Pse shkruani? Revista defekt-teknik ua drejtoi këtë pyetje disa shkrimtarëve dhe poetëve shqiptarë, brenda dhe jashtë vendit. 

Përgjigjia e radhës erdhi nga shkrimtari Arif Kryeziu.

Ndoshta një nga përgjigjet më tronditëse në këtë rubrikë dhe në gjithë historinë e kësaj reviste.

Mos e humbni!

Vijon më poshtë.

Pse shkruaj?-Arif Kryeziu

“Pse shkruaj?” Uf! Ndoshta thjesht se nuk e di pse?! Kam frikë t’i përgjigjem kësaj pyetjeje, pasi, nëse ia arrij të vij në një përfundim se pse e bëj këtë, mund të më ndodhë që ky shkrim të jetë i fundit! Zot, ruamë të mos e di, se po e dita, e patë të shkruarit tim dhe arsyeja se pse…
Ok: Do orvatem t’i gjej të gjitha ato arsye se pse sh-kruaj unë. Shkruaj se më sh-kruhet. Sh-kruaj se sh-kruhem! Unë besoj se të shkruarit është një lloj “zhuge”! Sa më shumë që kruhesh, aq më shumë të vjen ta bësh këtë, edhe atëherë kur gjakosesh duke kruar, pardon, duke sh-kruar… Unë shkruaj, pra, thjesht se më dhemb dhe, sa më shumë më dhemb, edhe pse më dhemb, nuk mund të mos më dhembë! Me fjalë të tjera, unë shkruaj ndoshta thjesht se jam një mazogist frikacak, që nuk ia mban të shkojë tek ndonjë “Dominë”, e për këtë, në vend të kamzhikut të saj, përdor pendën si mjet torture! Pra, shkruaj se dua të më dhembë! Të mos keqkuptohemi, ju lutem! Unë e dua dhimbjen, por jo torturën, dhe, pse nuk e dua këtë të fundit, do ta mësoni tani. Unë kam qenë disa herë i burgosur për arsye politike dhe jam torturuar në shumë mënyra, por njëra prej tyre ishte kur një inspektor i “U.D.B”-së më parashtroi pikërisht këtë pyetje: “Përse shkruaj!” Kur u burgosa për herën e tretë, pos të tjerash, më kishin gjetur edhe një poezi, në të cilën bëhej fjalë për “kujtesën”, e, në këte poezi që tani nuk më kujtohet më, përveç ndonjë rreshti, e, çuditërisht (e besoni apo jo), titulli i asaj poezie ishte: “Përse shkruaj!!” Përgjigjia ime ndaj pyetjes së inspektorit ishte: “E thotë vetë poezia aty pse shkruaj”. Kur i pata thënë ashtu, ai, aty për aty, merr një stilograf dhe ma ngul në dorën time të djathtë! Ndoshta sepse ai në atë poezi kishte lexuar bash atë rresht që e kujtoj, dhe ai ishte: “... shkruaj për të mos haruar se jam njeri dhe që jam shqiptar!” Ishte një stilograf që kishte një majë të mprehtë e që fillonte i hollë, por vinte duke u trashur. Ishte i markës “Parker”. Stilografi “Parker”, i ngulur deri në kockë, mbeti ashtu për njëfarë kohe dhe dridhej. Dridhej bashkë me dorën time të gjakosur. Ende e kam atë shenjë në dorën time dhe, edhe pse atë kohë i doja “tautazhet” dhe dëshira ime ka qenë që të tautazhoja “Princin e Vogël” diku në trupin tim, kurrë nuk ia arrita kësaj, pasi, sa herë e kam provuar, më duhej ta ndërprisja për arsye se gjilpëra e makinës së “tautazhit” më sillte ndërmend atë “Parker”-in e ngulur në këtë dorën time me të cilën tani jam duke shkruar këtë tekst. Ajo edhe tani dridhet, pasi “Parker”-i më ka dëmtuar paksa nervin e dorës, por jo atë të zemrës sime, që, edhe pse gjithaq e torturuar, megjithatë parapëlqen dhimbjen!

Shenja e torturës në dorën e shkrimtarit

Ende do ta dish se “Pse shkruaj”, zoti “inspektor”!?
Se në dallim prej rastit kur të tjerët të krijojnë dhimbje ty, me atë kur ti vetë ia lejon vetes të të dhembë, kështu unë (duke shkruar) sikur i transhendoj ato njëmijë e një dhimbje që mora nga ti. Ja pra: Për këtë shkruaj, zoti Vesel Krasniqi! Që të mos ta harroj kurrë se ti ma more mundësinë që një ditë ta tautazhoja diku në trupin tim “Princin e Vogël!” Ani, nuk ka dert, në pamundësi që ta bëja atë “tautazh”, tani jam bërë unë vetë ai “Princi i Vogël”, që tani, edhe pse është rritur, ende ndihet i vogël dhe ia lejon vetes t’i dhembë siç u dhemb vetëm fëmijëve, e në daç me ditë pak më detajisht pse, atëherë po ta them këtu përgjigjen: “Thjesht që të mos u shkaktoj të tjerëve dhimbje, ashtu siç ti më shkaktove mua”.
Tani do t’jua tregoj juve, përse shkruaj: Shkruaj të më dhembë ndryshe nga sa më ka dhimbtë kur më rrahët në burg. Kur më ka dhimbtë vdekja e nënës. Kur më la e dashura ime e parë për një tjetër. Kur mora vesh si i ri se ishte lëshuar bomba atomike në Hiroshimë dhe në Nagasaki, e mua, deri kur u rrita, nuk më besohej se kjo kishte ndodhur përnjëmend. Se më dhimbti atëherë kur 8 vjeç shikoja në televizor sesi “amerikanët” zbritën në Hënë, e fill pas kësaj dola jashtë të shikoja Hënën dhe nuk m’u duk më si më parë. Kur mora vesh se vëllau im ishte plagosur në betejën e Koshares, në vend që të isha plagosur unë, si më i vjetër. Kur e dashura ime e parë austriake abortoi fëmijën tonë, ngaqë prindërit e saj i kishin thënë se “Arifi të ka mbarsuar vetëm për letra!” Edhe pse deri në muajin e tretë nuk e kam ditur se për këtë e paskam mbarsuar Dagmar-in. Se ende më dhemb kur kujtoj se fill pas kësaj, pak para gjysmës së natës, unë, pa letra dhe pa pará, ika dhe fjeta në stolin e një parku dhe të nesërmen mora vesh se më ishte pranuar kërkesa për azil politik, bash atë ditë kur humba fëmijën tim! Se kur e mora atë lajm më dhembi më shumë, pasi ashtu (po qe se nuk do të kish ndodhur aborti) ai nuk do të rritej  jetim sikurse unë. Por nuk janë vetëm këto dhimbje arsyeja se pse shkruaj. Po t’i cekja të gjitha arsyet se pse shkruaj, do të dilte një shkrim edhe më i gjatë sesa ajo “aktakuza” juaj, sidoqë edhe ajo ishte e gjatë. Për këtë ceka vetëm ato dhimbje që më kanë vrarë më se keqi. Ato që më kanë vrarë disi më pak do t’i përmend tani. Jo veç për juve, por edhe për veti se ende nuk mundem ta bëj atë dallimin midis tyre, edhe pse, ndoshta ai është një dallim krejt i vogël. Po, po, ende nuk mundem ta vë re atë dallim, jo thjesht “paksa të vogël”, por shumë të vockël. Aq dallim minimal sa ndonjëherë mendoj se nuk kanë fare ndryshim dhe jo thjesht se “çdo dhimbje është njësoj; dhimbje”. Ose se “asnjë dhimbje nuk krahasohet me një dhimbje tjetër”, ashtu siç thuhet në atë stilin “Bla, bla, bla!” Jo more! Dhimbja qenka njësoj si çdo dhimbje! Hajt more! Thuajuani këtë hebrenjve që i kanë mbijetuar Holocaust-it. Edhe atyre që kanë përjetuar dhe i kanë mbijetuar masakrës së Srebrenicës! Atyre që i kanë mbijetuar masakrës së Reçakut! Thuajani edhe asaj të mbijetuarës së vetme të masakrës së Jasharajve! Thuajuani këtë atyre Çamëriotëve të pakët që kanë mbijetuar, dhe prisni përgjigjen e tyre! Ja pra, pse shkruaj! Shkruaj se dua të harroj herë pas here gjithë ato dhimbje që u shkaktohen njerëzve, kafshëve, bimëve, shpirtrave. Shkruaj se ende nuk ma rrok mendja pse Peter Handke, edhe pse ishte në varrimin e Slobodan Milošević-it”, fitoi Çmimin “Nobel” e jo Ismail Kadareja! Shkruaj edhe për faktin se jam lodhur për të kushedisatën herë të gjej atë gruan e ëndrrave të mia, dhe sa herë e gjej, ajo, ose është lesbike (nuk kam asgjë kundër lesbizmit ) ose e martuar. Shkruaj për me e ditë pse nganjëherë, edhe pse 60 vjeç, ha thonjtë, njësoj sikurse atëherë kur isha 5 vjeç, 6, 7, 8, 9, 10, 11, 12, 13, 14, 16, 17, 18, 19… 59 vjeç! Shkruaj edhe se disa këtu ma thijn’ k**** me gjithë egon e tyre, madje pakëëëz më të madhe edhe se imja! Se gati çdo herë kur takoj ndonjë poet apo shkrimtar-e, më del ndryshe nga sa e kam imagjinuar, pavarësisht poezive apo romaneve të tyre të mrekullueshëm. Shkruaj edhe se nuk po e di se çfarë të mendoj për Edi Ramën, Albin Kurtin, Hashim Thaqin, Donald Trump-in dhe, edhe për p**** e s’ëmës të filanit e të fistekut, për arsye të gjithë atyre “botëkuptimeve” aq kontradiktore që kanë njerëzit për ta! Shkruaj edhe më e zbutë pak tani atë dhimbjen time të njëmijë e dytë se, qëkur redaksia “Dudaj” botoi librin tim “Kunja”, që atëherë ende nuk më kanë shkruar çfarë u bë me atë libër, e jo vetëm kaq, por nuk më përgjigjen kurrë kur u telefonoj dhe ata shohin numrin tim. Shkruaj edhe se më dhemb që njerëzit e mi shqiptarë, para se të shkruaja librin “Kunja”, më patën lodhur bythën se pse unë nuk shkruaj në shqip, e kur e bëra, kurrfarë interesimi për të!? Për pará nga redaksia as që bëhet fjalë, edhe pse nga paratë që marr nga “Fucking Karma”, jetoj.
Shkruaj me gabime drejtshkrimore dhe kjo juve veç ju ka ra në sy në shkrimet e mia. Shkruaj me gabime, edhe pse e di se fjala “është”, në gjuhën e unisuar shkruhet me “ë”, shpesh e shkruaj pa “ë”, edhe pse kjo fjalë në gëgërishte (pardon, në gegnishte) shkruhet pa “ë”. Pra, shkruaj me gabime, jo se nuk e di sesi shkruhet, por për një arsye që ju tani e dini pse! Në mos e ditshi, po jua them: Se shpesh nuk më bën dora, pra! Kur lexoni diçka nga unë, pa gabime, dijeni se ato shkrime i kam inçizuar së pari, pastaj i ka hedhur në kompjuter; ose shoqja ime e jetës ose ndonjë mike. Gjysma e librit tim “Fucking Karma” është inçizuar së pari! Doni më?! …Pra, se nuk më bëjnë gishtat! Kjo vraga ime që shihni në foto, thjesht si një pikë, kur ma qendisi inspektori ishte një centimetër e gjerë dhe dy e thellë!
E të tjera e të tjera, e të tjera. Ahuuuu, sa ka… Ah, se gati harrova. Shkruaj edhe se… ah, po e lë me kaq. Po këtu ka edhe diçka, zoti inspektor: Kur më shkroi Arlinda Guma në inbox-in tim të them arsyet se “Pse shkruaj?”, m’u kujtua ai çast torture nga ti dhe i shkrova asaj se për këte do të më duhen disa ditë… Nuk i shkrova, përse… Nuk m’u deshtën gjithë ato ditë, pasi, ashtu do të zgjaste edhe ajo “postrauma ime” për t’i dhënë një përgjigje kësaj pyetjeje, torturuese për mua! E shkrova shpejt e shpejt, duke m’u dridhë dora, por jo shpirti, sikurse atëherë kur ma parashtrove ti këtë pyetje, e kjo, thjesht se kësaj radhe këtë pyetje ma bëri ajo dhe jo ti, zoti inspektor! U ndieva i obliguar që, së pari të të përgjigjem ty. Nuk di as nëse jeton ende, po edhe nëse jo, e njëjta vlen për shpirtin tënd aq të zi si prej atëherit, unë kurrë më nuk e kam përdorur ngjyrën e zezë, as në pikturat e mia, as tek rrobat, as tek këpucët. Kaq “zoti inspektor”! Tani thyej qafën se më duhet t’i përgjigjem Arlinda Gumës, se edhe ajo më ka bërë të njëjtën pyetje. Shkruaj thjesht që të ndihet ai dallimi i vockël, por aq esencial, sa gati nuk vërehet fare, por që është i pranishëm mes të njëjtave pyetjeve, të njëjtave dhimbje apo të njëtave fjalëve! Mes një “veteje” times me një tjetër “vete” timen. Për të dalluar, gjegjësisht, për të mos ngatërruar “xhelatin” me “viktimën”, “njeriun “me “bishën”, të “mirën” me të “keqen”, “Zotin” me “Luçiferin”, “dritën” me “errësirën”, “dashurinë” me “urrejtjen”, “vlerat e vërteta” me “pseudovlerat”. Zot i madh! Po më duket sikur po e mësoj arsyen se “Përse shkruaj”! Le të mbesë kështu. Shumë e lehtë kjo: Nëse nuk do të lexoni më asgjë nga unë, atëhere ia paskam arritur ta mësoj arsyen përmes këtij shkrimi. Nëse jo, atëherë do t’i dëgjoni edhe më tej dhimbjet dhe klithjet e mija mazogiste, që nganjëherë shkojnë deri në kupë të qiellit. Kurrgja nuk janë klithjet e atyre mazogistëve që marrin dhimbje në prapanicë nga ndonjë “Dominë”. Jo, jo, aso klithjesh që vetëm ata e ato që ia lejojnë vetes t’iu dhembë mirë e dinë se për çfarë dhimbjesh u bë “fjalë” e fjalë këtu.
Dhe në fund, edhe disa fjalë lidhur me atë vragën që më la stilografi “Parker”, pardon, inspektori: Vesel Krasniqi! Ajo plagë, kur nisi të shërohej ndër vite, isha kurioz të dija sesi do të dukej! Si pikëpyetje, si pikëçuditëse apo si një pikë?! Dhe mu kjo e fundit ndodhi. Për këtë unë nuk i dua pikat. Pikat më kujtojnë fundin e një fjalie të mirë, të një romani të mirë, e të tjera. Sa herë shkruaja, gjithmonë e shihja atë pikë, e kjo më stresonte se më dukej sikur më duhej t’i jepja fund diçkaje të saponisur, sikurse atëherë kur e mora këtë pikë stilografi e aq shumë më dhimbti sa mendova se ishte fundi i jetës sime. Dikur ajo u zvogëlua, e megjithatë më pengonte. Provova ta heq me lazër, por pa sukses, pasi ajo pikë me ishte ngulur atëherë bash në një damar dhe kjo e bëri të pamundur përdorimin e lazerit. Për këtë arsye, unë, sa herë nisja të shkruaja, aty pranë asaj pike nisa ta vizatoja një presje. Ky simbol tani është bërë i njohur në perëndim dhe askush nuk e di origjinën dhe kuptimin e tij më mirë sesa unë!
Ja pra, pse shkruaj, Arlinda! Se krejt jeta ime është plot me: .,