Paul Valéry
Në Romë, Kryetari i Këshillit shprehu dëshirën të më takonte. E gjeta në zyrën e tij të madhe në Pallatin Chigi. Z. Mussolini qëndronte në një tryezë të vendosur në njërin nga këndet e sallës. Erdhi drejt meje gjithë dashamirësi dhe biseda jonë u zhvillua kryesisht rreth letërsisë. M’u duk se i tërhoqa vëmendjen për kushtet materiale të njerëzve të letrave, në kohën tonë. Nuk dimë t’ua paraqesim edhe aq mirë këto gjëra krerëve të shteteve. Z. Mussolini më tha se ishte posaçërisht shumë i interesuar rreth kësaj çështjeje. I tregova se nga gjithë shkrimtarët, poetët pa dyshim meritonin më tepër interes, sepse romancierët dhe dramaturgët mund të shpresojnë që suksesi do t’u sjellë prokopi, por kjo nuk ndodh po njëlloj për poetët. Poezia nuk është lloji i aferës së duhur. Kryetari i Këshillit m’u përgjigj se po jetojmë në kohë të vështira, se problemi kryesor i momentit ishte jetesa e përditshme dhe, siç ma tha në italisht, “mbajtja e shtëpisë”. Shtoi se kishte një dëshirë shumë të madhe për t’u ardhur në ndihmë poetëve dhe se do t’i mbështeste nëpërmjet pushtetit shtetëror (colla potenza dello Stato).
Disa ditë para se të takoja Mussolini-n, më kishte ftuar D’Annunzio-ja në Gardone – një mikpritje e mrekullueshme, lirike dhe plot sharm.*
——————
[* D’Annunzio banonte pranë liqenit të Gardës në një banesë madhështore, il Vittoriale, aq e ngjeshur me objekte të larmishme saqë vizitorëve u linte përshtypjen e një rrangulline të çuditshme. Ai po bënte riparime të shumta – të paguara nga shteti – kur shkoi atje Paul Valéry, më 12 dhe 13 prill të vitit 1924.]
Përktheu: Alket Çani