Author

Admin - page 9

Admin has 1825 articles published.

Grua e bukur-Nuri Plaku

in Letërsi/Tharm by

Grua e bukur-Nuri Plaku
 

Grua e bukur që erdhe papritur
E më hodhe në sy
Një grusht me vetëtima stuhish,
Tashmë ti je brenda meje,
Kthyer në gur rrufeje
Dhe rëndon
Sa një lamtumirë.
 
Eja të puthemi me vdekjen para se të ikësh
Diku në shtigjet e mbushur me ulërima ujqish,
Atje ku magjistarët
Kërkojnë gurët e rrallë të qiejve.
 
Në kafazin e gjoksit tim
Ulërin bisha e fatit
Me gurin e rrufesë në gojë.
 
Grua e bukur që erdhe papritur,
Merre atë gur para se të ikësh
E hidhe diku
Në një lumë të ngrirë gjaku.

You might be interested in

GDHENDJE NË ULLI-Nuri plaku

GDHENDJE NË ULLI-Nuri plaku  Druri ku u gdhend ikona jote, u ronit dalngadalëDalta që përdori mjeshtri, u vesh me ndryshkEdhe

Pse shkruaj?-Nuri Plaku

Pse shkruani? Revista defekt-teknik ua drejtoi këtë pyetje disa shkrimtarëve dhe poetëve shqiptarë, brenda dhe jashtë vendit. Defekt-teknik nuk bën dallime

Vepra e Banksy-t që u zhduk nga Met-i/Alex Scordelis

in Pikturë by

Artisti i rrugës fshehu një vepër arti “të shkëlqyer” në Met, në vitin 2005. Më pas ajo u zhduk. A e di ish-shefi i sigurisë se ku është piktura tani?

Alex Scordelis

John Barelli punoi në departamentin e sigurisë së Muzeut Metropolitan të Artit për tridhjetë e tetë vjet dhe shërbeu si shef i tij nga viti 2001 deri në vitin 2016. Ai del për ndonjë shëtitje herë pas here në vendin ku banon; Lower East Side. Në një prej këtyre shëtitjeve ai u ul në një nga tavolinat në kafenenë Petrie Court dhe foli për një incident që ai rrëfen në librin e tij të vitit 2019, “Qendra e Vëmendjes: Një Histori e Artit dhe e Krimit në Gjashtë Vjedhje”.
Mashtrimi në fjalë ishte më shumë si Monty Python sesa si “Çështja e Thomas Crown-it”. Dhe – deri më tani – rezultati i tij ka qenë një mister. Më 13 Mars, 2005, tre bashkëpunëtorë hynë në hapësirën amerikane të muzeut. Dy prej tyre filluan të debatonin, duke i shpërqendruar rojet, në mënyrë që të lejonin personin e tretë, i cili kishte veshur pardesy, kishte vënë mjekër të rreme dhe në kokë mbante një kasketë, të ngjiste fshehurazi një pikturë në mur duke përdorur shirit ngjitës. Vepra e artit, një portret neoklasik dhjetë me trembëdhjetë inç në një kornizë të lirë të praruar, përshkruante një grua me një maskë gazi. I infiltruari më pas vuri një pankartë pranë pikturës; ku shkruhej “Banksy, 1975. “Fryma e fundit”. Pikturë në vaj. Dhuruar nga artisti.”
Po atë vit, Banksy, artisti anonim britanik i rrugës, la vepra gjithashtu në MOMA, në Muzeun Amerikan të Historisë Natyrore dhe në Muzeun e Bruklinit. Në Met, personeli i sigurisë e pikasi pikturën kontrabandë dhe e hoqi atë brenda dhjetë minutash – më shpejt se në institucionet e tjera.
(Një pikturë e një kanaçeje supe qëndroi në mur në MOMA për tri ditë.) “Ne bëmë një foto të skenës, formuluam një raport,” tha Barelli. “Të nesërmen, doli në gazeta.”
Në kohën e kësa çështjeje, Elyse Topalian, zëdhënëse e Met-it, tha: “Mendoj se është e drejtë të thuhet se do të duhej më shumë se një copë shirit ngjitës për të futur një vepër arti në Met”.
Barelli shpesh e përdorte incidentin si një mjet mësimor kur trajnonte personelin e sigurisë. “Ne jo vetëm që duhet të kërkojmë gjërat e hequra nga muri, por edhe gjërat që vihen në mur,” tha ai. Banksy nuk ishte i vetmi artist që e vari punën e tij në Met. “Ne zakonisht i jepnim këto gjëra ose i hidhnim jashtë,” tha Barelli për pikturat bredharake.
Në librin e tij, Barelli nuk zbulon se çfarë ndodhi me “Frymën e fundit”. “Zakonisht diçka e tillë nuk ‘humbet dhe gjendet’,” tha ai. “Nëse do të humbiste, do të shkonte në departamentin tonë të sendeve të humbura dhe të gjetura”.
Nëse do të ishin një palë syze dielli, le të themi, muzeu do të priste pesëmbëdhjetë ditë dhe pastaj do t’ia jepte Goodwill-it. “Me çdo gjë me vlerë – si bizhuteri, pará,” tha ai, “ne do të prisnim tridhjetë ditë dhe, nëse askush nuk do ta kërkonte, ajo do t’i kthehej personit që e gjeti. Unë kisha një byzylyk Cartier që vlente pesëqind mijë dollarë të dorëzuar nga një kamarier në Met Gala.” Brenda dy ditësh, byzylyku ​​u kërkua nga pronari i tij, i cili i dha kamarierit një shpërblim.
Në vitin 2005, tha Barelli, shumica e stafit të tij nuk kishin dëgjuar kurrë për Banksy-n. Tani “Fryma e fundit” ka të ngjarë të vlejë sa një pasuri e tërë. Në vitin 2021, “Sunflowers from Petrol Station“, një pikturë në vaj në kanavacë e Banksy-t prej vitit 2005, u shit në ankand për shumën 14.5 milionë dollarë.
“Është e shkëlqyer”, tha galeristi Jeffrey Deitch, pasi pa një imazh të veprës “Fryma e fundit”. Ai e përfshiu veprën e Banksy-t në “Art in the Streets“, një shfaqje e 2011-ës që ai e kuroi në Muzeun e Artit Bashkëkohor në Los Angeles, “Fryma e fundit”, vazhdoi ai: “Është një pikturë shumë e fortë, një pikturë shumë kuptimplote. Unë e admiroj faktin sesi Banksy arrin të bëjë një deklaratë të thellë politike në këtë mënyrë kaq të drejtpërdrejtë dhe kompakte.”
Në kafenenë Met, Barelli tha se ai e dinte vendndodhjen e pikturës. “Hëm, ne nuk ia kthyem rojes,” tha ai. “Prirja ime e parë ishte ta hidhja jashtë, siç bëjmë me të gjitha këto gjëra.” Banksy, ashtu si pronari i byzylykut Cartier, u përpoq ta rimerrte pronën e tij. “Rreth një muaj më vonë, mora një telefonatë nga departamenti ynë ligjor, ku m’u komunikua se ai donte ta merrte atë”, tha Barelli. “Dhe unë thashë, “Epo, ai nuk mund ta marrë. Ne e hodhëm pikturën.”
Por ai nuk e hodhi. Ligjërisht, pronësia e pikturës është e paqartë. Raymond Dowd, avokat nga Manhatan-i, i specializuar në ligjin e artit, tha: “Një drejtor muzeu mund të kishte thënë: “Hidheni në kosh”, dhe një roje sigurie sipërmarrëse ka menduar: “Epo, kam një vend në mur. Do ta nxjerr nga koshi.” Dhe këtu jo domosdoshmërisht ka diçka të paligjshme.
Por, kur vlerat rriten, qëndrimet ndryshojnë.” Muzeu Amerikan i Historisë Natyrore e bëri hyrje veprën e Banksy-t dhe e ekspozoi atë në Qendrën e tij për Shkencë, Edukim dhe Inovacion. Një zëdhënës i Met-it konfirmoi se “Fryma e fundit” nuk është në koleksionin e muzeut.
Në një telefonatë vijuese, Barelli zbuloi historinë e plotë. “E solla përsëri në zyrën time dhe fola me ndihmësin tim, Ed Devlin,” tha ai. Devlin-i, veteran i Luftës së Dytë Botërore, punoi për departamentin e sigurisë së Met-it nga viti 1988 deri në vitin 2013, pasi doli në pension nga N.Y.P.D. Ai vdiq në 2014-ën. “Unë thashë, “Ed, hiqe qafe këtë pikturë.” Dhe ai tha, “O.K.” Por Devlin-i nuk i zbatoi urdhrat. “Ai e solli atë dhe e la në zyrën time,” tha Barelli. Barelli ka ofruar të dhëna kontradiktore për atë që ndodhi më pas me veprën e Banksy-t. Ai ka thënë se nuk e di se ku është ajo. Ai ka thënë gjithashtu se, kur doli në pension, “E mora me vete.” Ai shtoi: “Nëse do të më duhen pará, ndoshta do të bëj diçka me të”.

Ilustrimi: João Fazenda

Përktheu: Arlinda Guma

Marrë nga: The New Yorker

You might be interested in

Bota e Qetë-Jeffrey McDaniel

Bota e Qetë-Jeffrey McDaniel Në përpjekje që njerëzit ta shikojnë më shumë në sy njëri-tjetrin, dhe për të kënaqur edhe

Si ta përballosh autoritarizmin

Një vizitë në shtëpinë e një poeteje në Kraków më sjell ndërmend mësimet e disidentëve të Evropës Lindore. Adam Gopnik

Për një Fëmijë të Gazës, me Flutura-Michael R. Burch

in Letërsi/Tharm by

Për një Fëmijë të Gazës, me Flutura-Michael R. Burch

Ku fluturon flutura, o Zot,
kur rrufeja çan qiellin
dhe bubullima ulërin,
kur dimri i pamëshirshëm
mbulon botën nën dhëmbët e akullt?

Kur nata grumbullon
errësirat mbi acar,
me borën që digjet si kripë—
ku fluturon flutura, o Zot?

Ku e fsheh trëndafili aromën e vet
kur nata bie si thikë,
kur hëna s’e mbush dot boshllëkun e dritës?

Kur e vetmja ngrohtësi
është hiri i një zjarri të fikur—
ku fluturon flutura, o Zot?

Dhe ku të arratiset shpirti
kur jeta bëhet shumë e ashpër për t’u duruar,
kur shpresa humbet pa asnjë gjurmë?

Oh, kur drita e jetës
zbehet në humnerë,
ku fluturon flutura, o Zot?

Përktheu: Çlirim Qormemeti

Imazhi: Flying Balloon Girl

Autor: Banksy

You might be interested in

Arsimi suprem-Georgi Gospodinov

Arsimi suprem-Georgi Gospodinov Zoti ka një gramatikë të ndryshme.Në fund të rrëfimeve tonavendos gjak në vend të pikave,vendos gjak në

Dhuntia – Li-Young Lee

Dhuntia – Li-Young Lee Që të më hiqte ciflën e metalit prej pëllëmbës,im atë më rrëfeu një përrallë me zë

Bomba neutronike-Georgi Gospodinov

Bomba neutronike-Georgi Gospodinov asgjë nuk do të shkatërrohetshtëpitë do të mbetenrrugët do të mbetenqershia në oborr do të qëndrojë në

Poezi nga Mariklena Niço

in Letërsi/Tharm by

Poezi nga Mariklena Niço

 

1

Do jetë ftohtë
dhe s’do mbështillemi dot me asnjë
përqafim
mbase do të na jepet si pilulë
një herë në javë, koha e lirë.
S’do lejohen vetmitë
as dashuritë e mëdha
se ato ziejnë bërsi
të athëta gjersa
pikojnë
mjaltë
po aparatet
që do na lidhen
për duarsh
do t’i venë
kufij
temperaturës
peshës
ëmbëlsisë
edhe melankolisë sonë.
Një lodër a lojë do t’i prijë
regjimit tonë ditor, do t’i nënshtrohemi
mbase, një diete të tjerrë mirë
s’do ketë më diçka të papritur
edhe shiu do të bjerë me kalendarin e shiut
edhe katastrofat me kalendarin e tyre.

2

Mbase s’do jetë edhe aq ftohtë
po të gjejmë përqafimin e humbur
po të biem në gjunjë para dhimbjes
së huaj e plagët t’i lajmë me përshpirtje
po të bëjmë me aq jetë të përgjakura
një urë a një muze në kujtesë
dimrin ta ngrohim me këngë.
Nga një flakëz a një poemë
akulli një ditë mbase thyhet.
Mbase edhe aq ftohtë s’do jetë
po t’i besojmë prapë pemës
po të ngjajmë nga peshku
po aq sa nga fajkoi
po t’i nxjerrim jashtë
me thërrime buke
milingonat që na bënë fole brenda
po ta gjejmë folenë e frikës
si atë të milingonave
po të jetojmë njësoj
vetmitë e mëdha
si dashuritë
e mëdha.

You might be interested in

Një poezi nga Mariklena Niço

Një poezi nga Mariklena Niço   dhe vijnë atobalerinat kurmvjollcë, të athëta lakohen përreth teje që derdh frymë të nxehtëpërmbi

Verbëri-Sueton Zhugri

in Letërsi/Tharm by

Verbëri-Sueton Zhugri

Sot i dhashë dorën një fëmije të verbër:
Anna, lexova,
varur rreth qafës së brishtë.
Ajo mund të numëronte llojet e tingujve të çdo sekonde.
Një Mozart ngjyrash nga bluja lëndore deri në pafundësi.
E ndrojtur, e sjellshme
me pafajësinë e një pike shiu
ajo të lag në shpirt fare pa të prekur.
U largua në turmë dhe
trokitja e shkopit të saj goditi meskinitetin tim.
Ajo u buzëqeshi krijesave të rrugës edhe pa i parë, u thithi si magnet këngën zogjve,
e unë pa lot,
dhe me vështrimin tim të gjatë,
mbeta aty, si një natyrë e qetë, e vdekur.

15.3.18

You might be interested in

NATËN NËN QIELL-Sueton Zhugri

NATËN NËN QIELL-Sueton Zhugri Kjo është anija dhe ne të dy mblidhemi dritareve duke numëruar flakërimat e çuçurisim; Ti thua:Fryma

Algoritëm shpresash-Sueton Zhugri

Algoritëm shpresash-Sueton Zhugri Kur sheh detin në furtunëçdo gjymtyre e tij bie përsipër një tjetre ngjitur. Grushte gjigante shkume shpërthejnë

Çfarë ndodh me artin nëse ai u gjunjëzohet influencerave për shkak të numrit të madh të ndjekësve?/Visar Zhiti

in A(rt)ktivizëm by

Revista defekt-teknik ua drejtoi këtë pyetje disa njerëzve të artit dhe të mendimit në Shqipëri dhe jashtë saj.
Përgjigjia e radhës erdhi nga Amerika, prej poetit Visar Zhiti.
Vijon më poshtë:

Arlinda Guma: Në Festivalin e Filmit të Berlinit, aktori Ethan Hawke rrëfeu diçka që më tërhoqi vëmendjen. Ai tha se sa herë që është duke xhiruar një film të ri, ndonjë prej bashkëpunëtorëve të tij e këshillon: “Merr X-in si aktore kryesore!”. “Dakord”, përgjigjet ai, “por a ka kryer ndonjë shkollë aktrimi?” “Jo”, vazhdon bashkëpunëtori, “por ajo ka një numër të madh ndjekësish në median sociale.” Ç’mendim keni ju për këtë? A nuk ju duket se po rrëshkasim “natyrshëm” në këtë realitet të ri të çuditshëm? Si të thuash në një tjetër “Reality Bites”? Mos po biem në një rreth vicioz dhe po i japim masës atë që ajo do dhe bluan më lehtë, në vend që ta edukojmë me shijen e artit të mirë që e bën të mendojë? (Dhe dihet që arti që të bën të mendosh nuk i tërheq dhe aq turmat.) Ku do përfundojë arti cilësor pas kësaj? Nëse protagonistë të tij në çdo fushë do të bëhen influencerat?

Arti në Epokën e Influencerave: Një Rrezik për Cilësinë apo Një Riorientim i Pashmangshëm?

Visar Zhiti

Kur Ethan Hawke rrëfen se përzgjedhja e aktorëve sot mund të bazohet më shumë në ndjekësit e tyre në rrjetet sociale sesa në talentin apo në formimin e tyre artistik, ai vë gishtin mbi një fenomen të kohës: triumfi i famës mbi meritën. Kjo prirje, që dikur ishte një shqetësim për industrinë e argëtimit, tashmë ka infektuar të gjitha fushat e artit, duke vënë në pikëpyetje vetë standardet e tij cilësore.
Arti, – mund të themi, madje dhe të shtojmë: në të kaluarën, – ka qenë edhe një mjet zgjimi për mendjen dhe ndjenjat, jo vetëm të një personi, madje të popullit dhe kombit, të marrëdhënieve mes popujve, shprehës i identitetit dhe i kulturës shpirtërore, etj., etj., kjo edhe për të sfiduar konvencionalen dhe për të ofruar vizione të reja mbi jetën. Në epokën e rrjeteve sociale, kemi një ndryshim paradigme: arti po i nënshtrohet logjikës së tregut të klikimeve. Influencerat, duke pasur një audiencë të gjerë, të gatshme për t’i ndjekur deri edhe marrëzisht, janë bërë më tërheqës për producentët, botuesit dhe galeristët, dhe ndoshta ende jo dhe aq për artistët me mjeshtëri të mirëfilltë.
Për pasojë, ajo që dikur konsiderohej përzgjedhje e bazuar në talent dhe përkushtim artistik, po i nënshtrohet një realiteti të ri, ku arti vlerësohet mbi bazën e algoritmeve dhe statistikave.
Por a duhet parë kjo si fundi i artit cilësor? I artit të madh? Apo ndoshta është vetëm një fazë e re e evolucionit kulturor, sa dhe e artit?Historia na mëson se artet shpesh e gjithmonë kanë kaluar nëpër kriza të tilla. Impresionistët p.sh., u përçmuan në fillim si shkelës të normave akademike, modernistët si rrënues të formave tradicionale, ndërsa arti konceptual shpesh është quajtur një provokim pa përmbajtje. E megjithatë, këto lëvizje mbijetuan sepse patën diçka thelbësore: një qëllim më të madh se vetëm pëlqimi i publikut.
Nëse arti sot rrezikon të bjerë viktimë e dëshirave më të sipërfaqshme të shumicës, që s’merret dhe me art, atëherë përgjegjësia e artistëve të mirëfilltë është të qëndrojnë. Ata duhet të vazhdojnë të krijojnë jo vetëm për shije të përgjithshme, gjenerale, të konsumueshme lehtë – sa trishtim të përdorësh terma tregu për artin, – por për të sfiduar, të vetënxiten dhe të mos pengohen për të menduar, frymëzuar dhe punuar, për të dhënë, duke ndërtuar një trashëgimi më të thellë. Pra, të influencojë arti dhe jo influencerat.
Shqetësimi është kardinal, i rikthehem: a duhet ta mbrojmë artin cilësor nga ky realitet i ri, apo duhet të gjejmë një zgjidhje për ta përshtatur atë? Mendoj se ka që mendojnë as njëra dhe as tjetra., por një drejpeshim mes të dyjave.

1.

Mbrojtje do të thotë të ruajmë lartësitë estetike dhe standartet e duhura intelektuale, të mos lejojmë që arti të shndërrohet thjesht në një produkt viral. Dhe mbetet si detyrë që artistët, kritikët dhe institucionet kulturore, por edhe njerëzit në përgjithësi të mësohen të refuzojnë kompromise, sado të lehta, dhe të vazhdojnë të duan vepra, për të cilat kohët dhe gjeneratat, avantguardat e tyre janë mirëkuptuar, jo thjesht në planin akademik, institucional, por dhe të heshtur, vetanak që sfidojnë, mësojnë dhe zgjojnë ndjenjat e thella njerëzore.

2.

Zgjidhja, nga ana tjetër mund të qëndrojë në përdorimin e këtij realiteti të ri në favor të artit të mirëfilltë. Në vend që ta luftojmë fenomenin e influencerave, ndoshta duhet të pyesim: si mund të përdoren këto mjete për të promovuar art me vlerë? A mund të ndërtojmë strategji që sjellin më shumë njerëz drejt artit të vërtetë, pa e degraduar atë në një spektakël të konsumueshëm, që dhe ikën si era?
Në fund të fundit, çdo epokë ka pasur luftërat e saj për artin. Po si do të reagojmë ne? Me ankth e nostalgji për të kaluarën, apo me mençuri për të ndërtuar të ardhmen? Të ndërtojmë për të prishur apo të prishim për të ndërtuar. Apo do të përzgjedhim? Dashuria dhe liria e guximi artistik, – vazhdoj të besoj se do të dinë ende ta gjejnë rrugën e tyre për te njeriu, duke e kuptuar se arti i madh edhe sot s’ka pse të matet me ndjekës apo klikime, as vetëm me përurime e festivale e dekorata, statuja, muzeume e dispensa, etj, por se ç’bën ai me shpirtin, si të një njeriu, ashtu edhe të një populli, me mendjen e një epoke, duke pasuruar shijet, duke i rafinuar ato, guximin për të jetuar bukur, që s’do të thotë jetë e lehtë, por edhe me dramat e artit, për t’ia kthyer jetës si art i të jetuarit…


 

 

 

https://www.askasalla.com/

You might be interested in

Žižek-Shpëtim Selmani

in Letërsi/Tharm by

Shpëtim Selmani

E takova në aeroportin e Leipzigut. Do të udhëtonim bashkë, që do të thotë në të njëjtin aeroplan deri në Frankfurt. E shihja nga larg. Më vinte keq që dikur në një diskutim e kisha krahasuar me Coca-Colën. Çuditërisht tek unë u ndez fitili i dëshirës për të patur një fotografi me të. Në krah i varej një grua. Dukej shumë i lodhur. Tuli i ishte varur nëpër krahë. Ishte i shpërqëndruar dhe tërë kohën lëvizte. Për mua ishte një simbol pop. Nuk e kisha lexuar kurrë. Dhe kjo nuk më jepte të drejtë ta gjykoja. Gjykimi im për të ishte sipërfaqësor dhe kryesisht bazohej te deklarata të diskutueshme në opinionin shoqëror. Gjithsesi më dukej ide interesante nëse do arrija të bëja një foto me të. I sillesha dhe e shihja. Lëkura e tij më linte përshtypje. Ishte si një fëmijë. Hante akullore tërë kohën dhe shante aeroportin e Leipzigut ngase nuk po arrinte të gjente një prizë. Po i sillesha pa takt. Mund të lija përshtypje të keqe dhe po. Në një çast më pa ashpër dhe ndjeva turp. U largova dhe shava veten. Çfarë dreqin po bëja? Kush dreqin ishte Žižek-u? Pse po vdisja pas tij? Çka më shtynte drejt tij? Por nuk zija vend. Po shihja dy gra të cilat hanin senduiç, në çastin që ia ngulën dhëmbët, u ngrita për tek ai përsëri. Nuk kishte kuptim ta humbisja këtë rast. Iu afrova, e përshëndeta dhe e luta që të bënim një fotografi. I thashë se kam qenë në Slloveni dhe se ishte jashtëzakonisht e mahnitshme. Sidomos shpellat dhe kuajt.
Më tha;
– A jeni ju poet?
– Po, – i thashë, ia qifsha robtë kësaj përgjigjeje.
Pastaj më zë të lartë aq sa u dëgjua nga të gjithë, bërtiti:
– Poetët të dëbohen. Jashtë qytetit të gjithë poetët. Platoni kishte të drejtë. Poetët janë hipokritë. Jashtë qytetit. Jaaaashtë. Maskarenj.
Në ato çaste mendova përfundimisht se kisha gabuar që i isha afruar dhe se kisha gabuar rëndë që kisha dhënë atë përgjigje. Pastaj shkoi për të marrë një akullore tjetër. I ngjante një fëmije nevrik. Një fëmije që ishte i lazdruar. Që nuk pranonte asnjë autoritet mbi të. Lëpinte akulloren me vanilje dhe më tregonte për vizitën e tij në Prishtinë. Ma tha një shaka por nuk ia kuptova. Humor slloven. Gruaja e tij rrinte pak më tutje nesh. Na bëri disa fotografi. Më në fund Žižek-u u zbut. Më bënte përshtypje, vuajta që nuk ia kishte dalë me të. Më linte përshtypje shkujdesja e tij. Ajo siguri dhe gjithë ajo terezi e paprishur. Po ta shihje nga larg dukej si gërmadhë. Nga afër ishte një shkëmb brenda një legjende. Nga një njeri i ashpër e brutal u shëndrrua në një njeri të butë. Në një njeri me mirësi. Më në fund kisha një foto më të. Me marksistin më të njohur në botë. Me këtë poet i cili nuk ishte i dëbuar. Me këtë poet popullor qe hante akulloren e gjashtë brenda një ore. Por jo me Michel Houellebecq-un, i cili pasi kishte refuzuar në çastin e fundit të vinte në Beograd (në një festival letërsie, ku po merrja pjesë edhe unë), kisha humbur rastin qê të kisha edhe një foto me të. Meqenëse takimi ishte planifikuar. Ishte konfirmuar një takim i tij me adhuruesit e letërsisë. Unë isha njëri prej tyre. Dhe e kisha në mendja t’ia grabisja atë foto. Mbase po ta dinte se vija nga një familje myslimane nuk do të ma jepte. Mbase do të më ndalonte t’ia lexoja librat. Do të më pështynte. E do të më grushtonte. Por nuk kisha ndër mend të hiqja dorë. Të paktën nuk isha belg., do t’i thosha. Ki mëshirë për fatin. Ki mëshirë për pakot hyjnore. Ki mëshirë për atë që na hidhet në duar, i dashur Houellebecq. Ki mëshirë për zemrat tona të etura. Për dijen tonë të pafund. Për të drejtën e vullnetit ushtruar nga kureshtja. Ki mëshirë. Për shpirtërat e zënë rob në burgun e madh të njëqindkëmbëshit. Ki mëshirë, o francez!

 

 

https://www.askasalla.com/

You might be interested in

Duhet-Shpëtim Selmani

Duhet-Shpëtim Selmani duhet të jemi të mirë me kryeministrin,të jemi të mirë me armiqtë e kryeministrit,të jemi mirë me miqtë

Hotel Maestoso-Shpëtim Selmani

in Letërsi/Tharm by

Shpëtim Selmani

Kurrë nuk kisha fjetur në një dhomë më të bukur se në këtë hotel të Lipicës. Dhoma kishte miliona poça elektrikë që vareshin nga tavanët dhe nga kudo. Ishte një dhomë parajsore. Shtrati ishte i butë. Doja të rrija aty tërë jetën e lume. Kënaqesha kur ecja nëpër dysheme. Nëpër tepihun gri. Kënaqesha kur hapja dritaren. Kur hapja derën. Kisha bindjen se më dëgjonin. Dhe po t’u thosha hapuni. Do të hapeshin vetë, pa i prekur. Ekzistonte një lidhje e mbinatyrshme mes meje dhe asaj dhome. Edhe pse ishte ditë, i ndeza të gjithë poçat elektrikë. Një nga një. Me një fytyrë budallai që shkëlqente nga lumturia.
Dhe në mes këtij absurdi elektrik u shtriva cullak. Mora frymë thellë dhe nuk doja të isha bir i asnjë atdheu. Nuk doja të paguaja asnjë faturë. Nuk doja t’i shërbeja askujt. Nuk doja të shkruaja asnjë vjershë. Nuk doja asgjë. Nuk doja të isha bir i paqes. Nuk më interesonin fiset indigjene. As konfliktet. Nuk doja të çoja dashuri me Afërditën, e cila largon shkumën e detit nga flokët. Nuk doja asnjë fantazi. E urreja imagjinatën. E ardhmja më acaronte. Më në fund aty ndjeva se më kishte ardhur çasti për të qenë Zot. Mbylla sytë dhe ndjeva atë që ishte brenda meje. Kisha kohë pa ndier atë qetësi. Atë rrjedhë të lirë dhe të bukur. Atë frymëmarrje të lezetshme.
Atë rrahje zemre të hatashme. Isha më i miri në botë. Pa dyshim. Më i bukuri në botë dhe kisha çdo gjë. Isha një Guru. Kisha arritur në pikat më të larta të çlirimit shpirtëror. Nuk kisha asnjë faj. Asnjë kërkesë. Asnjë ankesë. Lëshova një këngë dhe e ndala. E prishte magjinë. Ishte dhomë e bukur. Sllovenët ishin kaq të mirë. Mora një letër për të parë agjendën. Kisha kohën e vizitës së kuajve. Ajo zonë ishte e njohur për kuajt e bukur. Por më kali se unë, nuk ishte askush. Nuk dola fare. Doja të rrija aty. E ta shijoja pasditën. Dhe me sytë hapur në drejtim të ballkonit, më kishte zënë gjumi. Në mëngjes isha bërë qull nga djersët. U zgjova duke qarë e duke bërtitur. Kisha parë një ëndërr të poshtër. Ishim pushtuar prapë nga ushtria serbe. Dhe pashë një të njohur timin. Poet serb. I veshur me uniformë ushtarake u afrua dhe ma mori nga duart njërën nga motrat e mia që ta përdhunonte. Isha burrë i rritur dhe isha krejt i habitur. Kishim lexuar bashkë. I thashë si është e mundur. A je poet? A je njeri? A je në vete? A e di cili është roli i letërsisë? Më shtyu dhe më nuk e pashë. Pastaj e pashë veten duke djegur librat. Dhe një tytë automatiku në tëmth. Qaja dhe u vija flakën librave. Ishte njëra nga ëndrrat më të këqija të jetës. U zgjova duke bërtitur, duke kafshuar gishtërinjtë, duke shkulur gjymtyrët. Mëngjesi kishte nisur t’i hapte krahët. Ishte nata më e keqe e jetës sime. Brenda një dhome parajsore. Në Lipicën e engjëjve elektrikë.
Pas gjysmë ore dola në dritare dhe pashë një grua që kruante gishtat e këmbëve. Më qetësoi ajo pamje. Më në fund. I kruante me shumë qejf.

You might be interested in

Duhet-Shpëtim Selmani

Duhet-Shpëtim Selmani duhet të jemi të mirë me kryeministrin,të jemi të mirë me armiqtë e kryeministrit,të jemi mirë me miqtë

Žižek-Shpëtim Selmani

Shpëtim Selmani E takova në aeroportin e Leipzigut. Do të udhëtonim bashkë, që do të thotë në të njëjtin aeroplan

Çfarë ndodh me artin nëse ai u gjunjëzohet influencerave për shkak të numrit të madh të ndjekësve?/Ibër Deari

in A(rt)ktivizëm by

Çfarë ndodh me artin nëse ai u gjunjëzohet influencerave për shkak të numrit të madh të ndjekësve? Revista defekt-teknik ua drejtoi këtë pyetje disa njerëzve të artit dhe të mendimit në Shqipëri dhe jashtë saj.
Përgjigjia e radhës erdhi nga Maqedonia e Veriut, prej regjisorit Ibër Deari.
Vijon më poshtë:

Arlinda Guma: Në Festivalin e Filmit të Berlinit, aktori Ethan Hawke rrëfeu diçka që më tërhoqi vëmendjen. Ai tha se sa herë që është duke xhiruar një film të ri, ndonjë prej bashkëpunëtorëve të tij e këshillon: “Merr X-in si aktore kryesore!”. “Dakord”, përgjigjet ai, “por a ka kryer ndonjë shkollë aktrimi?” “Jo”, vazhdon bashkëpunëtori, “por ajo ka një numër të madh ndjekësish në median sociale.” Ç’mendim keni ju për këtë? A nuk ju duket se po rrëshkasim “natyrshëm” në këtë realitet të ri të çuditshëm? Si të thuash në një tjetër “Reality Bites”? Mos po biem në një rreth vicioz dhe po i japim masës atë që ajo do dhe bluan më lehtë, në vend që ta edukojmë me shijen e artit të mirë që e bën të mendojë? (Dhe dihet që arti që të bën të mendosh nuk i tërheq dhe aq turmat.) Ku do përfundojë arti cilësor pas kësaj? Nëse protagonistë të tij në çdo fushë do të bëhen influencerat?

Ibër Deari: Ka kohë që po diskutohet se çfarë po ndodh me industrinë e filmit, dhe Ethan Hawke e tha shumë qartë: sot një aktor nuk përzgjidhet gjithmonë për talentin apo për shkollimin e tij, por për numrin e ndjekësve që ka në rrjetet sociale.
Kjo reflekton një realitet të hidhur të industrisë së sotme të filmit, sidomos në Hollywood. Jo vetëm Ethan Hawke, por edhe shumë filmbërës të tjerë po e shohin këtë si një shqetësim, pasi producentët po i detyrojnë të marrin influencerë në filmat e tyre. Nëse dikur për të qenë aktor duhej talent dhe shkollim, sot shpesh herë mjafton një numër i madh ndjekësish në rrjetet sociale. Në Hollywood, trendi i filmave shpesh sugjeron aktorë për një rol jo për shkak të aftësive të tyre, por për shkak të followers-ave që ata kanë. Por edhe te ne, trendi i filmave të vetëfinancuar nga bizneset private dhe nga televizionet po shkon në të njëjtën rrugë, për rolet kryesore zgjidhen më shumë këngëtarë dhe persona nga showbizi sesa aktorë me akademi filmi dhe me përvojë të gjatë në skenën e filmit. Arsyeja është e qartë: është më e lehtë të mbushësh kinematë me një këngëtar që ka shumë ndjekës, sesa me një aktor që nuk ka rrjete sociale.
Filmat janë biznes, kjo dihet. Gjithmonë studiot kanë preferuar aktorë të njohur për të tërhequr publikun. Por dallimi sot është se fama nuk matet më me role të suksesshme, por me numrin e ndjekësve në Instagram, TikTok apo YouTube. Kjo është arsyeja pse shpesh shohim influencerë që marrin role kryesore, edhe kur nuk kanë ndonjë bazë të fortë aktrimi.
A është kjo diçka e re? Po, dhe është e pashmangshme. Por a do të thotë që arti i vërtetë po zhduket? Jo. Historia ka treguar se gjithmonë ka pasur dy drejtime në film: KOMERCIAL dhe ART. Ata që kërkojnë kinema me vlerë do ta gjejnë, pavarësisht trendit të momentit. Dhe si çdo herë, trendet nuk zgjasin shumë. Kemi plot shembuj ku një numër i madh filmash po dështojnë, sidomos ata ku imponohet aktori, imponohen temat, apo trendet e momentit, këta filma thjesht nuk kanë jetë të gjatë. Publikut mund t’i imponohet diçka përkohësisht, por në fund vetëm filmat me vlerë të vërtetë mbijetojnë!
Filmat që ndërtohen mbi marketingun dhe imponime harrohen shpejt. Filmat që krijohen me pasion, me histori të forta dhe aktorë të vërtetë, mbesin përjetësisht. Kjo është arsyeja pse ne ende flasim për The Godfather, Pulp Fiction ose Taxi Driver, e jo për filma që u krijuan thjesht për të ndjekur një trend.
Nëse flasim për kinemanë e vërtetë, ajo sigurisht që nuk ka nevojë për influencerë apo për persona të famshëm nga rrjetet sociale. Kinemaja e vërtetë ka nevojë për aktorë që ndikojnë te publiku përmes vlerave dhe lojës së tyre.
Kur influencerët marrin role kryesore, kinemaja e humb vlerën përkohësisht, duke paraqitur një model që nuk bazohet në talent dhe përkushtim, por në popullaritetin e momentit. Në të njëjtën kohë, ky trend mohon dhe zhduk hapësirën për aktorët e vërtetë, ata që e kanë ndërtuar karrierën mbi mjeshtërinë dhe përvojën artistike.
Brenda dhjetë viteve, shumica e influencerave do të jenë harruar, përveç atyre që me të vërtetë kanë talent dhe përkushtim për këtë art.
– Është e rëndësishme të sqarojmë një gjë: nuk po themi që dikush që është i famshëm në Instagram, TikTok apo YouTube nuk mund të arrijë sukses në kinematografi. Historia ka treguar se shumë figura nga fusha të tjera: muzikantë, sportistë, madje edhe njerëz të panjohur kanë hyrë në industrinë e filmit dhe kanë pasur ndikim të madh. Por ajo që i bashkon të gjithë ata që kanë lënë gjurmë në kinematografi është përkushtimi dhe talenti i tyre i vërtetë.
Dallimi qëndron te mënyra sesi një person hyn në këtë industri dhe se çfarë jep ai për të!
Edhe influencerët mund të arrijnë sukses në film, por jo thjesht sepse kanë miliona ndjekës, ata duhet të investojnë në veten e tyre, të studiojnë, të praktikojnë dhe të kenë përkushtim të njëjtë si aktorët profesionistë.
Problemi lind kur fama zëvendëson talentin. Kur dikush përzgjidhet për një rol vetëm sepse ka ndjekës në rrjete sociale, pa pasur aftësi të vërteta aktrimi, atëherë kinemaja rrezikon ta humbasë cilësinë dhe të bëhet thjesht një mjet marketingu. Kjo është e ndryshme nga rastet e atyre që, edhe pse nuk ishin aktorë të trajnuar, e fituan vendin e tyre në kinema me punë dhe pasion.
Fama nuk t’i bën rolet, është talenti ai që i bën. Mund të kesh miliona ndjekës në rrjetet sociale, por kjo nuk të bën automatikisht një aktor të mirë. Nëse një aktor nuk ka aftësinë të sjellë një personazh të gjallë në ekran, të krijojë emocione dhe ta bëjë publikun të ndiejë diçka të vërtetë, atëherë popullariteti i tij është i padobishëm në kinema. Në fund të fundit, publiku nuk mban mend sa ndjekës kishte një aktor në Instagram, por si e bëri të ndihej kur e pa në ekran!



 

 

https://www.askasalla.com/

You might be interested in

Çfarë ndodh me artin nëse ai u gjunjëzohet influencerave për shkak të numrit të madh të ndjekësve?/Florian Vlashi

in A(rt)ktivizëm by

Çfarë ndodh me artin nëse ai u gjunjëzohet influencerave për shkak të numrit të madh të ndjekësve? Revista defekt-teknik ua drejtoi këtë pyetje disa njerëzve të artit dhe të mendimit në Shqipëri dhe jashtë saj.
Përgjigjia e parë erdhi nga Spanja, prej violinistit Florian Vlashi.
Vijon më poshtë:

Arlinda Guma: Në Festivalin e Filmit të Berlinit, aktori Ethan Hawke rrëfeu diçka që më tërhoqi vëmendjen. Ai tha se sa herë që është duke xhiruar një film të ri, ndonjë prej bashkëpunëtorëve të tij e këshillon: “Merr X-in si aktore kryesore!”. “Dakord”, përgjigjet ai, “por a ka kryer ndonjë shkollë aktrimi?” “Jo”, vazhdon bashkëpunëtori, “por ajo ka një numër të madh ndjekësish në median sociale.” Ç’mendim keni ju për këtë? A nuk ju duket se po rrëshkasim “natyrshëm” në këtë realitet të ri të çuditshëm? Si të thuash në një tjetër “Reality Bites”? Mos po biem në një rreth vicioz dhe po i japim masës atë që ajo do dhe bluan më lehtë, në vend që ta edukojmë me shijen e artit të mirë që e bën të mendojë? (Dhe dihet që arti që të bën të mendosh nuk i tërheq dhe aq turmat.) Ku do përfundojë arti cilësor pas kësaj? Nëse protagonistë të tij në çdo fushë do të bëhen influencerat?

Florian Vlashi: Ethan Hawke është një aktor i jashtëzakonshëm. Ai u bë i njohur me filmin “Klubi i Poetëve të Vdekur” (Dead Poets Society) pa mbushur të njëzetat dhe vinte nga dy tentativa ku pat dështuar. Pra, ai vetë karrierën e ka nisur nga 0 dhe kapi majën atëherë kur nuk e njihte kush; nuk kishte as famë, as ndjekës e as rrjete sociale jo që jo. Por rruga e tij në “Artin e shtatë” si aktor, regjisor, skenarist, shkrimtar bashkë (të mos harrojmë edhe universitetet që ka kryer), është një shembull dinjiteti, talenti dhe pune kolosale drejt suksesit. Tani, imagjinoni nënqeshjen e tij ndaj propozimit në fjalë…
Hawke duhet të jetë idhulli ndikues te të rinjtë që aspirojnë t’i dedikohen artit. Njerëz si ai duhet të jenë influencerat e vërtetë. Fjala influencer ka marrë sot ngjyrime negative, si të thuash, është bërë pis nga njerëz bosh, pa vlera e shumë herë të famshëm nga idiotësitë apo nga vulgariteti që shfaqin në publik pa kurrfarë druajtjeje. 

Ju e quani me të drejtë rrëshkitje në këtë realitet të çuditshëm. Unë do ta quaja një “Show business” të rrezikshëm që e ndesh kudo, që nga kanalet televizive të rëndomta që janë në kërkim frenetik të audiencës e deri te “Oval office” ku një tragjedi e përmasave botërore trajtohet me të gjithë elementet e një spektakli “Big Brother”.

Ndërsa për sa i përket artit të masave është një temë shumë e gjerë dhe mjaft e hershme. Më lejoni të jap disa shembuj në atë fushë që unë njoh më mirë: Muzikën. Arti i madh, ai i vërteti, ai i gjenive, nuk e ka pasur rrugën fushë me lule. Ai, jo vetëm që nuk është pranuar menjëherë, por edhe është përçmuar e tallur. Ja, sonte në mbrëmje, në Festivalin e Bilbaos këtu në Spanjë, do të luajmë Boleron e Ravel-it, një nga veprat gjeniale të shekullit XX. Por premiera e saj në Paris ka qenë një skandal i vërtetë ku njerëzit ulërisnin: “Kjo është një çmenduri!” Po ashtu ndodhi edhe me njërën prej veprave madhore që tronditi artin e deriatëhershëm: “Pranvera e Shenjtë” e Stravinski-t apo veprat e Schoenberg-ut. Ky i fundit, i dërrmuar nga dështimet publike, u detyrua të krijonte “Shoqërinë Private të Koncerteve” ku ndaloheshin kritikët dhe duartrokitjet. Arti duhej të ishte i lirë si pikturat prehistorike të shpellave në Altamira. 
Natyrisht, kjo s’do të thotë se çdo vepër që dështon në premierë është një kryevepër e panjohur. Aspak! Por, sa të drejtë kishte Leonardo kur thoshte se askush nuk ka të drejtë të dojë apo të urrejë diçka pa e njohur mirë në thellësi. Në atë thellësi nuk mund të hyjë çdokush. Prandaj Nietzche shkruan se arti i vërtetë është për të zgjedhurit. Dhe këtu është dilema e përjetshme: t’i tregosh publikut rrugën apo t’i shkosh atij pas fijes? Secili bën zgjedhjen e vet. Vetëm, dua të kujtoj se historinë nuk e bëjnë të dytët. Shijet e masës janë të diskutueshme e të ndryshme; shpesh kanë brenda atë që quhet “kitsch”.
Është dhe një fjalë  latine që e shpjegon fare qartë këtë ide: “vulgus”, që do të thotë diçka e zakonshme e njerëzve popullorë me pak njohuri. Nga aty vjen fjala “vulgar”. Vulgariteti dhe kitsch-i janë  armiqtë më të mëdhenj të Artit. 

Prandaj, ju me revistën e mrekullueshme që drejtoni me pasion, sakrificë e plot kulturë, i bëni një shërbim të rrallë edukimit të shijeve të lexuesve. Ju nuk keni lejuar të hyjë vulgu në faqet tuaja. Ju mund t’i kishit mbushur faqet me reklama, me shtypin rozë apo me interesa partiake dhe padyshim mund të kishit fituar shumë pará e ndjekës. Por nuk e bëtë… 
Kjo lloj rezistence është për t’u falënderuar dhe për t’u admiruar! Ashtu si ai grupi i muzikantëve në vitin 1882 që nuk pranuan të luanin muzikë vulgare për të zbavitur publikun nëpër kafené e pista patinazhi, por vendosën të dilnin më vete, ta zgjidhnin ata drejtuesin e të luanin muzikën që donin. Ajo orkestër është sot më e mira në botë. Quhet Berliner Philharmoniker. 

 

 

 

 

 

You might be interested in

1 … 7 8 9 10 11 … 183
Go to Top