Kam thënë shpesh se poezia është politike. Kjo sepse poezitë e vërteta merren me reagimin njerëzor ndaj realitetit dhe politika është pjesë e realitetit dhe historisë në ndryshim e sipër. Edhe nëse një poet shkruan i futur në një shtëpi xhami duke pirë çaj, kjo reflekton politikë-Yehuda Amichai

 Niels Hav (Danimarkë)

20, Dhjetor, 2021

Kur Joe Biden u inagurua si President në SHBA, poeti Amanda Gorman lexoi në ceremoninë e tij. Poeti mund të marrë një rol të ngjashëm në kultura të ndryshme. Por në jetën e përditshme, dhe shumicën e kohës, poeti është një i jashtëm. Një bandit i vetëm në shkretëtirë. Ja kështu është në Evropë dhe në pjesën tjetër të botës gjithashtu.

Ne shkrimtarët jemi si muzikantët solo. Ngremë lart të njëjtat virtyte si beduinët: këmbënguljen dhe bujarinë. Disa poetë nga kolegët tanë më të mirë e njohin urinë dhe etjen, varfërinë heroike dhe mallin. Ka vlera të tjera të ndryshme nga materialja dhe ruajtja e këtyre vlerave është një prej detyrave të poezisë.

Kurrë më parë në historinë e botës nuk kanë jetuar kaq shumë njerëz në ekzil; luftërat, zija e urisë dhe ndryshimi i klimës po i shtyjnë njerëzit të ikin- sot jemi të gjithë një lloj nomadësh. Është një paradoks që nacionalizmi lulëzon në të njëjtën kohë. Ne jemi poetë dhe banojmë në republikën letrare. Fizikisht jemi në Shangai, Bogota, Stamboll apo Kopenhagë por poezia është vendlindja jonë mendore dhe shpirtërore.

Poezia nuk është për çamarrokët. Detyra jonë është të mbajmë një sy nga ata në pushtet dhe të flasim për gjërat siç janë. Kur e padrejta shtyp të vërtetën, poetët janë të parët që burgosen dhe kjo është logjike. Por poezia është e afërt me muzikën dhe kur një poezi është e suksesshme, fjalët kanë një rezonancë të thellë në mendje dhe në shpirt. Poezia e mirë është magjike.

Poezia duhet të angazhohet në bukurinë dhe madhështinë e jetës- dhe në problemet e jetës së përditshme të njeriut të zakonshëm. Të kërkosh të vërtetën është si të gjuash hardhuca në errësirë dhe s’ka rëndësi si hidhemi e përdridhemi, vithet ngelen prapa. Duhet të jemi të ndershëm për çregullimin tonë. Arti është në kërkim të një vërtete më të thellë sesa zgjidhjet politike por prapë poezia do gjithnjë të jetë një shembull kritik me detyrën shtesë të thënies së të vërtetës rreth problemeve reale në botën reale.

Ne jemi pjesë e një dhe të vetmit qytetërim universal dhe kemi një fat të përbashkët pavarësisht nga alfabeti që përdorim. Le të punojmë për një lulëzim të ri të artit dhe poezisë në një botë paqësore. Poezia mund të kontribuojë në mirëkuptimin ndërmjet popujve dhe kulturave të botës, të kontribuojë në respektin për individin dhe ëndrrën e tij personale për një jetë në lumturi dhe harmoni. Ne të gjithë kemi atë ëndërr.

Poezia-Niels Hav

A nuk e vini kështu poezinë

nën vargonj – ti je nën arrest!

Poezia nuk u bindet urdhërave

Poezia nuk bëhet e mirë në qelitë e izolimit,

Ajo endet në lagjet e periferive,

rrëmon në hedhurinat e njerëzve

Poezia është armë.

Poezia është mosbesuese ndaj ligjit dhe gjykatave,

ajo beson në një drejtësi më të lartë.

Ajo hyn në debat me çdo kalimtar,

i ndërhyn bosit të një kompanie

duke i bërë akuza të rënda.

Nuk tregon respekt. Ka erë të keqe

(mut & trëndafila)

Poezia pret me kënaqësi në radhë për një bubullimë.

Poezia e kalon natën në vetmi

dhe ekstazë të egër

poezia sillet vërdallë në aeroporte

dhe në bordet e tejmbushura të trageteve

poezia është më së shumti politike

por e urren politikën

poezia është nevrike,

por flet vetëm në raste të rralla.

Poezia e prish festën

Poezia është gati të heqë xhaketën

dhe t’ju takojë jashtë

Poezisë gjithnjë

i hipin kacabunjtë.

Niels Hav është një poet danez dhe prozator i tregimeve të shkurtra, autor i shtatë përmbledhjeve me poezi dhe tre librave me tregime.

Marrë nga “Culture Matters” portal i një grupi shkrimtarësh, artistësh dhe aktivistësh. 

Përktheu: Kujtim Morina