishte shumë e fortë. Ajo sapo duhej të kishte rënë për të fjetur. Në fund të fundit, ishte natë.”
“Sa vonë, përsëri”, thoshte pastaj. Ajo asnjëherë nuk thoshte më shumë se: “Sa vonë, përsëri”. Dhe më pas më përgatiste pak darkë të ngrohtë dhe më vështronte teksa haja. Ashtu siç bënte gjithmonë, duke fërkuar këmbët me njëra-tjetrën, sepse pllakat e dyshemesë ishin shumë të ftohta. Ajo kurrë nuk vishte këpucë netëve. Dhe ulej për një kohë të gjatë me mua, derisa unë ngopesha. E pastaj e dëgjoja duke hequr pjatat, ndërkohë që unë kisha shkuar tashmë në dhomën time dhe kisha fikur dritën. Kjo ndodhte çdo natë. Dhe kryesisht, gjithmonë në orën dy e gjysmë. Sigurisht, e dija që kjo ishte e gjithë çështja; ajo më gatuante ushqim në orën dy e gjysmë të natës në kuzhinë. E merrja krejt të mirëqenë. Ajo gjithmonë e bënte këtë. Dhe nuk thoshte asgjë tjetër përveçse: “Sa vonë përsëri”. Por ajo e thoshte këtë përherë. Dhe unë mendoja se kjo nuk do të mbaronte kurrë. Ishte aq e qartë, ishte normale kjo për mua. E gjitha ka qenë përherë kështu.”
Për një çast të gjatë u bë krejtësisht heshtje në stol. Pastaj ai tha ngadalë: “Dhe tani?” Ai pa nga të tjerët. Por në të vërtetë nuk mundej t’i gjente. Pastaj i tha ngadalë orës, mu në fytyrën e saj të rrumbullakët, bardhë e blu: “Tani. Tani unë e di që ishte ajo parajsa. Ajo vërtet ishte parajsa.”
Kishte rënë heshtja, të gjithë ishin ende në stol. Pastaj gruaja pyeti: “Po familja juaj?” Ai buzëqeshi i mërzitur duke parë nga njëri tek tjetri. Por ata nuk po e shihnin.
Kur e ngriti përsëri orën lart, qeshi. Ai qeshi: “Vetëm kjo këtu. Kjo më ka mbetur. Dhe gjëja më e bukur është se ajo ndali; nga të gjitha orët e mundshme; mu në dy e gjysmë. Në orën dy e gjysmë, të të gjitha kohërave.”
Pastaj ai nuk tha gjë tjetër. Por kishte një fytyrë shumë të plakur. Dhe burri që qëndronte ulur pranë tij vështroi këpucët e veta. Por ai nuk po shihte këpucët e veta. Ai thjesht vazhdoi të mendohej për atë fjalën – për fjalën “parajsë”.

Përktheu: Arlinda Guma