Author

Admin - page 150

Admin has 1813 articles published.

Videogramet e një Revolucioni-Një dokumentar nga Harun Farocki dhe Andrei Ujica (1992)

in A(rt)ktivizëm/Kinema by

Videogramet e një Revolucioni

Regjia: Harun Farocki dhe Andrei Ujica
Viti 1992

Ky është projeksioni i parë i një projekti bashkëpunimi i Goethe-Zentrum Tirana, ku çdo muaj një artist/e bashkëkohor shqipëtar është ftuar të përzgjedhë një film nga arkiva e filmit, e Institutit Goethe dhe të prezantojë zgjedhjen e tij për publikun e Galerisë ZETA. Artistja e parë e ftuar, që ka përzgjedhur filmin, “Videogramet e një Revolucioni”, është Donika Çina.

Rreth filmit

Për “Videogramet e një revolucioni” Harun Farocki dhe bashkëautori i tij Andrej Ujica mblodhën video amatore dhe materiale të transmetuar nga Televizioni Shtetëror Rumun, pasi televizioni u mor peng nga demonstruesit në Dhjetor 1989. Materialet audio dhe video përfaqësojnë revolucionin e parë historik në të cilin televizioni luajti një rol të madh. Protagonisti i filmit është vetë historia bashkëkohore.
“The revolution will not be televised”, këndoi Gil Scott Heron në vitin 1970, megjithatë, njëzet vjet më vonë, në Dhjetor të vitit 1989, kamerat e drejtpërdrejta televizive ndoqën përmbysjen e regjimit të Nicolae Ceauşescu, në Rumani. Ç’është më e rëndësishmja, më 22 Dhjetor, demonstruesit pushtuan studiot e stacionit televiziv shtetëror. Për pesë ditë, duke improvizuar sa më mirë që mundën, ata transmetuan mbulimin e revolucionit, duke përfshirë gjykimin e shkurtuar dhe ekzekutimin e Ceauşescut dhe gruas së tij, më 26 Dhjetor.
Dy gjëra dukej se e bënin revolucionin rumun pothuajse të paracaktuar për shfaqjen kinematografike. Së pari, kaloi vetëm dhjetë ditë midis trazirave fillestare dhe ekzekutimit të sundimtarit të dikurshëm të vendit dhe, së dyti, ngjarjet ishin të përqendruara në vetëm dy qytete – Timisoara dhe Bukuresht.
Riprodhueshmëria e proceseve politike dhe historike luan një rol qëndror në filmin e Harun Farockit. Ai trajton çështjen e përdorimit të mediumit të filmit, pa bërë thjeshtëzime ose shtrembërime, për të portretizuar ngjarje komplekse, shumë prej të cilave rezultojnë nga vendimet e marra në fshehtësi, dhe për këtë arsye jashtë spektrit të asaj që mund të filmohet. Farocki pyet se si mund ta marrim materialin e të na flasë pa e shtrembëruar atë në shërbim të interesave tona.

 

 

 

Harun Farocki

Lindur në 9 Janar 1944, në Nový Jicin (Neutitschein), në atë kohë Sudetengau, sot Republika Çeke. 1966 – 1968 Pranohet në të sapo hapurën Akademi te Filmit Berlin, DFFB; 1974 -1984 Autor dhe redaktor i revistës Filmkritik, Mynih; 1998 – 1999 Prodhon ”Duke folur për Godard / Von Godard sprechen, New York / Berlin. (Së bashku me Kaja Silverman); 1993- 1999 Profesor i ftuar në Universitetin e Kalifornisë, Berkeley. Që nga viti 1966 ka prodhuar më shumë se 100 prodhime për Televizionin ose Kinemanë: TV për fëmijë, filma dokumentarë, filma ese, filma historikë. Që nga viti 1996 ka mare pjesë në ekspozita të ndryshme solo dhe në grup në muze dhe galeri. 2007 Ka një pjesëmarrje të gjërë në Documenta 12. Që nga viti 2004 bëhet profesor i ftuar dhe me pas, 2006 – 2011 Profesor i brendshëm në Akademinë e Arteve, Vjenë. 2011 – 2014 nis projekti afatgjatë Labor in a Single Shot, së bashku me Antje Ehmann. Vdes më 30 korrik 2014, Berlin. Që nga viti 1967 e tutje, Harun Farocki ka prodhuar më shumë se 120 filma dhe instalacione që analizojnë fuqinë e imazhit me origjinalitet, parashikim dhe peshë që u përtërit vit pas viti, projekt pas projekti. Në mësimdhënien dhe esetë e tij, në revista, libra dhe ekspozita të konceptuara dhe të prodhuara bashkë me Antje Ehmann, Farocki ishte një kritik i fuqishëm, redaktor, teoricien dhe kurator. Gjeneratat e artistëve, teoricienëve dhe kritiktve i kanë marrë filmat e Farockit si: Inextinguishable Fire (1969); “Images of the World”; “The Iscription of War “(1988) si dhe instalacionet të tilla si, Deep Play (2007), si pika referimi. Impakti dhe ndikimi i tij në kulturën brenda dhe jashtë Gjermanisë është i padiskutueshëm. Ai ishte dhe mbetet, një figurë e fuqishme e kulturës bashkëkohore.

Dokumentari u shfaq më 30 Mars 2019 në Galerinë Zeta.

Ata që e kanë humbur mund ta shohin këtu:

BLETËT E DIMNIT-HILDE DOMIN 

in Letërsi/Në kujtim të Hans-Joachim Lanksch/Përkthim/Tharm by

BLETËT E DIMNIT-HILDE DOMIN            

 

Malet mes nesh

tepër shumë ajër

mes meje dhe askujt.

Jam vetëm

në bollëk ajri.

Lugina lulesh të zbehta,

Kashtat e kumtrit

prej krokusi e aguliçesh.

Zogjtë shtektojnë drejt veriut

kah çerdhet e vjetra.

Bletët ngordhin

mbi lulet e para,

bletët e dimnit.

 

Luginave të zbehta po zbres deri në fushë

ku katundarët e kanë mëni njeni-tjetrin,

dhe po fus letra në kuti

për njerëz nëpër qytete.

Nuk do mundja me udhëtue,

jo me zogjtë

kah çerdhet e vjetra.

Jo drejt jugut

dhe as drejt veriut.

Po të isha zog

s’kisha me fluturue ke askushi.

Po i këqyri lulet e zbehta,

gjethet e vjeshtës që shkoi

dhe bletët e dimnit.

 

Përktheu nga originali: Hans-Joachim Lanksch

© Copy right-i i përkthimit: Hans-Joachim Lanksch

 

 

Shënime kushtuar libërmbledhjes-Erlind Sulko

in Letërsi by

Me anë të një rastësie kam gjetur botime të para të Hajnrih Bëlit. Një profesor i letërsisë gjermane në Otava vdiq dhe gruaja e tij ia dhuroi librat e tij librarisë afër universitetit. Një ditë rastësisht, duke gërmuar nëpër librat e lënë rrëmujë në katin përdhes të librarisë, shikoj disa libra në gjermanisht. Ishin botime të para të veprave të Hajnrih Bëlit. Librashitësi nuk e njihte fare Hajnrih Bëlin, nuk dinte gjermanisht dhe kishte qenë aq përtac, saqë nuk e kishte kontrolluar fare se kush është Hajnrih Bëli. Si pasojë, botimet e para të Hajnrih Bëlit, ndër to edhe “Me syrin e një kllouni”, përfunduan në duart e mia për veç 2 dollarë.

Erlind Sulko

Libërmbledhja është dëshira për t’i tejkaluar vdekjet dhe vetminë nëpërmjet mbledhjes dhe trajtëzimit të një bukurie shoqërore. Më poshtë do ta shpjegoj këtë.

Njerëzit zhduken. Nuk kthehen më. Vuajtja, sado e madhe të jetë, mund të durohet. Por kjo; ikja e njeriut, për mos t’u kthyer më kurrë. Kjo është tërësisht e papranueshme.

Libërmbledhja është një shtysë për ta tejkaluar vdekjen, për ta rikthyer të vdekurin mes nesh. Në thelb, libërmbledhja e njëmendtë nuk rrjedh nga dëshira për tregti e as ajo për mburrje, por nga nevoja për të mos i lënë të vdekurit të ikin. Secili libër është një frymë, një gjithësi e burgosur në faqe.

Koleksioni i librambledhësit është kryeqyteti i frymëve; aty ti flet me të shkuarën, të tashmen e të ardhmen. Aty ti flet me librat. Aty librat flasin me vetveten.

Ti e vendos se kush do të banojë në këtë kryeqytet; në këtë aspekt librambledhësi është një diktator i plotfuqishëm. Ca libra i kam grisur nga inati. Ca të tjerë i kam djegur tërë kënaqësi.

Vetëm një njeri i vetmuar mund të jetë një librambledhës i njëmendtë. Ata që janë të zhytur në mesin e jetës, futur brenda zhurmës, të stërlidhur mes dramave njerëzore, ata mbledhin libra në mënyrë jo të nevojshme. Mbledhja e librave për ta është një gjë e përgëzueshme, por jo e domosdoshme. Prandaj edhe ata asnjëherë nuk do ta kuptojnë ndonjëherë dashurinë vetëflijuese të librambledhësve.

Një librambledhës i njëmendtë sendërgjon bibliotekën e tij vetjake, jo vetëm për të tejkaluar vdekjen, por edhe për të tejkaluar vetminë. Ta mbushësh shtëpinë me libra do të thotë ta mbushësh shtëpinë me shpirtra që s’kanë për të të braktisur asnjëherë. Rri afër bibliotekës sime dhe më ngjan se jam afër Don Kishotit apo Odiseut, përherë i gatshëm të bisedoj me ta. Sa herë më zë ndonjë trishtim, më shfaqet fantazma e Uitmanit duke më kënduar ndonjë varg të këndshëm.

Sa herë hyj në shtëpinë e ndonjërit pa libra më pushton një vetmi e madhe. Drithërohem. Rrënqethem. “Me kë bisedon ti, kur nuk të zë gjumi? Ç’zbrazëti e frikshme!“ –  them me vete.

Libërmbledhja nis nga një vetmi e rrokakrejtshme dhe përfundon me përplotësimin më të madh të vetmisë.

Librëmbledhësi e tejkalon vdekjen dhe vetminë nëpërmjet bukurisë së librit. E mban nëpër duar, gishtat e tu prekin qepjen e mbrame të librit, shfleton faqen dhe udhëtimi yt në botën e përjetshme fillon. Edhe nëse botimi është i shëmtuar, librambledhësi e mban një libër për bukurinë e tij të brendshme. Librambledhësi përherë udhëhiqet nga e bukura. Bukuria e librit është një bukuri shoqërore ; një bukuri marrjesh dhe dhëniesh, një bukuri bashkëbisedimesh. Letërsia dhe libri asnjëherë nuk mund të jenë ndërmarrje vetjake, por përherë përfshijnë tjetrin brenda vetes.

Ka një ndryshimi të madh midis bibliotekës publike dhe bibliotekës vetjake të librambledhësit. Në bibliotekën publike ndihesh i huaj. Asgjë nuk të përket ty. Nuk mund të bësh shënime tek librat. Je i ndarë nga libri. Bashkëbisedimi yt me librin në bibliotekën publike është i kufizuar. I kufizuar nga koha, hapësira dhe pronësia.

Në bibliotekën vetjake librambledhësi ka një marrëdhënie të drejtëpërdrejtë me librat e vet. Marrëdhënia e drejtëpërdrejtë lejohet, pasi librat e tu janë aty përherë për ty. Pa kufizime. Por edhe më tepër se kaq; biblioteka vetjake të lejon anashshkrimin, atë që në anglisht njihet si marginalia. Anashshkrimi të lejon të bashkëbisedosh me librat, t’i nënvizosh, t’i shkruash librit, t’i kërkosh sqarim apo t’i shtrosh pyetje. Leximi i librit është sipërfaqësor, nëse nuk ka lënë gjurmë.

Kënaqësia më e madhe e librambledhësit është rastësia e përzier me mosdijen e shitësit. Asgjë nuk e lumturon më shumë një librambledhës se sa kur papritur ai gjen një libër që nuk e njihte fare, por që ia ngjall kërshërinë. Ose një libër që ai kishte vite që e kërkonte, por që nuk kishte besim se do ta gjente, por ja që rastësia e solli, që tani ai libër ndodhet mes duarve të tij. Por kur kjo rastësi ndeshet edhe me injorancën e shitësit; kjo përbën kulmin e gëzimit për një librambledhës.

Me anë të një rastësie kam gjetur botime të para të Hajnrih Bëlit. Një profesor i letërsisë gjermane në Otava vdiq dhe gruaja e tij ia dhuroi librat e tij librarisë afër universitetit. Një ditë rastësisht, duke gërmuar nëpër librat e lënë rrëmujë në katin përdhes të librarisë, shikoj disa libra në gjermanisht. Ishin botime të para të veprave të Hajnrih Bëlit. Librashitësi nuk e njihte fare Hajnrih Bëlin, nuk dinte gjermanisht dhe kishte qenë aq përtac, saqë nuk e kishte kontrolluar fare se kush është Hajnrih Bëli. Si pasojë, botimet e para të Hajnrih Bëlit, ndër to edhe Me syrin e një kllouni, përfunduan në duart e mia për veç 2 dollarë.

Vetë unë iu futa librambledhjes për hir të një rastësie. Para shumë vitesh punoja në magazinën e një shitoreje që shiste gjëra të vjetra e të përdorura. Një ditë aty erdhi një grua e moshuar. Më tha se burri i saj kishte qenë librambledhës dhe tani ai kishte vdekur. Një pjesë të madhe të koleksionit të burrit të saj ma dhuroi mua, pasi ajo i urrente librat dhe po më ankohej se burri i saj e kishte shndërruar shtëpinë e saj në bibliotekë. Që atë ditë vendosa t’i futesha librambledhjes.

Koleksioni i librambledhësve të njëmendtë ka një qëllim dhe trajtë të përcaktuar. Për shkak të këtij parimi, koleksioni i një librambledhësi është përherë një sfidë, një përballje, një qëndresë për t’i ndenjur besnik trajtës dhe qëllimit fillestar të koleksionit. Tundimi më i madh i librambledhësit është pështjellimi dhe rrëmuja. Kjo mungesë e rregullit vjen si pasojë e rastësisë; rastësisë se mund të shikosh një botim të parë të Në pritje të Godosë, që një librashitës i mangut po e shet për 2 dollarë, pavarësisht se ky libër mund të mos ketë lidhje me koleksionin tënd.

Aurel Plasari, në një fjalim sivjet për ekspozimin e koleksionit të librambledhësit Ylli Syla, bën një dallim midis bibliofilisë dhe bibliomanisë. Sipas Plasarit, synimi i koleksionit të bibliofilit duhet të jetë në shërbim të dijes. Ndërkohë bibliomaniaku mbledh libra ose për tregti, ose për të përmbushur tekat vetjake. Pavarësisht se është një dallim i vlefshëm, mua më ngjan se sërish këtu në thelb kemi të bëjmë me marrëdhënien që koleksioni ka me trajtën dhe synimin fillestar. Bibliomaniaku nuk ka parim; ai mbledh çdo gjë. Koleksioni i bibliomaniakut është një rrëmujë. Ndërkohë, koleksioni i bibliofilit ka rregull, parime dhe trajtë të përcaktuar, pavarësisht nëse synimi i koleksionit është t’i shërbejë dijes apo të bukurës.

Koleksionet e librambledhësve mund të kategorizohen nga dëshira për të ringjallur diçka.

Mbledhja e veprës së plotë të një autori është dëshira për ta ringjallur autorin.

Mbledhja e botimeve të para është dëshira për ta ringjallur një ndodhi të rëndësishme të së shkuarës.

Mbledhja e të gjitha botimeve të ndryshme të të njëjtit libër është dëshira për ta ringjallur rrugëtimin e një vepre.

Mbledhja e botimeve të bukura është dëshira për ta ringjallur një veprimtari shoqërore.

Botimet e bukura nuk janë thjesht të parapëlqyera për hijshmërinë që mbartin në vetvete; ky është një gabim që e dëgjoj shpesh nga njerëzit. Bukuria e njëmendtë e botimeve të hijshme qëndron te bukuria shoqërore; te guximi i disa njerëzve për t’u bërë bashkë, duke shpërfillur fitimin dhe kohën. Bukuria e njëmendtë e botimeve të hijshme qëndron te qëllimi dhe veprimtaria e disa njerëzve për të sendërgjuar diçka të bukur.

Libërmbledhja është një udhëtim i gjatë platonik që fillon nga përmbajtja dhe përfundon te trajta hyjnore. Librambledhësi përherë fillon duke mbledhur atë që ai do të lexojë. Më vonë ai kalon te leximi i librit, që e shfaq përmbajtjen në mënyrën më të përshtatshme; libri që e pajis përmbajtjen me hyrje dhe shënime. Më pas kemi kalimin te libri që e shfaq përmbajtjen e përkryer në trajtën më të mirë. Dhe fundi i udhëtimit të librambledhësit është libri që shfaq përmbajtjen e përkryer në trajtën hyjnore; ky është libri ideal.

DO TA THUR TRISHTIMIN-PAOLA KLUG

in Letërsi/Përkthim/Tharm by

Paola Klug

Thoshte e ndjera gjyshe se, kur një grua ndihet e trishtuar, më e mira që duhet të bëjë është të nisë e të thurë flokët gërshetë: kësisoj dhimbja do të mbërthehej e do të mbetej në flokë dhe nuk do të arrinte dot në pjesët e tjera të trupit; duhet pasur shumë kujdes që trishtimi të mos futet në sy, sepse do të sillte shi, po ashtu nuk duhet lënë të hyjë në buzë, sepse do ta detyronte femrën të thoshte gjëra që nuk do të ishin të mira; as në duar nuk duhet të futet trishtimi – më thoshte gjyshja – sepse mund ta djegësh kafen apo mund të të mbetet buka e papjekur: ngaqë trishtimit i pëlqen shija e hidhur. Nëse ndihesh e trishtuar, bija ime, thur flokët gërshetë; mblidhe e bëje lëmsh dhimbjen dhe lëshoje të iki, kur era e veriut fryn e godet gjithë shkulme.
Floku ynë është si një rrjet i aftë që kapë gjithçka, është i fortë si rrënjët e lisit dhe i butë si shkuma e qumështit.
Bija ime, që melankolia mos të të kapë në befasi, apo nëse, për çfarëdo lloj mungese, e ke zemrën copë ose eshtrat të ftohta, mos i lër flokët të lëshuar, se të futet në to e pastaj rrjedh si ujëvarë nëpër kanalet që hëna ka bërë në trupin tënd. Thure gërshetë trishtimin tënd, thoshte e mira gjyshe, gjithmonë thure gërshetë trishtimin…
Dhe të nesërmen, kur të zgjohesh nga kënga e bilbilit, do ta gjesh trishtimin të pajetë e të tretur në vegjën e flokëve të tu.

Përktheu: Bajram Karabolli

Shqipëria Kaukaziane; e vërteta e vonë-Një dokumentar mbi shqiptarët e Azerbajxhanit

in Uncategorized by

“Shqipëria Kaukaziane; e vërteta e vonë”, titullohet ky dokumentar mbi shqiptarët e Azerbajxhanit.

Dokumentari rrëfen mërgimin e hershëm të shqiptarëve në Kaukaz.

Ata i luteshin diellit e hënës dhe më vonë qenë të parët që përqafuan Kristianizmin.

Ёshtë interesante vetëdija e tyre e qartë e përkitësisë; qysh atëherë ata e quanin veten shqiptarë.

Kishin alfabetin, librat dhe kishat e tyre më të vjetrat në Kaukaz, dhe të pavarura prej Kishës Armene, e cila i luftoi për t’i dominuar, gjë që solli shpërngulje dhe shkatërrimin e gjithë librave në gjuhën shqipe.

Mos e humbni këtë dokumentar, i cili hedh dritë jo vetëm mbi zanafillën e origjinës shqiptare, por gjithashtu hedh dritë edhe mbi vetë zanafillën e botës.

Sirena – W.B. Yeats

in Letërsi/Përkthim/Tharm by

Sirena – W.B. Yeats


Një sirenë gjeti një djalë duke notuar,

atë e zgjodhi për vete,
ngjiti trupin e saj me trupin e tij,
qeshi; dhe duke u zhytur poshtë 
harroi nën lumturinë e egër
se edhe të dashuruarit mbyten.

Përktheu: Erlind Sulko

Elif Shafak: – Si shkrimtarë ne jemi të hipnotizuar nga fjalët, por ndoshta edhe më shumë, me zbrazëtinë mes tyre

in A(rt)ktivizëm/Letërsi by

 

Jam lindur në Strasburg dhe jam rritur për njëfarë kohe në një shtëpi të mbushur me studentë idealistë dhe të lirë. Prindërit e mi, të vendosur për ta rregulluar sistemin kapitalist dhe për të shpëtuar botën, nuk mundën të shpëtonin martesën e tyre, dhe kur ndoqën rrugët e tyre të ndara, nëna ime më solli në Ankara. Turqia mund të jetë toka e nënës sime, por deri atëherë nuk ishte mëmëdheu im. Nga mjedisi bohem i Strasburgut, u gjenda befas në lagjen fetare konservatore të gjyshes sime nga nëna

   Elif Shafak

“Je duke e shqiptuar gabim,” më thotë djali im dhjetëvjeçar. “Shqiptohet s-qui-rr-el!’ [1]Duke e mbajtur kokën lart, si ai boksieri që e di se ndeshja nuk do të përfundojë mirë, por e ka ndarë mendjen ta marrë goditjen e radhës në nofull, e provoj edhe një herë tjetër. “Skoowerrrr.”Kuptoj se kam harruar shqiptimin e “i-së” në fund të fjalës, kështu që marr frymë thellë dhe shtoj me nxitim: “eeee-L”. Im bir tund kokën. “S’e besoj se nuk arrin ta shqiptosh si duhet. Është kaq e thjeshtë!” Epo, nuk mund të besoj se anglishtja e Mbretëreshës ka quajtur një kafshë kaq lojcake me një emër që ka një grumbull të pafund bashkëtingëlloresh, emër të cilin unë, ka gjasa që nuk do të mund ta nyjëtoj dot dhe sikur të më duhet një jetë për këtë.

Gjuha e parë e tim biri është anglishtja. I arsimuar në Britaninë e Madhe, anglishtja është gjuha e tij e natyrshme. Ndryshe nga ai, unë kam shtegtuar në këtë gjuhë deri diku vonë në jetë, dhe e mbart të qenit e huaj si hajmali të varur në qafë. Dhe si shumë “të vonuar” që kanë gjetur, ose sepse ashtu kanë zgjedhur ose prej rrethanave, ekzistencën në një gjuhë tjetër nga gjuha e tyre amtare, e kam më të lehtë t’i përfytyroj fjalët se sa t’i shqiptoj.  Duket sikur mendja është më e shpejtë se gjuha. Asnjëherë nuk bashkrendohen plotësisht, Ky është dallimi mes një folësi të gjuhës amtare dhe një të huaji. Pikërisht hendeku i vogël mes mendjes dhe gjuhës.

Turqishtja është gjuha ime amtare. Duke u rritur, spanjishtja u bë gjuhë e dytë, pastaj erdhi anglishtja. Frëngjishtja qëndron diku në sfond. Franca është vendi ku jam lindur, dhe frëngjishtja është gjuha e parë që kam dëgjuar, por nuk mund ta flas, pasi ika nga vendi në moshë të njomë. Frëngjishtja më ka formësuar me mungesën e saj, si një gjymtyrë fantazmë. Por romanet i shkruaj në gjuhën angleze, në këtë gjuhë i përfytyroj rrëfimet e mia dhe ndihem më mirë se me të gjitha gjuhët e tjera.

Jam rrëfimtare. Jeta ime është në varësi të fjalëve ashtu si është në varësi të ajrit dhe ushqimit. Romanet e para i shkruajtja në turqisht, dhe pastaj, rreth katërmbëdhjetë vjet më parë, hodha një hap në errësirë dhe nisa të shkruaj në anglisht që në dorëshkrim. Nuk ishte vendim racional por as joracional, ndoshta ishte një instikt si ai i kafshës që do të mbijetoj. Kisha nevojë për hapësirë dhe liri, dhe shkrimi në një gjuhë tjetër ma dha pikërisht këtë. Mëmëdheu im Turqia, ishte shumë hijerëndë, po ashtu edhe Stambolli ishte tepër i ndërlikuar. Duke shkruar në anglisht fitova një largësi njohëse, me të cilën ndihesha më e çlirët dhe ndoshta më e guximshme se më parë.

Që atëherë, çdo roman që kam shkruar është përkthyer në turqisht nga një përkthyes profesionist, më pas marr dorëshkrimin dhe e rishkruaj me fjalorin dhe ritmin tim. Nëse kjo ngjan si çmenduri, ndodh sepse ashtu është. Më duhet të shpenzoj gati dy herë më shumë kohë duke menduar për idiomat, fjalitë dhe fjalë që nuk mund të përkthehen. Kështu vërtitem mes gjuhës angleze dhe turke, dy gjuhë që janë aq të ndryshme nga njëri-tjetri si vera e kuqe dhe kefiri.

Duke qenë një shtegtare gjuhësore, pavarësisht sa sfiduese është, më ndihmon ta mbaj veten si tregimtare dhe më jep një liri mendore shtesë, lirinë e shprehjes ndjenjën e përkatësisë që nuk zvogëlohet vetëm në kufijtë kombëtarë. Lidhja me gjuhën time amtare është emocionale. Lidhja me gjuhën angleze është intelektuale. Ndiej se kam nevojë për të dyja për të ekuilibruar veten. Me kalimin e kohës, kam kuptuar gjithashtu se në qoftë se ka melankoli, mall, trishtim në shkrimet e mia, ato i shpreh  më lehtë në turqisht. Por kur vjen puna tek ironia, satira, e kam më të lehtë në anglisht. Fjala “ironi” nuk ekziston as në turqisht.

Kur fillova të botoj librat e mi në anglisht, pati reagime të ashpra negative në Turqi, kryesisht nga nacionalistët. Më quajtën “tradhtare”. Si mund ta braktis një shkrimtare gjuhën e saj amtare, donin të dinin kritikët e mi. Këtë bën nacionalizmi: do të na zvogëlojë në një identitet të vetëm, të pandryshueshëm. Por ne qeniet njerëzore jemi më shumë se kaq. Kjo nuk është as një zgjedhje ose… ose. Është më shumë “edhe …edhe…edhe …” Nëse kur biem të flemë natën, mund të ëndërrojmë në më shumë se një gjuhë, pse nuk duhet të jemi në gjendje të shkruajmë poezitë dhe tregimet tona dhe letrat e dashurisë në më shumë se një gjuhë? Nuk pranoj të kem një identitet të vetëm. Në vend të kësaj, dua të kem përkatësi të shumëfishtë.

Si shkrimtarë ne jemi të hipnotizuar nga fjalët, por ndoshta edhe më shumë, me zbrazëtinë mes tyre. Heshtjet. Ne na tërheqin gjërat për cilat nuk është e lehtë të flasësh në shoqëri në një kohë të caktuar. Sekretet. Tabutë, tabutë sociale, kulturore, seksuale. Ekziston një pjesë e imja që gjithmonë dëshiron të bëjë pyetje rreth këtyre zbrazëtive dhe të nxisë diskutime të reja, ta sjellë periferiken në qendër; ta bëjë të dëgjohet atë që nuk ka zë dhe ta bëjtë padukshmen më të dukshme. Kjo, besoj, është puna e prozatorit: të mos përpiqet të japë përgjigje të mençura, por të bëj ndoshta pyetjet më fëminore dhe më të thjeshta plot kureshtje. Për të tërhequr vëmendjen tek ajo për të cilën heshtet dhe për t’i kushtuar vëmendje heshtjes -Tjetrit.

Mendoj se gjatë gjithë jetës sime jam ndjerë si vetja ime“Tjetër”. Jam lindur në Strasburg dhe jam rritur për njëfarë kohe në një shtëpi të mbushur me studentë idealistë dhe të lirë. Prindërit e mi, të vendosur për ta rregulluar sistemin kapitalist dhe për të shpëtuar botën, nuk mundën të shpëtonin martesën e tyre, dhe kur ndoqën rrugët e tyre të ndara, nëna ime më solli në Ankara. Turqia mund të jetë toka e nënës sime, por deri atëherë nuk ishte mëmëdheu im. Nga mjedisi bohem i Strasburgut, u gjenda befas në lagjen fetare konservatore të gjyshes sime nga nëna.

Në Ankara, shpesh ndihesha si një vendasi huaj. Të gjithë fëmijët e tjerë vinin nga familje të mëdha, patriarkale. Ata kishin vëllezër e motra, kushërinj dhe festonin festat e Bajramit së bashku. Ndërsa unë isha vetëm shumicën e kohës, e rritur  nga nëna ime moderne, perëndimore dhe gjyshja ime shpirtërore, lindore, dy gra që e mbështetën njëra-tjetrën në kohë të mira dhe të vështira, pavarësisht nga personalitetet e tyre jashtëzakonisht të ndryshme. Solidariteti mes tyre ndikoi shumë tek unë. Megjithatë, mendoja se jeta ishte shumë e mërzitshme dhe fillova të kërkoj një derë drejt një bote tjetër. Duhej që ajo derë të ekzistonte diku tjetër.

Në shkollë isha një nga dy fëmijët mëngjarash në klasën me dyzet e katër nxënës. Mësuesja jonë e shihte si problem që duhej korrigjuar. Ajo më udhëzoi të mbaj dorën time të majtë nën tavolinë- si në mërgim. Megjithëse isha vonë për të mësuar se si të shkruaja, isha lexuese e hershme. Lexoja kudo ku mundesha në shtëpi, në shkollë, në pazar. Kur mbaroja një libër, çdo libër, kthehesha në faqen e parë dhe e lexoja përsëri, këtë herë duke imagjinuar se si do ta shkruaja ndryshe po të isha autore e saj. Diku brenda shpirtit tim, era e imagjinatës sime hapi një derë të mbyllur dhe kështu, hap pas hapi, hyra në botën e Vendrrëfimit (Storyland).

Si qenie njerëzore, për të mbijetuar dhe për të lulëzuar, kemi nevojë për një kopsht të brendshëm. Një vend vetjak larg nga të gjithë sytë. Një vend ku mund të shkojmë shpesh dhe lirisht; ku mund të jemi mënjanë dhe të çlirohemi prej të gjitha mendimeve negative dhe ndjenjave të dëmshme, ku lidhim plagët dhe ndërtojmë përsëri veten; një vend ku mund të jemi të vërtetë në zemrat tona, pa gjykuar askënd dhe pa u gjykuar. Për mua, ai vend i bukur diku është Vendrrëfimi (Storyland). Është toka e librave.

Në fund të fundit, nuk ka rëndësi fare se me cilën gjuhë marrim frymë për aq kohë sa vazhdojmë të shkruajmë dhe të lexojmë.

Gjuhët janë thjesht magji. Na pëlqen të mendojmë se ne i formësojmë ato, por në të vërtetë, ato na formësojnë ne. Madje edhe zërat tanë ndryshojnë kur kalojmë nga një gjuhë në tjetrën. Dhe ndërsa unë ende nuk mund të shqiptoj “squirrel” (ketër), jam e zemëruar nga mendimi se askush nuk mund të më pengojë të ëndërroj në këto gjuhë, plot shpresë dhe rendje të çlirët në pyllin e madh të rrëfimeve.

_______

Elif Shafak (1971-) është shkrimtare e njohur turko-britanike, romanciere, eseiste, akademike, folëse publike dhe aktiviste e të drejtave të njeriut e cila aktualisht është lektore në kolegjin St. Anne të Universitetit të Oksfordit.  Shafak është autore e gjashtëmbëdhjetë librave, dhjetë prej tyre romane, ndër të cilët: Bastardja e Stambollit, Dyezetë rregullat e dashurisë dhe Tri bijat e Evës. Librat e saj janë përkthyer në 49 gjuhë dhe është vlerësuar me shumë çmime ndërkombëtare.

Përktheu: Granit Zela

[1] Squirrel-anglisht “ketër”e shqiptuar “skwər(ə)l”

Magjepsës- Rose Ausländer

in Letërsi/Në kujtim të Hans-Joachim Lanksch/Përkthim/Tharm by

Magjepsës- Rose Ausländer

 

Fuqia magjike

e një ore

 

Jeta po shkëndit

në çdo shikim

 

Je i ri

sikur bota

që ty të përqafon

 

sikur morti

që të përkëdhel

 

Përktheu: Hans-Joachim Lanksch

Kauza e një kokërr fasuleje-Granit Zela

in A(rt)ktivizëm/Letërsi/Në kohërat e kolerës by

Granit Zela

Kur në Shqipëri pritej hapja e negociatave për anëtarësim në Bashkimin Evropian, Presidenti vdiq aksidentalisht nga ngecja e një kokërr fasuleje në fyt. Vdekja e presidentit të një vendi kandidat për në BE prej një kokërr fasuleje ishte zhgënjyese për të gjithë anëtarët e qeverisë, por sidomos për Kryetarin e Kuvendit, i cili duke qenë se sipas Kushtetutës së Republikës vinte i dyti në hierarkinë shtetërore, mblodhi menjëherë Këshillin e Sigurisë Kombëtare, por kësaj radhe në fshehtësi të plotë.

Agjenda e takimit që iu përcoll Kryeministrit, Ministrit të Mbrojtjes, Shefit të Shtabit të Përgjithshëm, Ministrit të Brendshëm, Ministrit të Ekonomisë, Shefit të Shërbimit të Fshehtë Shtetëror, ishte formuluar kësisoj: Diskutim nëse vdekja e Presidentit të Republikës nga një kokërr fasuleje cenon interesat kombëtare të Shqipërisë dhe imazhin e vendit në arenën ndërkombëtare. Marrja e vendimeve përkatëse.

Kryetari i Kuvendit parashtroi në mbledhje shqetësimin që pasqyrimi me tone ironike dhe përqeshëse i vdekjes së presidentit nga media ndërkombëtare do të shkaktonte dëmtim të imazhit të Shqipërisë në botë.

– Imagjinoni reagimin që do të shkaktonte  në parlamentet e vendeve të BE-së, ku deputetët e tyre do të gajasen me Shqipërinë, zotërinj, – theksoi Kryetari i Kuvendit. – Aha, ky është ai vendi që do të bëhet anëtar i BE-së? Ky vendi, Presidenti i të cilit vdiq nga një kokërr fasuleje, hi, hi, hi, hi! – do të gajasen ata me shoqi-shoqin duke mos ratifikuar hapjen e negociatave. – Oh jo, ju lutemi, – do të britin të tjerë, sikur po refuzojnë një porosi të gabuar në kafene, -Një herë tjetër se sot nuk po marr gjë, nuk po e ratifikoj pranimin…”

Kryetari i Kuvendit, kuptohej qartë se ndjehej i tradhtuar nga Presidenti. Hmm, kjo është gati tradhti kombëtare… – tha gjithë zemërim duke u ulur në kolltuk.

Kryeministri nga ana e tij, nuk tha gjë se nuk ishte në mbledhje ngaqë po negocionte për zgjidhjen e një konflikti në Etiopi, ndërsa shumica dhe opozita atje ishin në prag të një konflikti të armatosur. – Nuk pranojmë asnjë negociator, – u cituan ata të kenë thënë në medien botërore, por të mos vijë këtu e të luajë rolin e tij historik në nivel botëror kryeministri i Shqipërisë. Por Kryeministri nuk mund të ndërhynte shpejt; kërkimet se në ç’pjesë të globit ishte në atë kohë duke vendosur paqen në botë, merrnin kohë. Nuk kishte një agjendë të përcaktuar pasi gjithçka varej se si ecte fati i konflikteve në glob, dhe se ku kishin nevojë për të.

Kësisoj, pas Kryetarit të Kuvendit, fjalën e mori Shefi i Shërbimit të Fshehtë, i cili tha se do të ishte më dinjitoze nëse kjo vdekje qesharake e zotit President, të cilësohej se ishte vepër e  njërit prej shërbimeve të fshehta të vendeve të BE-së që nuk pranojnë anëtarësimin e atypëratyshëm të vendit tonë, por e shtyjnë me hë sot e hë nesër. Në këtë mënyrë, do të zhvendosim vëmendjen e popullit tonë; nga një kokërr banale fasuleje – tek zhvillimet e fundit politike në rajon, dhe madje, edhe më tej, do t’i jepej kësaj vdekjeje një përmasë kombëtare. Strukturat e shërbimit të fshehtë shqiptar i kanë të gjitha kapacitetet dhe burimet njerëzore që ta zbulojnë një skenar të tillë, nëse ky do të jetë vendimi i kësaj mbledhjeje të jashtëzakonshme, – përfundoi ai.

Ministri i Brendshëm, djalosh i diplomuar për Gjuhë-Letërsi Shqipe në Universitetin e Tiranës dhe autor i një libri me poezi erotike siç duket, i ndikuar nga leximet letrare, e lidhi kokrrën fatale të ngecur në fytin e Presidentit, me kohën e Evës dhe Adamit, kohë kur thuhet se Eva hëngri një mollë, por ne e dimë që nuk ishte mollë, shtoi ai, dhe edhe në këtë rast, kjo kokërr fasuleje nuk është një kokërr fasuleje, por një shkëndijë që mund të hedhë në erë këtë fuçi baruti me emrin “Ballkan”, nëse nuk marrim vendimin e duhur si krerë shteti që jemi. Ai mendonte se nuk duhej të nënvlerësoheshin rapsodët, të cilët mund ta kthenin në këngë këtë ngjarje me vargjet: President të raftë pika/Të ngeci fasulja te grika. Ose, larg qoftë, bëri parashikimin e kobshëm ai, sikur vargjet Bajroniane që ngrenë lart virtytet tona të zëvendësohen me vargjet pseudo Bajroniane: Ka oreks Presidenti i shqipeve/Fasulet janë të mira/Veç të ishin më të ziera… Duke ngritur hipotezën se ajo kokërr fasuleje nuk ishte e zier mirë ndaj dhe kishte ndodhur vdekja, hipotezë që ngre dyshime për aftësitë e gatimit që ne kemi si popull.

Ministri i Mbrojtjes e mori fjalën duke bërë një panoramë të transformimit të ushtrisë shqiptare pas viteve 1990. Përmendi me detaje të gjitha fazat e transformimit, reformat e kryera, theksoi se asgjësimi i municioneve të tepërta nga Lufta e Ftohtë ishte kthyer në një dhimbje koke për të, dhe në fund, tani që ne jemi vend anëtar i NATO-s, doli më në fund në temë ai, si do të kem fytyrë unë t’u dal para gjeneralëve të NATO-s dhe t’u them se Komandanti i Përgjithshëm i Forcave të Armatosura të Republikës së Shqipërisë ndërroi jetë si pasojë e një “kokërr fasuleje?”

– Jo nga një granatë, goditja e një tanku, një rakete, ose të paktën nga një kapsollë dreqi e mori, – shfryu me zemëratë ai, – por nga një kokërr fasuleje, një kokërr, ja kaq, – bëri shenjë me gishtin mesit i skuqur në fytyrë. – Kjo mund të na shkaktojë probleme me NATO-n, –  ndoshta mund të çojë deri në “çanëtarësimin” prej saj, – e përmbylli fjalën me një lloj revolte.

Për një çast, të gjithë shtangën nga fjala “çanëtarësim”, që mbeti pezull sipër kokave të tyre të ngrira, të cilat sikur u rikthyen në jetë pasi Shefi i Shtabit të Përgjithshëm të Forcave të Armatosura nisi ligjëratën e tij.

– Zotërinj! – thirri  ai me ton ushtarak, ton i cili një pjesë e tyre menduan se do të ndiqej nga komanda “zjarr!”, por që u pasua me fjalët: – Vdekja prej dezertori e Presidentit nuk duhet të shkurajojë askënd! Kjo vdekje tejet joheroike dhe aspak e denjë, na ka çarmatosur të gjithëve, dhe efekti i saj në Forcat e Armatosura do të jetë më shumë mundësi më i rëndë se hapja e depove ushtarake në vitin e zi 1997! Më pas Shefi i Shtabit tha se ky lajm do të kishte ndikim gati shkatërrues në moralin e trupave të përfshira në pjesë të ndryshme të globit, në luftën kundër terrorizmit. Mund të ketë madje, shtoi ai i revoltuar, një nënvlerësim aq të madh dhe shpërfillje kaq turpëruese për ne nga terroristët, sa të mos na përfshijnë një asnjë listë me vendet ku ato do të kryejnë këto akte që cenojnë vlerat e lirisë. Në këtë mënyrë ne do të bëhemi të panevojshëm për NATO-n dhe partnerët tanë.

Ministri i Punëve të Jashtme argumentoi se bërja publike e një vdekjeje të tillë do të shkaktonte një valë të re Euroskepticizmi, e cila do të kthehej në një dallgë të stërmadhe që do të përmbyste Shqipërinë, një vend i vogël gjithsesi, pavarësisht se në këngët popullore të tipit “Xhamadani vija-vija” ky vend vetëm  rritej e bëhej i madh sa më s’ka. – Të mos harrojmë që edhe vendet fqinje kanë raposdët e tyre, – solli në vëmendjen e krerëve të shtetit ai. -Dhe në shumë këngë të rapsodëve të tyre, vendet ngjitur me ne kanë arritur përmasat e Kanadasë dhe Indisë.  Pra, të jemi realistë, qarkullojnë andej – këndej pa hesap këngë të tipit “Xhamadani vija-vija/O sa e madhe është Maqedonia”, dhe madje edhe “Xhamadani vija-vija/O sa e madhe është Serbia, se Greqia po se po. Ky ishte edhe medimi i diplomatëve tanë të akredituar në ato vende. Ministri garantoi se diplomatët tanë nuk po rrinin duarkryq, por kishin hedhur në tregjet muzikore të Evropës këngë në tekstet e të cilave Shqipëria ishte shumë më e madhe se vendet fqinje të marra së bashku, aq sa të krijohet ideja se Shqipëria është Bashkimi Evropian, përfundoi ai me një lloj kënaqësie të dukshme për punën e mirë të diplomatëve tanë nëpër botë.

Ministri i Ekonomisë shprehu shqetësimin për rënien e tregut të fasules pas bërjes publike të mënyrës së vdekjes së Presidentit, dhe ndikimin që do të kishte kjo në ekonominë e vendit. Ai kishte dyshime dhe frikëra se meqë “fasulja” ishte përfshirë në vdekjen e presidentit, militantët e partisë opozitare dhe nacionalistët do ta bojkotonin blerjen e saj duke shkaktuar krizë ekonomike.

Në fund, Kryetari i Kuvendit shprehu propozimin e tij që mënyra sesi kishte vdekur Presidenti duhej të mbahej e fshehtë dhe ata duhej të betoheshin që nuk do t’ua tregonin këtë fshehtë askujt, as grave. Mbledhja u mbyll me këtë vendim, i cili u mor në mënyrë unanime, si rrallëherë në historinë e mbledhjeve të Këshillit të Sigurisë Kombëtare. Pasi mbledhja mbaroi, ata burra shteti ngjanin me personazhet e baladës së murimit, ku  plaku u ka thënë se duhej të murosnin nusen që do t’u shpinte drekën të nersërmen, por të mos ua tregonin këtë të fshehtë në darkë.

A do t’i tregonte gruas ndonjëri prej anëtarëve të Këshillit të Sigurisë se si kishte vdekur zoti President? Nëse po, kush do të ishte ai? Do të shkonte menjëherë në shtëpi dhe do t’ia rrëfente të fshehtën për të cilën ishte betuar se do ta mbante brenda vetes apo do t’ia çonte me sms duke u justifikuar se mesazhi ishte nisur gabim dhe kjo do t’i sillte një lloj lehtësimi, vriste mendjen Ministri i Brendshëm  ndërsa po i afrohej shtëpisë tek lagjia që dikur njihej si “Blloku”.

Pasi zbriti nga makina tip “Jaguar”, po ngjiste shkallët e pallatit kur iu duk sikur dëgjoi vargjet e një kënge. U ndal dhe dëgjoi refrenin: Kur më zbret gruja  nga benzi/Mendja më vete tek seksi. Eh, rapsodët, mendoi ministri. Ata janë kudo kohët e fundit, nuk lënë ngjarje pa kthyer në këngë. Kur hapi derën me nxitim dhe u turr drejt tualetit, e shoqja mbeti e pataksuar pasi në vend të ritualit të përhershëm që bënte sapo hapte derën duke shtyrë derën dhe duke puthur lehtë në faqe gruan, ai nga nxitimi kësaj radhe shtyu gruan, puthi me nxitim derën dhe u turr drejt tualetit. Unë nuk do t’ia tregoj gruas sime të vërtetën e vdekjes së presidentit, u betua me vete ai, duke mbyllur derën e banjos.

E shoqja, e shastisur nga shprehja e fytyrës sëtij, e harroi incidentin e shtyrjes së pakmëparshme, por e pyeti se çfarë kishte që kishte marrë atë çehre prej të vdekuri.

– Më ka kapur diareja, – u ankua ai duke hapur televizorin.

Në TV pa dhe dëgjoi të pamendueshmen. Kryetari i Opozitës kishte dalë në një konferencë për shtyp ku denonconte atë që ai e quante “vdekje banditeske e Presidentit të zgjedhur me votat e shumicës” duke kërkuar dorëheqjen e qeverisë.

– Kjo qeveri, – sokëlliu Kryetari i Opozitës, ka pasur një mandat qeverisës të ngjashëm me ofertën e internetit. Kjo ofertë ka qenë për katër vjet, por me aktin e vdekjes së shëmtuar të zotit President prej një kokërr fasuleje, ajo i ka harxhuar të gjitha giga byte-t e ofertës dhe koha e saj ka mbaruar!  Duke u ankuar se Opozita ishte e pafuqishme për të frenuar revoltën popullore të njerëzve të indinjuar nga kjo “vdekje e neveritshme”, ai i bënte thirrje popullit të tij që të nesërmen në orën dhjetë të vetëpërmbaheshin dhe të mos i vinin flakën godinës së kryeministrisë dhe më pas të mos sulmonin me armë Kuvendin duke e pushtuar atë.

Menjëherë në konferencë për shtyp doli Kryetari i Kuvendit, i cili e përgëzoi Presidentin për “vdekjen dinjitoze prej burri shteti.” – Ndryshe nga keqinformimi i qëllimshëm se zoti President paskërka vdekur nga një kokërr fasuleje, siguroj popullin që ai i ka vdekur duke lexuar Kushtetutën që ai respektonte dhe ruante si sytë e ballit, – tha Kryetari  i mbushur me krenari para kamerave. Ndërkohë, ai  denoncoi grushtin e shtetit të opozitës, e cila, me një kauzë të sajuar, kauzën e një kokrre fasuleje, kërkon të na largojë nga Evropa duke na kthyer dhjetëra vite mbrapa, në kohën kur pushteti merrej me dhunë. – Në demokraci pushteti merret me dashuri,  – theksoi Kryetari. Pushteti është si një femër delikate që duhet respektuar, duhet ta mbrosh, t’i bësh komplimenta, t’i bësh dhurata dhe dhurata që ne i bëjmë shtetit tonë është puna jonë për të mirën e qytetarëve tanë.

– Bravo më qoftë, – tha ai me vete, ndërsa pyeti Shefin e Shërbimit të Fshehtë se kush e kishte nxjerrë sekretin shetëror të vdekjes së Presidentit, duke sjellë në çast nëpër mend fytyrat e të gjithë anëtarëve të Këshillit të Sigurisë, si për të gjetur ndër ato fytyra tradhëtarin. Në të vërtetë, mbledhja e Këshillit të Sigurisë, kishte ngjarë me Darkën e Fundit, ku Presidenti i vdekur ishte si të thuash Juda.

– Gruaja e Zotit President – iu përgjigj tjetri.

E kishin gjetur duke vajtuar mbi trupin e tij me fjalët:  Na le, shpirtushi im, fati nuk të eci,/ Të ngeci ajo kokërr në fyt të ngeci./Oi, Oi, Oi, Oi

– Eh, – ia bëri me vete gjithë keqardhje Kryetari i Kuvendit për fatin e zotit President, – edhe kësaj here shkak i trazirave në vend dhe në rajon do të jetë si gjithmonë një grua. A nuk ishte emri i një gruaje, e cila deklaroi se firma e saj rentiere kishte falimentuar, duke falimentuar me këtë rast shtetin shqiptar të asaj kohe?

Në mbledhjen e radhës të Këshillit të Sigurisë Kombëtare, Ministri i Brendshëm e çoi edhe njëherë përsiatjen e tij tek koha e Evës dhe Adamit, duke thënë se Zoti i kishte thënë Evës të mos i qasej pijes Coca-Cola, por ajo e trullosur nga reklamat e pafundme nga mëngjesi deri në darkë që reklamonin cilësitë e jashtëzakonshme të kësaj pijeje, e piu pijen e ndaluar, duke u dëbuar përgjithmonë nga parajsa dhe kjo vërtetonte më së miri pushtetin e pakontrollueshëm të reklamës. – Ne duhet t’i bëjmë reklamë vdekjes heroike të presidentit, – vijoi ai, – në media, – sidomos në media, pa nënvlerësuar rapsodët.

Rapsodi popullor me sponsorizim nga shteti thuri këngë të ndryshme për presidentin me vargje të tilla si: President zemërluan që nuk njohe kurrë tutë/Skënderbe i kohës sonë, shpirtin dhe mbi Kushtetutë! Këngë të tilla jehuan anembanë vendit me përjashtim të këngës së një pijaneci, një rojtari varrezash me emrin Qani, i cili sipas raportimeve të informatorëve nuk hiqte dorë nga e tij për të kënduar këngën folklorike me vargjet e degjeneruara për të shoqen, që ai e përfytyronte sikur zbriste nga benzi, por që tani kishte shtuar edhe dyvargëshin e shthurur: Kur më vjen gruaja nga fisi, mendja më shkon tek pubisi.

Në konferencën për shtyp të Kryetarit të Opozitës, iu bë thirrje Kryeministrit të Shqipërisë të kthehej më në fund në atdhe, pasi kishte dy muaj që shëtiste nëpër kryeqytet evropiane kinse për të zgjidhur problemet e BE-së dhe tani ishte hedhur në Lindje të Mesme për të zgjidhur mosmarrëveshjet mes Izraelit dhe Palestinës.

– Nuk kemi nevojë për një kryeministër të një vendi të vogël, që luan rolin e liderit global, – tha Kryetari i Opozitës, por për një kryeministër që zgjidh hall, hallin e fshatarëve të tij.

Kryeministri iu përgjigj këtyre akuzave me anë të një konference për shtyp të dhënë me “Skype” për gazetarët, ku shfaqi sukseset e tij në arenën globale, duke dhënë lajmin befasues se po organizonte një koalicion ndërkombëtar në luftën kundër terrorizmit. Kishte ndërmend të kryesonte për disa vjet OKB-në dhe në agjendën që do të krijonte më pas, nuk do të harronte të vizitonte edhe këtë vend të vogël, kryeministër i të cilit ishte vetë.

Ai e mbylli konferencën për shtyp me bindjen e plotë se gazetarët nuk kishin asnjë pyetje, pasi ai kishte bërë një tablo të mjaftueshme të agjendës së tij të ngjeshur, duke njoftuar se ai ishte konsultuar edhe me agjendën e Papës i ishte vetë-ofruar atij që një pjesë të këtyre vizitave në nivel ndërkombëtar t’i kalonin atij, duke ia hequr kësisoj Papës lodhjen fizike që të shkaktojnë udhëtime të tilla të gjata nga njëri cep i globit në tjetrin.

Dhe ndërsa kryeministri i Shqipërisë sillej vërdallë nëpër botë për të sjellë paqe kudo që shkonte, vendi i tij po shkonte me shpejtësi drejt luftës civile; për shkak një kokërr fasuleje. Opozita ishte gati për t’i vënë flakën Kuvendit nëse nuk pranohej një hetim ndërkombëtar se pse njëmijë e një qytetarë hipën në tarracat e apartamenteve dhe kërcënuan se do të vetvriteshin.

Televizionet dhanë drejtëpërdrejt pamje që të shtinin tmerrin dhe të gjithë pyesnin se ku ishte kryeministri që të mbante përgjegjësi për qytetarët e tij, por kryeministri kishte kaluar në Kili, ku kishte takuar disa kongresmenë të senatit klilian. Pastaj kishte shkuar në Rusi për të ndikuar pozitivisht në marrëdhëniet ruso-amerikane, kishte përafruar qëndrimet e kundërta të shumë shteteve kundërshtare në botë dhe ishte kandidat për çmimin Nobël të paqes.

Ata nuk marrin vesh nga gjeopolitika globale, thoshte me vete i revoltuar duke mallkuar fatin e zi që e kishte lindur në një vend kaq të vogël ku askush nuk e kuptonte. Ai kishte një vizion të gjerë që shkonte përtej Ballkanit, por kush mund t’ua shpjegojë atyre të paditurve që  hidheshin nga lartësi të mëdha drejt e në tokë për të mbuluar asfaltin e rrugëve dhe të shesheve me tru të bardhë dhe mish njeriu?

Pas këtyre ngjarjeve të trishta edhe këngët e Qainut tek varrezat Dëshmorët e Kombit u bënë më të përvajshme. Sipas raporteve të Shërbimit të Fshehtë shqiptar, ai vazhdinte të deformonte tekstin e këngës “Kur më vjen burri nga stani” duke u përqendruar më shumë tek dyvargëshi që përsëriste me zë të lartë kohët e fundit: Kur gruaja më pret tek lisat/mendja me vete tek cicat, por nuk pati asnjë reagim nga ana e shtetit shqiptar, edhe pse këngë të tilla këndoheshin mes varrezave të dëshmorëve që kishin dhënë jetën për atdheun.

Megjithatë, kryeministri qe i vetëdijshëm se nga lajmet që merrte nga Shqipëria kabineti i tij qeveritar ishte i shqetësuar, pasi zoti President kishte vdekur nga një kokër fasuleje dhe ata si shumicë nuk zgjidhnin dot një president tjetër. Për ta bërë këtë duheshin blerë nëntëdhjetë e nëntë deputetë, ndërkohë që shitblerjet e deputetëve nuk kishin ecur mbarë.

Zëdhënësi i BE-së u bëri thirrje partive politike në Shqipëri të vetëpërmbaheshin dhe të mos e digjnin për një plesht, a më mirë për një kokërr fasuleje, Shqipërinë.  – Është vendi juaj i dashur, – tha zëdhënësi i BE-së gati i përlotur. Nga ana tjetër, BE-ja mbështeste lëvizjen e lirë të njerëzve dhe natyrisht që nxiste lëvizjen e lirë të fasules në fytin e zotit President.

Por kësaj çështjeje ia vuri vulën ashtu si nuk e priste askush; Kryeministri tha se meqë nuk i kishte votat për të zgjedhur një president tjetër, ai nuk e njihte vdekjen e zotit President. De jure, për hir të interesave kombëtare zoti Presidenti do të konsiderohej i gjallë edhe për tre vjet të tjera, duke ngrënë fasule apo çdo lloj menuje që ai kishte zgjedhur pa kurrfarë paragjykimi dhe do të gëzonte mbështetjen e tij politike. Me këtë zgjidhje gjeniale të një ngërçi politik, zoti President u fut në një sarkofag në Presidencë, për t’u ruajtur i balsamosur për tre vjet me radhë, ndërkohë që shumë prej kompetencave të tij ua shpërndanë krerëve të Këshillit të Sigurisë Kombëtare.

Pas kësaj, krerët e shtetit u bënë më aktivë në mbledhje e Këshillit të Sigurisë Kombëtare dhe Ministri i Jashtëm, në dakordësi me atë të Turzimit, propozi që me VKM të posaçme të ndryshoheshin emrat e disa fshatrave, pasi kishin emra joseriozë dhe kishte raste që këto emra qesharakë kishin frenuar investimet e huaja në vend. Kështu u propozua që të ndërroheshin emrat e fshatrave Vithkuq, Kurvelesh, Kuqan, Qinam, Symize, Bubullimë, Leshnjë, dhe Kakardhiq. U ra dakord që një politikë e tillë në mbështetje të turizmit, që do të sillte një bum ekonomik, të bëhej në nivel kombëtar dhe t’i propozohej qeverisë së Kosovës që të ndërronte emrat e fshatrave Xhylekar, Kaqibeg, Skorobisht, Neperbisht, Makresh, Qyqylagë dhe Muqibab.

Kështu, për tre vjet me radhë, krerët e shtetit shoshitën shumë politika deri në fund të mandatit presidencial, kohë kur Këshilli i Sigurisë ia bëri të gjitha nderet zotit President, duke e njohur vdekjen e tij me anë të një VKM-je të posaçme ndërsa trupin e balsamosur ia çuan tek varrezat e Dëshmorëve të Kombit. I vetmi incident gjatë varrimit, ishte një këngë e kënduar nga Qaniu, rojtari vullnetar i varrezave. Raportet e shërbimit të fshehtë shqiptar pohonin se tek varrezat e Dëshmorëve të Kombit kishte roje qeveritare, por Qaniu këmbëngulte të ishte roje vullnetare e varrezave ndërkohë që kulloste shtatë krerë lopë, me të cilat betohej se mbante me bukë familjen  e tij dhe të shtatë vëllezërve.

Rojet qeveritare e lejonin se ai ua hiqte mërzinë e ditës me këngën e tij të shthurur për gruan, këngë të cilës ai i shtonte çdo ditë dy vargje, dhe ditën e varrimit të zotit President i shtoi përvajshmë dyvargëshin: Kur më zbret gruaja nga makina/Mendja më shkon tek vagina, çka detyroi Krerët e Shtetit, të merrnin masa për një varrosje më të shpejtë nga sa ishte menduar, ngaqë druheshin se mos Qaniut i fanitej sikur ndonjëra prej bashkëshorteve të tyre po zbriste nga ndonjë makinë, dhe afërmendsh, nuk është kurrë e sigurt se çfarë shohin sytë e një rojtari varreze.

1 148 149 150 151 152 182
Go to Top