Herrizon Bergron-Kurt Vonnegut

in A(rt)ktivizëm/Letërsi/Tharm by

Kurt Vonnegut

Ishte viti 2081 dhe më në fund, të gjithë njerëzit ishin krejt të barabartë. Tashmë, nuk ishin të barabartë vetëm para Zotit dhe ligjit. Por ishin të barabartë edhe në çdo aspekt tjetër. S’kishte më njeri që të ishte më i zgjuar se një tjetër. Asnjë nuk ishte më i pashëm se një tjetër. Asnjë nuk ishte më i zgjuar apo më i shpejtë se një tjetër. Gjithë kjo barazi vinte si detyrim i zbatimit të Amendamenteve 211, 212 dhe 213 të Kushtetutës, si dhe të vigjilencës së agjentëve të Departamentit të Përgjithshëm të Handikapit në Shtetet e Bashkuara.

Ama, disa gjëra që kishin të bënin me jetesën nuk ishin rregulluar ende. Prilli, për shembull, vazhdonte t’i çmendte njerëzit, duke e vonuar pranverën. Dhe pikërisht në atë muaj të freskët dhe të lagësht, punonjësit e DPH-së arrestuan Herrizonin, djalin 14 vjeçar të Xhorxhit dhe Hezelit.
Ishte tragjike, vërtet, por Xhorxhi dhe Hezeli s’kishin fuqi të mendonin shumë. Hezeli kishte një inteligjecë tipike mesatare, që do të thotë se nuk mund të mendonte asgjë, përveç se në çaste shumë të shkurtra. Ndërsa Xhorxhi kishte inteligjencë mbi normalen dhe për këtë kishte të instaluar në vesh një radio handikape mendore. Ligji e detyronte që ta mbantë gjithë kohës. Ajo lidhej me një transmetues qendror qeveritar. Çdo 20 sekonda e ca, transmetuesi lëshonte një tingull të mprehtë që të mos e linte Xhorxhin dhe të tjerë si ai që ta shfrytëzonin trurin e tyre.

Xhorxhi dhe Hezeli po shihnin televizor. Lotët filluan të rrjedhin në faqet e Hezelit, por ajo kishte harruar se pse po ndodhte kjo.
Në ekranin e televizorit ishin shfaqur balerinat.
Në kokën e Xhorxhit u lëshua zhurma. Mendimet e tij fluturonin sa andej-këndej, si hajdutët sa bie alarmi kundra vjedhjes.

– Sa kërcim i bukur ishte. Kërcyen bukur, – tha Hezeli.
– Hë? – pyeti Xhorxhi.
– Ai kërcimi, ishte i bukur, – tha Hezeli.
– Ëhë, – tha Xhorxhi.

Xhorxhi u përpoq të mendonte pak për balerinat. Ato nuk ishin as të mira e as më të mira se ndonjë tjetër gjithsesi. U kishin vënë pesha në brez dhe çanta me saçme e në fytyra mbanin maska, sepse, edhe sikur dikush të shihte një gjest lirie, hijeshie apo qoftë edhe një fytyre të bukur, nuk do t’i dukej se thjesht ra nga qielli. Xhorxhi po bluante në mendje faktin se ndoshta kërcimtaret s’duhej të ishin handikape. Por nuk shkoi shumë larg me mendimet, sepse i erdhi menjëherë një sinjal nga radioja në veshin e tij dhe ia shkartisi mendimet.
Xhorxhi u drithërua. Po ashtu edhe tetë balerinat.
Hezeli e pa teksa drithërohej. Duke mos pasur handikap mendor, asaj iu desh të pyeste Xhorxhin për tingullin e fundit.
– Më ngjau sikur dikush përplasi një shishe qumështi me një çekiç, – tha Xhorxhi.
– Mendoj se do ishte shumë interesante të dëgjoje tinguj të ndryshëm, – tha Hezeli gjithë zili. Çfarë s’u shkon ndër mend?!
– Hëm.
– Vetëm se, nëse do isha shefe e departamentit të Handikapit, a e di çfarë do bëja? – tha Hezeli.
Hezeli në fakt kishte shumë ngjashmëri fizike me Drejtoreshën e Departamentit të Handikapit, një grua që quhej Dajana Hënëulësja.
– Të isha në vend të Dajana Hënëulëses, – tha Hezeli, – do lëshoja vetëm tringëllima zilesh të dielën, vetëm tringëllima zilesh. Në njëfarë mënyre, në nder të besimit.
– Po mendoja, sikur të kishte vetëm tringëllima zilesh.
– Do t’i lëshoja me zë të lartë, – tha Hezeli. – Mendoj se do isha një shefe e mirë handikape.
– Po aq e mirë sa të gjithë, – tha Xhorxhi.
– Kush e di më mirë se unë se ç’është normalja? – tha Hezeli.
– Po, – tha Xhorxhi.
Ai filloi të mendonte për djalin e tij anormal, që tashmë ishte në burg… për Herrizonin. Por menjëherë në kokën e tij i erdhi një përshëndetje mitralozi.

– Bobo! – tha Hezeli, – kjo ishte se ç’ishte, apo jo?
Ishte aq e fortë sa Xhorxhi u zbardh në fytyrë dhe po dridhej dhe sytë e tij të kuq u mbushën me lot. Dy nga tetë balerinat ishin rrëzuar në dyshemenë e studios dhe kishin vënë duart në tëmtha.

– Krejt papritur, po më dukesh i lodhur, – tha Hezeli. – Pse nuk shtrihesh pak në divan, zemra ime, që të mund të mbështetësh edhe çantën e handikapit mbi jastëkë?
Ajo e kishte fjalën për një çantë 20 kilogramëshme të mbushur me saçme, që i varej Xhorxhit në qafë. “Shtrihu, pusho pak e ule çantën”, i tha ajo. “S’dua t’ia di nëse nuk je i barabartë me mua vetëm për pak”.
Xhorxhi peshoi çantën në duar.
– S’e kam problem, – tha ai. – S’po e vë re më. Më është bërë pjesë e imja.
– Ke qenë shumë i lodhur kohët e fundit, – tha Hezeli. – Sikur të gjeja një mënyrë që të bënim një vrimë në fund të çantës dhe të hiqnim ca prej atyre topave. Vetëm pak.
– Dy vite në burg dhe 2000 dollarë gjobë për çdo top që heq, – tha Xhorxhi. – S’më duket edhe aq pazar i mirë.
– Po sikur të hiqje vetëm pak, kur të kthehesh në shtëpi nga puna, – tha Hezeli. – Shiko, këtu s’ke pse krahasohesh me njeri tjetër. Vetëm rri ulur.
– Nëse e provoj unë ta heq, atëherë do mundohen edhe të tjerë ta bëjnë këtë dhe shumë shpejt do ktheheshim në epokën e errët, ku të gjithë konkurronin me njeri-tjetrin. S’do të të pëlqente kjo, apo jo?
– Ua, do ta urreja atë gjë. – tha Hezeli.
– Ja pra, – tha Xhorxhi. – E sheh ç’ndodh me shoqërinë kur qytetarët shkelin ligjin?

Nëse Hezeli nuk do të përgjigjej, Xhorxhi nuk do të kishte asnjë mundësi të fliste. Në kokë i ishte lëshuar një sirenë.
– Mendoj se do të shkatërrohej, – tha Hezeli.
– Çfarë? – pyeti Xhorxhi.
– Shoqëria… – tha Hezeli me hezitim. – A nuk e the edhe ti këtë gjë?
– Kush e di? – tha Xhorxhi.

Papritur, programi televiziv u ndërpre për të dhënë lajmet. Në fillim nuk ishte shumë e qartë se përse ishin lajmet, duke qenë se prezantuesi kishte një defekt të madh në të folur. Për rreth gjysmë minuti dhe në gjendje eksitimi, drejtuesi mundohej të thoshte “Zonja e zotërinj”.
Në fund, u dorëzua dhe ia dha lajmet një balerine që t’i lexonte ajo.
– Shumë mirë, – tha Hezeli për prezantuesin, – u përpoq. Kjo është më e rëndësishme. Ai u mundua të bënte aq sa mundej, me çfarë i ka dhënë Zoti. Duhet të përfitojë një rritje rroge për gjithë atë përpjekje.

“Zonja dhe zotërinj”, tha balerina, teksa lexonte lajmet. Duhej të kishte qenë shumë e bukur, sepse maska që kishte vënë ishte e neveritshme. Mund ta dalloje fare lehtë se ishte më e mira dhe më e hijshmja nga gjithë balerinat, sepse çantat e handikapit ishin aq të mëdha, sa ato që mbajnë burrat 100 kilësh.
Iu desh të kërkonte falje për zërin, sepse ishte e padrejtë që një grua të kishte një zë të tillë. Zëri i saj ishte i ngrohtë, i qartë, si një melodi e pakohë. “Më falni”, tha ajo dhe filloi prapë, duke e bërë zërin më pak konkurrues.
“Herrizon Bergeron, 14 vjeç”, – tha ajo tek klithte fort, “sapo është arratisur nga burgu, ku mbahej nën arrest, si i dyshuar për përpjekje për të rrëzuar qeverinë. Ai është shumë i zgjuar dhe atlet, nuk ka handikap dhe duhet të shikohet si shumë i rrezikshëm.”
Një foto që i kishte bërë policia Herrizon Bergeronit dilte në ekran duke u rrotulluar sa lart-poshtë, pastaj anash-poshtë prapë dhe më pas lart. Fotoja e tregonte Herrizonin siç ishte dhe në sfond tregoheshin shkallët e matjes në cm dhe mm. Ai ishte fiks 2 metra i gjatë.
E gjithë pjesa tjetër e pamjes së Herrizonit ishte fiks si për Hallouin, madje edhe me vegla pune. Asnjë njeri s’kishte lindur me handikape aq të mëdha. Ai i kishte kaluar pengesat e vëna aq shpejt, sa nuk ua merrte mendja as atyre tipave të DH-së. Në vend të një radioje në vesh për të krijuar handikapin mendor, ai mbante një palë kufje të tmerrshme dhe syze aq të trasha saqë ngjanin si lente zmadhuese. Syzet si dylbi i ishin vënë me qëllim që jo vetëm të ishte gjysmë i verbër, por edhe t’i krijonin dhimbje koke.
Kudo në trup i varej skrap metalesh. Zakonisht, vihej re njëfarë simetrie, një rregullsi prej ushtaraku që mbyste gjithë handikapet e një njeriu të fortë, por Herrizoni dukej si një vendgrumbullim skrapi. Në ecejakjet e tij të ditës, ai mbante 135 kg mbi shpinë.
Gjithashtu, për ta plotësuar edhe më shumë pamjen e tij të bukur, punonjësit e DH-së e detyronin që të mbante gjithmonë një top të madh të kuq në hundë, të rruante vetullat dhe të mbulonte dhëmbët e tij të bardhë me mbulesa të zeza, madje me dhëmbë të rëna vende-vende.
“Nëse e shihni këtë djalë, – tha balerina, “mos u përpiqni, përsëris, mos u përpiqni të komunikoni me të.”
U dëgjua kërcitja e një dere që ishte shqyer nga varetë.
Nga televizori erdhën britma dhe klithma tmerri. Fotoja e Herrizon Bergeronit hidhej poshtë e përpjetë në ekran, sikur kërcente me ritmin e lëkundjes së një tërmeti.
Xhorxh Bergeroni e dalloi mirë tërmetin dhe me siguri do ta kishte dalluar edhe më parë – shumë veta e dinë se shtëpia e tij kishte kërcyer në të njëjtin ritëm. “O Zot”, tha Xhorxhi, “duhet të jetë Herrizoni”.
Mendimi i iku menjëherë nga mendja nga tingulli i përplasjës së dy makinave që iu përçua në kokë.
Kur Xhorxhi hapi prapë sytë, fotografia e Herrizonit nuk ishte më në televizor. Por një Herrizon i gjallë, që merrte frymë, u shfaq.

Ashtu, tek kërcëlliste, por si një kloun i stërmadh, Herrizoni qëndronte në këmbë, në mes të studios. Në dorë mbante ende dorezën e derës që kishte shqyer. Balerinat, teknikët, muzikantët dhe lajmëtarët u mblodhën kruspull e u ulën në gjunjë para tij e prisnin të vdisnin.
“Unë jam perandori!’, bërtiti Herrizoni. “A më dëgjoni? Unë jam perandori! Duhet të bëni atë që ju them unë, menjëherë!” Ai përplasi këmbën dhe studioja u trondit e tëra.
“Tek qëndroj këtu para jush”, ulëriti ai, “ i gjymtuar, i hidhëruar, i sëmurë, jam sunduesi më i madh që ka jetuar ndonjëherë në histori! Tani shihni se si do bëhem unë!”
Herrizoni shqeu lidhëset e ngarkesës së handikapit të tij, si të ishin facoleta hundësh… Shqeu lidhëset që mbanin 135 kg.
Handikapet prej teneqeje u rrëzuan në dysheme.
Ai futi gishtin e madh nën kapësen që mbante parzmoren e kokës. Ajo ra si të ishte një fletë selinoje. Pastaj, përplasi fort në mur kufjet dhe gjyzlykët.
Tërhoqi me forcë hundën prej gome dhe ja ku doli, një burrë që mrekulloi edhe Thorin, perëndinë e vetëtimave.
“Tani, unë do të zgjedh perëndeshën time!”, – tha ai dhe hodhi vështrimin tek njerëzit e trembur. “Femra e parë që do të ngrihet në këmbë, le të kërkojë vendin e saj pranë partnerit dhe fronit.”
Nuk kaloi shumë dhe një balerinë u ngrit në këmbë, dridhej si thupër shelgu.
Herrizoni ia hoqi handikapin mendor nga veshi, i hoqi edhe handikapet fizike me një delikatesë mbresëlënëse. Dhe në fund, ai i hoqi maskën.
Ajo ishte aq e bukur… të verbonte me bukurinë e saj.
“Tani, – tha Herrizoni dhe i kapi dorën. “A t’ua tregojmë njerëzve kuptimin e fjalës ‘kërcim’? Muzikë!”, bërtiti ai.

Muzikantët u kthyen nxitimthi nëpër karriget e tyre dhe Herrizoni ua hoqi edhe atyre handikapet. “Luani, luani si kurrë më parë”, u tha atyre, “dhe unë do ju bëj baronë, dukë, kontë.”
Filloi muzika. Ishte aq normale në fillim, pak si kot, si false. Por Herrizoni i tërhoqi dy muzikantë zvarrë dhe i tundi e shkundi, si të ishin shkopinj dirigjenti, me notat e muzikës që donte vetë. Pastaj i përplasi prapë në karriget e tyre.
Muzika filloi përsëri dhe ishte më mirë.
Herrizoni dhe perëndesha e tij thjesht dëgjonin muzikën që i përshkonte lehtë në trupat e palëvizur, sikur donin të përshtatnin rrahjet e zemrës me atë muzikë.
E gjithë pesha u arriti te gishtat e këmbëve.
Herrizoni vendosi dorën e tij të madhe në belin e hollë të vajzës, teksa e bënte të ndjente lehtësinë e peshës që do ishte shumë shpejt tërësisht e saja.
Më pas, në ajër shpërtheu kudo gëzimi dhe hijeshia.

Jo vetëm që nuk u respektua asnjë ligj i tokës, por as ligjet e gravitetit apo të fizikës.
Ata silleshin e hidheshin, e spërdridheshin, e kërcenin, e rrotulloheshin…
Kërcenin në ajër si drerët nën dritën e henës.
Tavani i studios ishte 9 metra i lartë dhe sa herë që hidheshin, kërcimtarët i afroheshin gjithmonë e më shumë.
Madje, i vunë qëllim vetes të puthnin tavanin.
Ata e puthën tavanin.
Me pas, duke e lënë gravitetin me gjithë dashurinë dhe vullnetin e tyre të pastër, ata qëndruan të varur në ajër, shumë pak poshtë tavanit dhe u puthën me njeri-tjetrin për një kohë të gjatë, shumë të gjatë.

Në atë çast, Dajana Hënëulësja, Drejtuesja e Handikapëve, hyri në studio me një shotgan dhjetësh me dy tyta. Ajo qëlloi dy herë dhe Perandori e Perandoresha vdiqën, pa rënë në dysheme.
Dajana Hënëulësja e mbushi armën prapë. Ua drejtoi muzikantëve dhe u tha se kishin dhjetë sekonda kohë që të vinin prapë handikapët.

Pikërisht në atë çast, u fik edhe televizori i Bergeronëve.
Hezeli u kthye nga Xhorxhi që të fliste për këtë. Por Xhorxhi kishte shkuar në kuzhinë të merrte një kanaçe birrë.
Xhorxhi u kthye bashkë me birrën, ndaloi pak, pasi e shkundi mirë një sinjal që mori nga handikapi. Më pas u ul prapë.
– Paske qarë, – i tha Hezelit.
– Po, – tha ajo.
– E përse? – e pyeti ai.
– Harrova, – tha ajo, – ishte diçka e trishtë në televizor.
– Çfarë ishte? – pyeti ai.
– Më është bërë lëmsh në kokë, – tha Hezeli.
– Harroji gjërat e trishtueshme,  – i tha Xhorxhi.
– Ashtu bëj gjithmonë, – tha Hezeli.
– Ashtu, të lumtë., – tha Xhorxhi. Ai u drithërua. Këtë herë i kishte ardhur si sinjal në kokë një armë që shkrepej.
– O Zot, kjo ishte se ç’ishte, – tha Hezeli.
– Po, ta thuash me plot gojën, – tha Xhorxhi.
– O Zot, – tha Hezeli, – kjo ishte se ç’ishte.

Përktheu: Sidita Hoxhiq

Leave a Reply

Your email address will not be published.

*

This site uses Akismet to reduce spam. Learn how your comment data is processed.

Latest from A(rt)ktivizëm

Go to Top