Spartak Lalaj

Mundësia më e madhe, duke u nisur nga të gjitha provat që shkencëtarët kanë sot, është se fundi i universit do të jetë një proces i ngadaltë dhe i gjatë, i njohur me termin “Ngrirja e madhe”. Në këtë skenar, universi do të zgjerohet pafundësisht dhe pas njëqind triliardë vitesh do të arrijë maksimumin e entropisë me një temperaturë afër zeros absolute. Një temperaturë e tillë do ta bëjë të pamundur jetën në univers. Atomet do të shpërbëhen në energji të dobët dhe në kozmos do të mbeten vetëm vrimat e zeza, të shpërndara në distanca të mëdha nga njëra-tjetra. Më pas, nga një fenonem i quajtur “Rrezatimi i Hawking”, vrimat e zeza do të humbasin energji. Në këtë skenar i gjithë universi do të përfundojë si një hapësirë kolosale, boshe, e ftohtë, pa ngjarje të asnjë lloji, pa kohë dhe pa kuptim.”
Televizori fliste për fundin e universit. Iliri i shtrirë në divan pa të ëmën që po lante pjatat në kuzhinë me vëmëndjen të përqendruar në lavaman. Zhurma e ujit dhe e pjatave nuk e linte atë të dëgjonte për fundin e universit. Një gropë e errët i ishte krijuar në kraharor Ilirit. Një katror i zi abstrakt i qëndronte anash si hije. Pa përsëri ekranin e televizorit. Universi po bëhej gjithnjë e më i errët. “Ndoshta kjo është asgjëja,” – mendoi. Iu kujtua një bisedë jo e zakonshme që kishte patur me shokun e bankës, Armandon.
– Nuk më tremb e as nuk më çudit vdekja, ajo çfarë më çudit është asgjëja, – i kishte thënë ai.
– Si asgjëja?
– Po ja, ta zëmë se nuk ekziston asgjë. As atome, as njerëz, as planete, asgjë. Si mund të ekzistojë asgjëja? Ku qëndron kjo asgjë?
Telefoni u drodh mbi tavolinë. Mesazh nga Armandoja.
“Ne do nisemi për në plazh. Nëse bëhesh, eja te gjimnazi për dhjetë minuta.”
Veshi një palë pantallona të shkurtra plazhi poshtë xhinseve dhe si i rregulloi mirë e mirë flokët në pasqyrë, u bë gati të dilte.
– Ku po shkon? – e pyeti e ëma.
– Ja, një kafe me çunat dhe erdha.
– Lëri kafetë po shtrohu në mësime. Erdhën provimet dhe pak ditë.
Jashtë ishte nxehtë, ndonëse qe akoma maj. Qyetit i kishte rënë heshtja dhe mërzia e vapës. I vetmi vend i gjallë ishte gjimnazi. Nga porta e tij po dilnin grupe nxënësish. Kishin filluar konsultimet për maturantët. Iliri pa nga porta e shkollës Amantën, Landin dhe Sonin, që po dilnin me libra në duar.
– Çkemi Ilir! Pse nuk erdhe në konsultime sot? – e pyeti ajo.
– Nuk më doli gjumi në kohë, – gënjeu Iliri.
– Gjumash, nesër mos mungo! – tha ajo me një buzëqeshje që zbriti drejt e në zemrën e tij.
– Ushtrimet e matematikës nuk ishin aspak të lehta, – i tha Landi.
Soni rrinte i heshtur dhe hetonte në një mënyrë që Ilirit iu duk e pështirë.
– Drekën e mirë atëherë, – tha ajo dhe u bashkua me një grup shoqesh që po prisnin pak më tutje. Soni e ndoqi nga pas dhe diç i tha me të qeshur; edhe ajo qeshi, i tha me përkëdheli “idiot” dhe ndërkohë që largohej i dhuroi një puthje me dorë.
Mësuesi i sociologjisë, Frani, i cili në atë çast po dilte nga porta e hekurt dhe e rëndë e shkollës, ndaloi kur pa djemtë dhe diç desh t’u thoshte.
– Hë djema? Po përgatiteni?
Franit iu përvijua një buzëqeshje e lehtë ironie sikur ai kuptonte diçka të thjeshtë e që megjithatë ata nuk e shihnin dot.
“Tani është fundi djema, duhet t’i jepni forca, pas pak ditësh ju nisin provimet. Do ta lini mundin e katër viteve në këmbim të pak ditëve rehati? E di që nuk e keni qejf moralin, por ta dini, – këtu ai ngriti gishtin e dorës nga qielli, – veç të këqija vijnë nga neglizhenca. Në vitin e fundit, të gjithë e dinë që e keni neglizhuar pak shkollën. Jeni dhënë më tepër seç duhet në argëtime. Keni qënë më të mirët në shkollë, mos harroni se ka pritshmëri ndaj jush.
Të tre djemtë rrinin me kokën ulur. Ilirit diku thellë, i bluante mendja një kundërshtim, por ai nuk qe në gjendje t’i jepte formën e duhur, e nuk kishte as forcën për ta shprehur, për më tepër në drejtim të një mësuesi. E megjithatë, a nuk kishte qënë pikërisht mësues Frani që shumë orë mësimi i kishte braktisur për të mbaruar kushedi çfarë punësh të veta, duke i lënë pushim? A nuk ishte pikërisht mësues Frani ai, që i përballur përpara drejtoreshës me këtë fakt, kishte ngritur zërin në mes të klasës, i indinjuar ndaj kësaj shpifjeje, duke u kërkuar nxënësve t’i thoshin qoftë vetëm një rast (me çfarë patosi e kishtë thënë këtë “qoftë vetëm një rast”) që ai të kishte braktisur mësimin e sociologjisë dhe i kishte lënë ata pushim? Askush nuk kishte patur guximin të fliste. Jo se mungesa e mësuesit e mërziste Ilirin, ishte kënaqur në ato orë pushimi, por mësues Frani nuk ishte njeriu i duhur për të folur për ngelizhencë.
– Mirë, mirë, bëni si të doni, fundja jeta juaja është, do t’i kujtoni fjalët e mia por atëherë kam frikë se do jetë shumë vonë.
Frani u largua.
– Kur të bën dhe ky moral, – tha Soni gjithë mllef, – burrë legen!
– Edhe këtë kishim mangut, – tha Landi.
Armandoja erdhi me makinë para derës së gjimnazit dhe i ra borisë. Djemtë u futën brenda në makinë dhe u nisën me shpejtësi, duke lënë pas një re pluhuri.

* * *
Brenda në makinë kishte nisur të bëhej ftohtë prej kondicionerit. Soni shpjegonte veprimet e tij të ditës.
– Po kot, nuk po më shtyhej në shtëpi, s’kishte as filma, asgjë, thashë të paktën të shkoj në konsultime. Me shkruajti dhe Amanta që të shkoja, ndaj… nuk kisha sesi të thosha jo.
Iliri shihte nga rruga. Nuk donte që ta shfaqte turbullimin. “Ajo i dhuroi atij për ditëlindje një parfum,” – mendonte i përhumbur.
– A jeni lidhur bashkë? – pyeti Armandoja.
– Të lidhur jo, por aty afër.
Landi vuri buzën në gaz hidhur. Askush nuk foli për ca çaste që Ilirit iu dukën shumë të gjata.
– Besoj Ilir nuk e ke problem? – pyeti Soni duke kthyer kokën nga sedilja e parë.
– Mos u shqetëso për mua, ka qenë thjesht një pëlqim, si shumë pëlqime të tjera. Nuk është problem, të kam thënë edhe më parë.
– Shumë mirë, – tha Soni.
Ilirit iu mblodh një lëmsh në grykë, sikur të kishte gëlltitur rërë të nxehtë. E kishte të vështirë të kuptonte sesi Amanta mund të ndiente për Sonin.
– Rritja një çik volumin muzikës, – tha Soni me një ton dukshëm të kënaqur.
Armandoja i ngriti zërin muzikës. Po luhej kënga “Iris’ e Biaxho Antonaçit.
“Quanta vita c’è?
Quanta vita insieme a te?”

* * *
Deti blu dukej mes pishave të larta si diçka magjike. Plazhi ishte bosh. Ajo hapësirë e madhe pa njerëz i krijoi Ilirit një ndjesi të plotë lirie. Ndjeu një dëshirë të madhe për të vrapuar në mes të rërës deri në breg. Kudo dëgjoheshin vetëm gjinkalla dhe ajri ishte i tejmbushur me aromën e pishave dhe detit. Parkuan pranë një lokali të hapur dhe u futën brenda. Anash lokalit, një djalë i ri po hapte me kazmë një kanal. Përveç disa burrave që në një pjesë të errët ishin shtruar mirë me kriklla, nuk kishte klientë të tjerë brenda. Kamarieri me sklepa në sy u afrua të merrte porosinë.
– Kafe!
– Kafe!
– Tre kafe!
– Katër kafe! – qeshi Landi.
Kamarierit nuk iu duk dhe aq për të qeshur. Ai u largua me pamjen e njeriut që e kanë zgjuar nga gjumi për një punë të mërzitshme. Burrat në fund të lokalit ia dhanë një të qeshure të tmerrshme. Të gjithë u ngritën në këmbë dhe bënë “Gëzuar”. Nga biseda e gjallë që po zhvillohej mes tyre u dëgjuan shpejt e shpejt fjalët PD, pastaj PS.
– Bashkë kemi një bast ne, – i tha Soni Armandos.
– Nuk e kam harruar, por PD-ja do t’i fitojë zgjedhjet këtë vit.
– Vetëm bëj gati lekët për peshkun që kemi lënë, kaq di të them. PS-ja e ka të sigurt.
Landi ndezi një cigare. Shkrepësen ia kaloi Sonit, i cili gjithashtu ndezi një cigare. Kamarieri solli porosinë. I la me kujdes filxhanët e gotat dhe u largua gati i fyer. Dielli binte në gotat e pastra të ujit dhe lëshonte në tavolinë rrëzëllima të kristalta. Me çdo pije nga gota, rrëzillimat bëheshin më të vakëta, derisa me gotën bosh firuan fare.
– Katër teta të kem të marr në provime dhe e fitoj Inxhinierinë e Ndërtimit, – tha Landi, që kohët e fundit, si shumë maturantë, vetëm për të tilla llogari fliste.
“Rroftë Partia Socialiste!” – tha një burrë tjetër i dehur. Të qeshurat dhe të tallurat ishin të tmerrshme. Kazma e punëtorit u përplas fort në tokë duke lëshuar një zhurmë të mbytur.
– Nga mjekësia hoqe dorë? – e pyeti Armandoja.
– Nuk e kap dot, duhen të gjitha dhjeta dhe të gjitha dhjeta nuk i mar dot, – tha Landi.
Soni ndezi një kunjë shkrepseje dhe ia hodhi Landit.
– Sa kalama që je!
Soni ndezi një tjetër dhe ia hodhi Ilirit. Iliri i priste me pëllmbë të dorës, pa thënë ndonjë fjalë. Të dy shkëmbenin shikime plot nënkuptim.
– Sa shumë e vrisni mendjen, – tha Soni – Jetojeni jetën! Se mos do kujtoni nga gjimnazi se sa shumë keni mësuar matematikë.
Kazma u përplas në tokë me më forcë dhe zhurma ishte më e mprehtë. Punëtori e la kazmën dhe futi duart në baltë e pas një përpjekjeje të mundimshme nxori një gur të madh nga kanali, pastaj mori përsëri kazmën dhe vazhdoi të godiste me sa kishte fuqi. Djemtë e panë për ca minuta mundimin e tij. Ballin e kishte të mbushur me bulëza djerse. E gjithë lëkura e tij ishte e nxirë prej diellit. Nuk duhej të ishte më shumë se 22 vjeç.
– Pashë një film të bukur mbrëmë, – tha Landi, – ishte me një mësues fiskulture që humbet punën, pastaj gruan dhe për pak ditë e gjen veten pa pará, pa asgjë, në shtëpinë e tij krejtësisht të boshatisur.
– Dhe pastaj vrau veten, – ndërhyri Soni.
– Jo, arriti të bëhej një lojtar profesionist në futbollin amerikan.
– Në filma ça nuk ndodh, – tha Soni.
– E kam parë këtë film, The Invincible e ka titullin! – tha Iliri.
– Po, ai film është, – tha Landi.
– Më pëlqen sidomos ajo skena në fund, kur ai vrapon drejt touch down-it. Me çfarë nervi vrapon, – tha Iliri.
– Vrapi i jetës, me pak fjalë, – tha Landi.
Soni i shihte nga një piedestal, sikur mendonte “pse, paskeni nevojë për filma frymëzues ju?”
– Ishte film bazuar në histori të vërtetë, – tha Landi.
– Po, bazuar te jeta e Vince Papale.
– Po kështu do thonë ata se ndryshe nuk u shitet filmi, – tha Soni.
U dëgjuan përsëri të qeshurat e forta nga burrat në fund te lokalit dhe tokjet e gotave të birrës dhe kësaj here u dëgjua “Rroftë Partia Demokratike”. “Këtu e dhjeve”, mori si përgjigje. “Kudo është dhjerë”, ia ktheu dollingritësi dhe e piu me fund.
Një copë herë djemtë nuk folën. Kafetë po i pinin ngadalë, në heshtje.
– Ç’u mërzitëm, s’ke ça bën dhe në plazh, – tha Soni.
– Çohemi e hamë? – tha Armandoja – Vdiqa për bukë. Kioska aty është hapur.
– Çohemi, – tha Soni.
Lekët i lanë në tavolinë dhe u drejtuan për te kioska. Punëtori me kazmë rrinte këmbëkryq dhe po pinte në heshtje një cigare. Ai i ndoqi me sy djemtë kur u larguan nga lokali dhe tundi kokën.
Në kioskë, në një hapësirë të ngushtë, qëndronte një burrë tullac. I ulur në stol kauçuku po shihte në një televizor shumë të vogël një dokumentar për kafshët. Luani po shqyente një zebër. Sapo pa që i erdhën klientë, u ngrit në këmbë me një gadishmëri gati ushtarake.
– Si kaloni djema? Çfarë dëshironi?
– Katër sanduiçë.
– Ja tani!
U ulën në karriget plastike që ishin jashtë kioskës. Frynte një puhi e lehtë, e freskët. Landi dhe Armandoja i hynë një muhabeti të thellë rreth ekzistencës së alienëve. Soni diç lexonte në celular dhe shtypte tastet shumë shpejt. Iliri i ndiqte me vëmëndje gishtat e shpejtë në tastierë. Ishte i bindur që mes tyre tashmë kishte nisur një lidhje.
– Pyetja sot nuk duhet të jetë a ekzistojnë apo jo alienët, por a kanë ardhur ndonjëherë në Tokë?
– Nëse janë aq inteligjentë sa ç’i mendojmë ne, duhet të kenë ardhur, – tha Armandoja.
– Mos harro, është i madh universi, – tha Landi.
– Dakord, nëse nuk kanë gjetur një mënyrë për ta tejkaluar shpejtësinë e dritës, atëherë i bie që të mos kenë ardhur kurrë, – lëshoi pe Armandoja.
– Epo shpejtësia e dritës nuk tejkalohet. Kaq e kemi mësuar nga Ajnshtajni në fizikë, – tha Landi.
Burri tullac erdhi dhe solli porosinë. Në fillim vuri me kujdes shishen e verdhë me mustardë dhe një tjetër të kuqe me keçap. Pjatat me sanduiçë i vuri mbi tavolinë me një kujdes aq të madh saqë dukej sikur kishte bërë një betim me veten që asgjë të mos shkonte keq. Si e mbaroi këtë punë u hodhi një shikim djemve.
– Në shkollë jeni?
– Po, – u përgjigj Landi, – maturantë.
– Mësoni?
– Po, nuk jemi keq.
– Mësoni djema, mësoni! Mos na shihni ne. Për ne shkoi ashtu siç shkoi. Shkolla është gjithçka. Me shkollë i arrin të gjitha. Gjithçka tjetër është e pavlefshme.
Burri tullac pa nga horizonti dhe psherëtiu. Dukej gati i bindur se ishte pikërisht mungesa e shkollës që e pengonte atë për t’ia nisur një fluturimi në horizonte të kaltra.
– Ju bëftë mirë, – tha në fund dhe u drejtua përsëri në kioskën e tij.
– Dakord, mund të mos kenë ardhur, po si e shpjegon atëherë Rusveltin? – tha Armandoja.
– Nuk e di, këtu më ngec logjika. Se zakonisht qeveria amerikane me CIA-n i fshehin këto gjëra, jo t’i shpikin apo t’i ekspozojnë vetë.
– Ça është kjo e Rusveltit? – pyeti Soni, sa për t’u bërë dhe ai pjesë e bisedës.
– Vendi ku është rrëzuar ai disku i UFO-ve.
– Për UFO-t po flisni prapë? – pyeti ai gati me tallje.
Iliri e kuptoi Sonin. Ai tani kishte një vajzë në krah. Tema e UFO-ve duhej t’i dukej si një lojë fëmijësh.
– U rrite ti? Gjete dashurinë dhe s’mendon më për misteret e kozmosit? – ia ktheu Landi.
Për habinë e Ilirit Soni nuk iu përgjigj.
“Çfarë rëndësie ka në ekzistojnë apo jo alienët, kozmosi do të përfundojë në një natë të pafundme” – mendoi Iliri, por nuk guxoi ta thoshte këtë mendim me zë të lartë.
Sonit i vinin mesazhe njëri pas tjetrit. Ai vetëm buzëqeshte, linte sanduiçin dhe shkruante shpejt në tastierën e telefonit. Iliri e ndiqte me vëmëndje shprehinë e fytyrës së Sonit. Soni i vetëdijshëm se Iliri po e shihte, buzëqeshte me vetëkënaqësi. Amanta mbante fijet e kësaj bote bashkë. Tani këto fije po shkëputeshin, atomet po shpërbëheshin.
Të tjerët përtypen në hështje saunduiçët e tyre. Biseda nëse kishin ardhur alienët në tokë apo jo u ndërpre. Landi fshiu mustardën nga buzët dhe ndezi një cigare. Iliri mori paketën dhe nisi ta rrotullonte në tavolinë. Armandoja ishte zhytur në të thella duke parë vijën e horizontit. Ndoshta mendonte atë asgjënë e tij. Soni qëndronte vazhdimisht në telefon. Sanduiçin thuajse nuk e kishte prekur fare. Herë pas here lëshonte një buzëqeshje. Pastaj e mbylli telefonin me krenari dhe iu fut sanduiçit sikur të thoshte “koha e bukës tani”. Pritën sa mbaroi së ngrëni sanduiçin, mblodhën lekët dhe Landi shkoi të bënte pagesën. Nga larg dukej sesi pronari i kioskës po e falënderonte Landin me të njëjtën mënyrë të panatyrshme e të çuditshme siç edhe shërbente, sikur t’i ishte bërë një nder i madh ushtarak pikërisht në kioskën e tij.
Më pas djemtë iu afruan bregut. Prekën ujin me këmbë. Ishte brisk i ftohtë.
– Nuk bëhet fjalë që të lahem në këtë ujë, – tha Armandoja.
– Jam larë në ujë më të ftohtë se ky! – tha Landi duke hequr bluzën.
Iliri nuk fliste. I dhimbte ndarja. Do të ndahej nga gjithçka, nga shtëpia, nga lagjia, nga dashuritë e vogla që i kishte patur gjithnjë para syve e që nuk i kishte çmuar sa duhej, afshin e tokës dhe të lulishtes, mëngjeset e pafajshme, pëlqimet dhe lojrat me vajzat e bukura, nga shokët me të cilët kishte vrapuar në aq shumë aventura. I dukej se deri në atë çast kishte jetuar mrekullinë, vetë parajsën. Iu kujtua sesi përqafoheshin ditën e fundit të shkollës të gjithë maturantët, si shkruanin në bluzat e njëri-tjetrit dedikime, sa shumë shkrepje fotosh. Ndoshta dhe ata, ashtu si ai, e kuptonin se ngrohtësia që e kishin marrë të mirëqenë deri në atë çast, do t’ia linte vendin një ftohtësie të madhe, krejt të akullt. Iliri kishte ankth për të ardhmen, por i dukej sikur e ardhmja nuk do të vinte kurrë, sikur ai po i afrohej pafundësisht një pike e gjithmonë i duhej të kalonte një pafundësi pikash të tjera për të mbërritur tek çasti i kthesës. E ndiente se ndarja ishte shumë e thellë e nuk mund të mendonte dot për asgjë tjetër veç saj. Ishte një ndarje e një lloji të veçantë. Ai do t’i takonte të gjithë përsëri, e megjithatë gjithçka do të ishte ndryshe. Dokumentari mbi fatin e gjithësisë i kujtoi dhe njëherë faktin që ai ishte i vdekshëm, se vetë gjithësia ishte e vdekshme. Katrori i zi abstrakt sa vinte e zmadhohej. Tani deti i ftohtë shtrihej përballë tij.
– Ilir, mos bëj kështu, – u dëgjua zëri i Sonit, – ta lë ty Amantën po të duash.
Iliri ndjeu një shkulm të errët emocionesh. Pa e bërë të gjatë i dha dy grushte të shpejta. Njëri e zuri në muskulin e krahut, tjetri në brinjë. Pa e kuptuar sesi, i erdhi një grusht m’u poshtë zemrës dhe një tjetër rrëshqanthi anash kokës. Në një çast të vetëm shkëmbyen grushte të shpejta me njëri-tjetrin. Pastaj krejt papritur trupat e tyre u ndanë. Armandoja mbante Sonin, ndërsa Landi tërhiqte Ilirin.
– Hiqe, hiqe prej këtu, – i bërtiste Armandoja Landit.
Landi e shtrëngoi fort për beli Ilirin dhe eci me të përgjatë bregut. Iliri ndjeu papritur një këputje të trupit. Duart i dhimbnin, mezi mbushej me frymë. Ktheu kokën dhe pa Sonin që diç i thoshte Armandos. Nga lëvizja e duarve dukej sikur thoshte “më sulmoi vetë i pari”.
Si u larguan ca, Landi e lëshoi.
– U qetësove tani?
– I poshtri, ka gjithë kohës që më provokon!
– Do flas unë me të, – tha Landi.
Edhe Landi mezi mbushej me frymë.
– E fitoi Amantën, ç’ka që provokon tani?
– Atë nuk e dimë ne.
– Si nuk e ditkemi? Ajo i dhuroi edhe parfum për ditëlindje.
– Atë parfum ia ka dhuruar e motra.
– Si?
– Po, ia ka dhuruar e motra. Ai nuk ka asgjë me Amantën. Po shtiret.
– Po ti nga e di?
– E zbulova pa dashje, – u detyrua ta pranonte pastaj.
– Pse nuk ma kë thënë më parë, kur ti e dije?…
– Më kishte lëshuar be të mos thosha asgjë.
– Po pse e bën atëherë? Thjesht për të më provokuar?
– Shiko, të të them diçka. Të gjithë kemi frikë se çfarë do bëhet me ne, si do dalim me provime, çfarë shkolle do fitojmë. Gjithçka është e paqartë. Soni ndjen se do të dalë keq, ka frikë edhe se mos ngel pa shkollë fare, mos ngel në këtë qytet të qelbur. Tani hiqet në syrin tonë sikur ka diçka me Amantën.
Ecën një copë kohe pa folur. Iliri ndjeu një pikëllim të madh. Ndarja përfundimtare me Amantën ishte afër dhe vdekja nuk shmangej, por megjithatë qe lehtësim për të të mësonte se Amanta nuk pëlqente Sonin.
– Ecim nga rruga, po më bën me dhimbje koke dielli, – tha Landi. – Çfarë do bësh me Amantën, ke hequr dorë përfundimisht?
– Jam i bindur se ajo thjesht luan për hir të lojës, nga mërzia, për t’u ndier e dëshiruar. Nuk ka më kuptim. Nuk kthehem dot pas.
U larguan nga bregu i detit, kaluan përmes pishave duke i ruajtur shputat e këmbëve nga halat e thata në rërë dhe dolën në rrugën kryesore të plazhit. Në rrugë nuk kishte fare lëvizje. Asfalti ishte i freskët. Fëshfërima e pemëve krijoi menjëherë një ndjesi paqeje. Iliri ndjeu heshtjen t’i depertonte në të gjitha poret e trupit e megjithatë kjo nuk ia fashiti atë katrorin e zi abstrakt mu në mes të jetës.
Si kaluan një kthesë të fortë në këmbë, panë një makinë të fikur në rrugë. Makina u ndez, bëri të nisej por u fik përsëri.
– Sa i mbaruar qenka shoferi, – komentoi Landi.
Kur afruan më shumë drejt makinës, panë një djalë të vogël në timon dhe atë që dukej si babai i tij, me një shikim të egër të hedhur në kokën e të birit.
– Sa herë të kam thënë, nëse e lëshon krejt gazin do të fiket makina po nuk e pate marshin në nafolje. Tutkun! – tha ai dhe i dha një shpullë pas qafe. Djali i skuqur flakë në fytyrë pa me ca sy të përvuajtur nga Iliri dhe Landi.
– Ndize prapë, ndize prapë të thashë!
– I shkreti, – tha Landi.
Makina bëri dhe njëherë përpjekje për të ecur por u fik përsëri. Landi kthente kokën herë pas here dhe qeshte.
– E ka humbur krejt ai djali, nuk bëhet më për sot. Si Adela ne orën e kimisë. E mban mend? Nuk do e harroj atë orë. Hahahah!
Landi kujtoi dhe njëherë atë orë të paharrueshme kur mësuesja e kimisë i grisi librin Adelës, nxënëse e dhjetës, vetëm për shkak të një gabimi që ajo bëri në dërrasë të zezë. Për muaj me radhë e imitonin mësuesen në egërsinë e saj që shpërtheu papritur në mes të klasës. Iliri po e dëgjonte gati me pahir. Po mendonte se kishte bërë gabim të madh që u kishte treguar për dashurinë e tij për Amantën. Të tregohesh i hapur në ndjenja në gjimnaz është njësoj sikur të dalësh lakuriq përpara një goditësi me shkop. “Do të të them një sekret”, kështu nis çdo rrëfim i pafajshëm gjimnazor.
– Duhet të dalim mirë në këto provime, – tha Landi. – Kam frikë se do bllokohem e do dal keq, gjithmonë kështu më ndodh në ditë të rëndësishme.
Landi pa pemët, detin dhe mori frymë thellë.
– A mendon ndonjëherë për vdekjen? – pyeti papritur.
Ilir u habit nga kjo pyetje. E ndjeu veten më afër Landit se kurrë.
– Po, pse edhe ti?
– Po, sidomos këto kohë. Po dëgjoja këngën “Iris” në makinë dhe… nuk e di pse më vinte të mendoja për fundin, për vdekjen, – tha Landi, – ti si mendon, çfarë ka pas vdekjes?
– Nuk e di. Kam frikë se asgjë. Kam shumë frikë se është thjesht një gjumë i përjetshëm.
– Unë them se ka diçka, – tha Landi.
Në një mënyrë të mistershme, kjo i dha forcë Ilirit, nëse Landi besonte se vdekja nuk ishte fundi, atëherë duhej të kishte diçka në këtë mes.
– Pse si e shpjegon ti? Çfarë ka patur para se të lindnim? A nuk është e mundur që ne të kemi qënë dikush tjetër në jetë, vetëm se tani nuk e mbajmë mend? Kështu do të jetë edhe në të ardhmen, do rikthehemi në jetë si dikush tjetër, por nuk do mbajmë mend jetën që po bëjmë tani, veçse ama do të jemi të vetëdijshëm që jemi në jetë, siç jemi ne tani të vetëdijshëm se jetojmë.
– Unë pashë një dokumentar për fundin e universit. Thuhej se pas miliarda vitesh i gjithë universi do të shndërrohej në vrima të zeza, se dhe vetë atomet do të shpërbëhen, – tha Iliri.
– E si u shpërbëkan atomet? Kjo nuk ka kuptim. Ne do të jetojmë edhe shumë jetë të tjera, thjesht nuk do t’i mbajmë mend.
– Pse, thua kaq e thjeshtë të jetë?
– Kështu është, nuk ka sesi të jetë ndryshe, – tha Landi duke shpejtuar hapin, – është logjike, – shtoi ai dhe u lëshua përpara më një vrap gjithë gëzim. Iliri e ndoqi pas. Vrapoi me sa fuqi kishte. Merrte frymë rëndë dhe u jepte këmbëve shpejt. Për atë çast fare të vogël e besoi vërtet se do të rikthehej përjetësisht në Tokë, pa kujtesë, në një cikël të pafundmë duke jetuar jetë të ndryshme. Vrapoi sikur donte ta kapte atë çast e ta kthente në përjetësi.

***
Kur u kthyen gjetën Armandon dhe Sonin që rrinin në breg të detit. Armandoja po i thoshte diçka Sonit me nxitim, siç dukej po i jepte këshillat e fundit për të mos nxitur konflikt tjetër. Shikimet e tyre u ndeshën për pak çaste. Iliri gati sa nuk ndjeu keqardhje për Sonin. U afruan dhe askush nuk foli. Soni shihte majat e thonjve të këmbës, Iliri detin.
– Çfarë do bëjmë? Do lahemi apo do ikim? – pyeti Armandoja.
– Unë do lahem, – tha Landi.
– Edhe unë, – tha Iliri duke hequr bluzën.
Iliri iu largua pak bregut, mori vrull dhe u dha me vrap. Nga zhurma e ujit pas tij kuptoi se e ndoqi dhe Landi. Vrapoi ashtu derisa uji i shkoi në brez, më pas zhyti të gjithë trupin. Notoi zhytur aq sa mundi të mbante frymën dhe pastaj bëri not pash të shpejtë. I dukej se vetëm duke lëvizur shpejt mund ta mbante të ftohtin larg, mund ta largonte atë zgavër të madhe që ndiente brenda vetes. Katrori i zi abstrakt ishte ende aty. Notoi larg pastaj pushoi me not shpine. Uji i mbuloi veshët. Tani dëgjonte vetëm ca tinguj të mistershëm, të një bote tjetër. Mbylli sytë. Kërkoi të gjente atë gëzim fëmijëror sa herë që bashkohej me detin, por gjithçka i largohej me shpejtësi. U kthye përsëri me not pash, mori frymë thellë dhe u zhyt në ujë. Sa më thellë shkonte aq më ftohtë kishte e aq më shumë një forcë e kundërshtonte, sikur t’i thoshte “ti nuk e ke vendin këtu, shko lart në sipërfaqe”. U habit si asnjëherë tjetër kur pa ca leshterikë në fund të detit, tek lëkundeshin nën një ritëm të fshehtë. Një univers i tërë plot me shkretëtira të vdekura. Ndjeu befas një dëshirë të zhytej më thellë, t’u shkonte afër leshterikëve dhe rërës që ngjante si një shkretëtirë e pafundme. Trupi po i ftohej i gjithi. Katrori i zi abstrakt u zmadhua dhe mbuloi gjithçka. Mendja i shkoi te meteorët që udhëtojnë në hapësirë për miliona vite. Një udhëtim aq kolosal, aq i pakuptimtë. Një ditë të bukur njëri prej tyre mund të godiste Tokën e t’i japë fund çdo ëndrre njerëzore. I vinte të qante pa ngushëllim.
Notoi me sa forcë kishte. Befas pa nga lart trupin e tij, të cilin e kishte braktisur. U ngjit me shpejtësi të madhe më lart, pa detin, mjegullën e reve, planetin Tokë, vetë Diellin. Lëvizi krahët më fort dhe notoi në hapësirë derisa pa miliona diej të rrotulloheshin në galaktikë, më pas pa miliona galaktika që lundronin gjithë madhështi në hapësirë. Gjithçka dukej e largët dhe e pakuptimtë. Amanta, që në zymtësinë dhe lagështinë e mureve të gjimnazit kishte qenë ngrohtësia e tij e vetme, tashmë ishte e pafuqishme, edhe ajo kishte fatin e pluhurit. Gjithçka thithej nga një vrimë e zezë, nuk shpëtonte as drita. Atomet po shpërbëheshin. “Një hapësirë kolosale, boshe, e ftohtë, pa ngjarje të asnjë lloji, pa kohë dhe pa kuptim”. Qau si fëmijë brenda ujit.
Dëgjoi një zë të largët, si nga një dimension tjetër, derisa mori trajtën normale kur nxori kokën nga uji.
– Ilir, hajde dalim se ngrimë. Të janë nxirë dhe buzët, – i tha Landi.
Iliri pa përreth, krejt i mpirë, sikur të kërkonte dikë të humbur. Nuk e ndiente peshën e vetes. Trupin e kishte akull të ftohtë. Gati pa dëshirën e tij, notoi drejt bregut, si i shtyrë nga një dorë e padukshme që këmbëngulte drejt jetës.
Gjithësia ishte shpërbërë dhe krijuar nga e para. Në çdo pore të trupit ndjeu se adoleshenca kishte vdekur.

Photo © ► @sebastien.nagy