Adri Kalaja
1
Harroj se nuk më vjen diçka në mend për të shtuar më shumë për etjen e hirtë që ka një pyll pas zjarrit. E shikon që në fund fare gjethet nuk e kanë në dorë nëse i merr era apo jo. Kur përcëllohesh shumë rrallë mund të shohësh ëndrra të lagura, megjithatë, më pëlqen të besoj se çifti në dhomën sipër meje ishte vërtet çift dhe jo ndonjë prej atyre që u fyen nga kushërinjtë e plakut pas të cilit mbylla derën.
Biseda ishte shumë e shpejtë, por plaku i ri ishte meksikan që nuk shante me rob shpie dhe kjo e bënte të dukshëm për botën. As nuk qe i kërleshur nga flokët dhe as nuk vinte era uthull nga flokët, në fakt qe tepër i gjatë për të punuar si recepsionist hoteli. Gruaja e kolme që kish punuar më parë aty kish filluar sërish punë si kuzhiniere në ushtri. Them sërish sepse e vogël nuk kishte dashur zoti ta linte të bëhej gjenerale. I pëlqente shpesh të jepte urdhra ndaj njerëzve më të vegjël se ajo, si ndaj karrotave për shembull. Edhe kur qe rritur, nuk ishte bërë më e këndshme. Nuk zgjohej kurrë në orën pesë të mëngjesit dhe as nuk ishte prej atyre që u lëshonte tavolinën në mëngjes njerëzve që kishin më shumë ndenjë sesa ajo, them ndenjë sepse të ndenjura si të sajat ishin të pakrahasueshme. Nuk qe shurrufull si ato të tjerat e lagjes që grinin sallatë më shumë se duhet. Ngaqë ishte e fortë për vete e kishte shpenzuar shumicën e jetës duke besuar se të tjerët, gjithmonë nëse këta të fundit ekzistonin, i hapnin rrugë ngaqë e kishte njërin vëlla me pozitë. Kjo edhe e siguronte se vëllai i saj të paktën e donte. Kishte problem me frekuencën konjitive dhe kur i vëllai kish marrë përsipër punën në hotel qe zhgënjyer, pjesërisht sepse hoteli ishte ngjitur me një shtëpi të vjetër dhe të rrënuar që ajo s’kish pasur kurrë rastin ta vizitonte. Ndonjëherë dëgjonte zhurmë, një si muzikë nga gërmadha por ishte thjesht jehona e fëmijëve që kishte ngrënë.
Shtrigat, thonë legjendat, nuk mbajnë shtëpi duke u dhënë puls pllakave e badiskopave. E di ndonjëri çdo të thotë fjala “badiskop”? Jo! Por është fjalë që shitet nga televizori që po shoh unë tani. Shitet sepse ka në përbërje trupin, i cili në çdo gjuhë të botës është turp.
“Ore qerrata! Mos ëndërro, më jep një mjet identifikimi shpejt. Pasaportë, se kartë nuk ka. Duket që po ia mbath nga diçka. Paske lënë dhe mjekër pale! Unë të njoh që fëmijë. E di ti se unë jam historian me diplomim dhe kam njohur dhe tët atë. Nuk je i pari që fut krahun te ato pjesët e trasha si me vrima shtatëkëndore te pallati i sportit. Po më fal të lutem! Më fal të lutem e më thuaj në je zotëri apo zonjë sepse mjekër ke dhe ti.”
Lëshova frymën dhe pellgjet e ujit në pyllin që e bënë sharp, u mbushën me avull. Jam i ftohtë tani, i lënë pas dore, i hequr. I hequr nga lista e dasmës së fisit. I hequr nga çdo listë dasme e mundshme. Nuk më çojnë më për të blerë as cigare. Një stuhi e shpirtit e bëri të gjithë këtë. Ka një çast në jetë kur nisesh të kërkosh urën e thive nëpër vend. Televizori thotë që ky nuk është ai çast, apo ajo kohë, në varësi të kanalit. Spikeri është i pafytyrë, di vetëm të lexojë. Keni parë ju të dashur ndonjëherë spiker memec si ata tipat që rrinë gjithë ditën në kafenetë afër lavazheve.
“O banalitet!”- thotë televizori sërish por këtë herë me një spikere tjetër. Televizori nuk laget kurrë. Nuk e zë kurrë shiu. Përndryshe vdes. As fëmijë nuk mund të bëjë. Është unik. Si çdo kanaçe birre e prodhuar në seri. U biem kot më qafë fotokopjeve. Njëherë e një kohë ankoheshim se kishim pak nga çdo gjë dhe shumë njerëz. Në këto kohë që po jetojmë kemi shumë gjëra dhe përveç kësaj akoma më shumë njerëz. Televizori thotë zëplotë që kemi pak njerëz. Mos i besoni, është memec. Provoni e flitini.
– Çfarë mund të them më shumë?
– Asgjë nuk mund të thuash më shumë.
– Një, dy, apo, thuaj diçka të lutem.
– Tre, vezë me gjizë! A ke çakmak lale?
Nuk e di si s’kishe turp të flasësh! A nuk e di që edhe ti je i hequr. Nga priza. Njëri që të ka hipur në shpinë, madje ka shkruar poezi te kasa jote me korrektor me aromë plehrash kimike. Thotë që ka kryer të fundit akt degradimi. Të ka futur në furrë! Inçest! Këtë thua ti, i dashur. Unë nuk e njoh fjalën degradim. Unë vetëm shkrihem. Ura e thive është më larg dhe këpucët më rrinë po njësoj. Njeri special! Na more fytyrën. Jam unë. “U çmend!”- thotë gërdalla.
“Rregulli i parë i shkrimtarëve të këqinj, njerëzit që na frymëzojnë nuk na duan të mirën.” Pronari i hotel “Fatnazisë” nuk e di këtë. Nuk do t’ia dijë për këtë. Ai të pështyn në fytyrë, pështyn gjithkënd në fytyrë dhe ia ngjesh dorës, ose e kundërta, nëse është mëngjarash. Njeriu i thjeshtë. Njeriu vetë pështyn figurat historike në fytyrë. “Mbaruan cigaret Cike!” Prapë ky televizori. Nuk do t’ia dijë se studentët dikur dashuronin me libra me figura muzike. Një parullë e tyre shkruante: “Jeto në atë mënyrë që të kesh të drejtë të shqiptosh fjalën borgjezi!”
Në fakt këta njerëz të shpërqendrojnë, sidomos kur kanë pirë pak dhe fillojnë e denoncojnë veten. Por u mbaron boja. Secili oktapod do të ishte bërë piktor i mirë po të mos kishte tetë tentakula. Fillon e ke ftohtë kur ecën në rrëshirë. Nuk do të bjerë ndonjëherë muhabeti nëse nëna e këtyre të dyve vërtet është sëmurë me epilepsi dhe i kanë hequr palcën kurrizore kur ka qenë e re. Një pjesë të trurit. Përgjegjëse për balancën që e ka gjetur te fëmijët. Para se t’i humbiste imazhi, mbaj mend që u afrua afër njëri që donte të rregullonte një makinë shkrimi pa taste. Me bula të përgjakura këmbëngulte të shkruante pusulla të vogla që i dërgonte më pas në çdo vend të mundshëm, në çdo institucion. Natyra simpatike e shkrimeve, si për shembull, receta sallatash, nuk ia bënte të vështirë jetën askujt. “Po të kishte bota veç njerëz normalë do ishte e shëmtuar.”
– Nuk mund t’i trajtosh njerëzit si thjesht numra.
Nga kjo kishte marrë spunto televizori automatik.
– Mos e vrit mendjen se u ndodh të gjithëve!
Kështu tha njëra në dhomën ngjitur teksa kopulohej me të vëllanë. Të të shohin në restorant nuk do të thotë që po ha, i thosha vetes teksa më kaploi një mëri me xhamaxhiun dhe punëtorin e duraluminit. Kur u zgjova në mëngjes, i trembur nga e kënduara e hoxhës, imamit apo dervishit, fillova të mendoj sa me fat isha që pata njohur Merli Montanellon në Itali. Kisha plot tri vjet që mendoja vetëm sa me fat isha që e kisha njohur. Ajo ishte vajzë e lirshme, e hapur dhe nuk fshihte gjë. Ndryshe nga Rovena Suti, që ishte funksionare e lartë shteti dhe njëherësh mazokiste, në mënyrë që, po të ishte nevoja, të mbijetonte nën torturë. Për mua kjo ishte e rëndësishme, të paktën të mos qeshnin dynjaja pas shpine, kisha një të njohur, se shok nuk i them dot, që kishte vënë vath pasi e kishte tradhtuar e fejuara. Kishte emigruar në bullgari, domethënë nuk kishte emigruar, ishte arratisur nga vetja, kishte dalë nga vetja. Meqë shumicën e kohës qe rritur me një përbuzje nga mamaja për drogërat nuk dinte mënyrë tjetër. Sak, nuk kishte mësuar asnjëherë në jetë të vet mënyrë tjetër. Edhe kur bënte detyrat e kursit në universitet maksimumi kafe pinte. Shpesh, kur e pyesnin shokët, ose, të paktën ata që ai mendonte se i kishte shokë, thoshte që nuk i pëlqente t’i kontrollonin shqisat të tjerë përveç atij. Ky ishte seriozisht një kompliment i dyfishtë për kuçkën që e kishte tradhtuar dhe një mburrje ndaj të ngjashmit për të kaluarën e vet. I thoshte dhe vetes njëkohësisht “e shikon çfarë pate more qelbësirë?”. Shihej shpesh në pasqyrë por nuk kishte përdorur kurrë redbull. Emigrimi në Bullgari me çanta të mëdha sarahoshe ku fuste gjithfarë lloj sendesh nuk ishte njëlloj si rrugët nëpër kurmin e lodhshëm të ish të fejuarës. “Më ka tradhtuar dhe tani po më mërzit jetën, nuk lë kujt pa i thënë që jam qelbanik, i pazot, njeri kot që nuk vlej për asgjë, a thua se njerëzit duhet të kenë një vlerë dhe të maten sipas një kriteri.” Kam përshtypjen se as të fejuar nuk kanë qenë por ky i gjithi është një projeksion i tij. Ajo, nga ana e vet thoshte gjithmonë “mos më thuaj që jam interesante, boll njerëzve u dukem interesante, më thuaj që jam e bukur”.
2.
Më doli përpara një njeri me këmbë të thyer dhe tre veta që e mbanin. I katërti kishte turp t’i vinte duart te mollaqet. Problemi ishte se patericat i kishin humbur dhe ngaqë ishte demokrat refuzonte karrigen me rrota. Edhe më besonte se nuk i thashë që unë i prisja thonjtë natën. Edhe më besonte që nuk i thashë që shpesh herë i mbaja duart të lidhura mbi kokë. Edhe më besonte që nuk i thashë se të sëmurët nuk kishin topa me lesh të yshtur poshtë dyshekëve. Edhe më besonte që nuk i thashë se të hedhësh ujë mbi ujë në gotë nuk sjell fat të keq. Edhe më besonte që nuk i thashë se vrasja e maceve të zeza nuk është krim por mizori. Këto lloj macesh nuk kanë qenë më parë këtu, s’i kam parë ndonjëherë të qethura megjithatë. Nuk e dija që kishte çaj trëndafili deri në çastin që ma sugjeroi kamarieri në lokalin buzë rrugës në bllok. Teksa një makinë më kaloi shumë afër këmbëve në trotuar fillova të mendoja se lumenj të tillë të zinj në gri prej asfalti në fshatin nga vija nuk kishte, në fakt as orka të tilla të shkëlqyera. Televizioni na ka bërë të kemi frikë nga blloku. Që i vogël më tregonin përralla me Enver Hoxhën dhe ende kam frikë se do më hajë. Në fshatin nga unë vij lëneshave u lëshojnë qentë rrugëve. I ndërsejnë dhe për këtë nuk mund të thuash dhe as mund të bësh asgjë, përveçse të mos ecësh në këmbë.
3.
“Censura është si të përpiqesh të qetësosh një të çmendur”- tha akademiku. Falë Zotit, falë burgjeve, ne nuk kemi shumë të çmendur. “Jo, unë nuk jam komunist”- vazhdoi. “Të jesh komunist është si t’u thuash të tjerëve që e ke të fejuarën kuçkë”. Policët gjithmonë e heqin medaljonin apo varësen e dikujt me dhunë, nga poshtë duke e tërhequr, si e si të shmangin tensionin seksual që vjen nga heqja nga prapa. Mora një gazetë, ku nga tërësia e shkrimeve, dukej që vinte era tope. Kullonte testosteron dhe bojë. Sa e vështirë është të jesh burrë në ditët e sotme. Isha i gëzuar gjithsesi. Do takoja atë sot. Ajo nuk është si gratë e tjera. Herë është grua e herë është vajzë. As si ato të filmave nuk është. Nuk llafoset shumë rrugëve apo nëpër shtëpi. I pëlqen të flasë në kafe, por me zë të ulët. Nuk di çfarë të bëj, në fakt kisha larë dhëmbët dy herë por kam përshtypjen se sot do bëhet e dyta herë që ngurroj ta puth në faqe. Figura e mamasë kishte përvijuar jetën time. Gruaja shërbëtore shqiptare që e merr hakun e vet duke u munduar t’i bëjë të gjithë si vetja. Turq deri në vdekje dhe me ilaçe tensioni, këto të bëjnë të stepesh përballë vajzave si Merli. Për turqit ka edhe një karakteristikë të dytë. Nuk ka rëndësi sa të shëmtuar apo robustë të jenë burrat, me copa buke në mjekërr apo që i vjen era stërrc, gratë duhet të durojnë, duhet të mësojnë të durojnë.
4.
Pse duhet ta bëjnë gjithmonë meshkujt lëvizjen e parë? Kjo pyetje e kishte torturuar me vite. Njëherë me një shok kishte ngritur një tezë, të cilën pastaj do të detyrohej ta mbronte me vite nga kokëfortësia. Derisa.
– Unë jam për dashurinë e lirë!
– A e dinë vajzat se.
– Kam takuar njerëz që janë ateistë vetëm prej kësaj arsyeje.
– Prej kuriozitetit të gjërave që fshihen nga vajzat?
– Jo, prej dashurisë së lirë. Në fund të fundit dashuria e lirë nuk duhet kuptuar si dashuria falas.
– Fiks këtu lind fshehtësia. Gjëra që nuk duhet të dinë burrat.
– Ama, kur ajo nuk është e lirë, ose, më saktë, kur është e lirë dhe e njohur, njerëzia fillojnë e bëjnë gallatë.
– Këtu është prodhimi i vetmisë që fillon dhe fillimi i mendimit fetar.
– Posi jo!
– Po po, mendimit fetar, atij metafizik.
– Dhe atij poetik, ç’do thuash për këtë?
-Në çfarë kuptimi e ke?
– A nuk thotë Poradeci diku në vargje dikur në kohë “se s’dashuronja-as un’ as ti, po dashuronte dashurija: një dashuri-një fshehtësi, më e fshehur sesa fshehtësija”.
– Poradeci ishte nga ata që lozte shah me veten.
5.
Isha në Korçë dhe vodha një pako letrash loje nga një tezgë aty afër me shëtitoren e famshme. Domethënë tezgë nuk ishte, por kancelari. Bleva dhe një stilolaps e pjesëmarrësi i dehur i këtij allishverishit tim nuk vuri rë gjë prej gjëje. Në fakt edhe ai po lozte jashtë, ku ta di se çfarë loje, dhe mesa duket ishte mërzitur nga loja dhe as nuk donte t’ua shihte më bojën atyre sendeve që i kishin sjellë aq mjerim, sepse mjerimi, kur nuk është i gjatë, është i thellë, domethënë pret si thikë dhe aq. Mbaron. Për shembull, kur nuk je me njeriun që do në të njëjtin vend, çdo rast që ndodh diçka në atë vend është si një shkulje dhëmbi pa anestezi. Ndryshe është kur propozon për martesë me datë një prill.
6.
Më mori në telefon një shok i verbër dhe kur më pyeti çfarë po bëja, i thashë që po lexoja. U ndjeva keq, ka një javë. Gjithmonë më ka pëlqyer dimri më shumë se stinët e tjera, nuk e di për çfarë arsyeje.
Durrës, 2022
