Dhe një ditë me ndodhi të nxirrja prej andej një libër nga dikush me emrin Fante. Rreshtat më rrëmbyen. Zjarr. Asnjë gjepur. Por unë nuk kisha dëgjuar kurrë për këtë Fante-në, askush nuk fliste për Fante-në. Ai ishte i vetëm atje. Një libër.
Kevin Ring: Ju kujtohet gjëja e parë që keni botuar dhe si jeni ndjerë?
Bukowski: Jo, nuk mund ta kujtoj. Mbaj mend botimin tim të parë, “grandioz”, një histori të shkurtër në revistën “Story” të Whit Burnett-it dhe Martha Foley-t, viti 1944. U kisha dërguar atyre disa tregime të shkurtra, për çdo javë, për rreth një vit e gjysmë. Historia që më në fund pranuan ishte e butë në krahasim me të tjerat. Dua të them në drejtim të përmbajtjes dhe stilit, rrezikut dhe eksplorimit e gjithçkaje tjetër. Më patën pranuar një tregim tjetër ato kohë, që mbulohej nga Carese Crosby. Pas kësaj i hodha tej të gjitha tregimet dhe u përqendrova tek pija. Nuk e ndieja se botuesit ishin gati, dhe se, megjithatë edhe unë isha gati, mund të kisha qenë më i gatshëm, por isha dhe i lodhur në të njëjtën kohë me atë që lexoja si letërsi e pranueshme e vijës së frontit. Kështu që piva dhe u bëra një nga pijetarët më të mirë nga të gjithë të kudondodhurit, gjë që gjithashtu kërkon edhe pak talent.
Kevin Ring: Pse ju desh aq shumë kohë për t’iu futur të shkruarit me orar të plotë? Them se ka disa arsye, apo jo?
Bukowski: Po. Pija. Dhe midis kësaj; bumi mes qytetesh, punëve të nivelit të ulët. Gjeta kuptime të vockla në çdo gjë dhe ende e kam një problem me këtë. Kam jetuar një jetë më tepër vetëvrasëse, një jetë përgjysmë dhe kam takuar gra të vështira e të çmendura. Diçka prej kësaj u bë material për shkrimet e mia të mëvonshme. Dua të them, piva. Ishte një skenë vdekjeje në një spital, në një lagje bamirëse. Po më derdhej gjak nga goja dhe nga prapanica. Por erdha në vete dhe piva ca më shumë. Ndonjëherë mund të jetë punë e vështirë nëse nuk të intereson nëse vdes, apo jo? Pastaj dy vjet e gjysmë si bartës letrash dhe njëmbëdhjetë vjet e gjysmë si nëpunës postar, po kështu nuk më dhanë ndonjë dëshirë kushediçfarë për jetën. Në moshën 50 vjeç, njëzet vjet më parë, e lashë punën dhe vendosa të bëhesha shkrimtar profesionist, domethënë një tip që paguhet për shkrimet e tij. E gjeta edhe këtë. Qëllova me fat. Ende jam.
Kevin Ring: Mund të na tregoni diçka për miqësinë tuaj me John Fante-në, ju i doni librat e tij dhe u bëtë mik i tij…
Bukowski: Si një djalë i ri, unë u vija vërdallë bibliotekave gjatë ditës dhe bareve gjatë natës. Kam lexuar… dhe kam lexuar… dhe kam lexuar… Pastaj ia mbathja nga gjërat që lexoja. Dhe vazhdoja të tërhiqja librat prej rafteve përsëri e përsëri. Mundja të lexoja vetëm disa rreshta, pastaj ndieja shtirjen dhe i riktheja përsëri në raft. Ishte një shfaqje e vërtetë horrori. Asgjë nuk lidhej me jetën, jo me timen të paktën, me rrugët dhe njerëzit që shihja në to, dhe në atë që ata çfarë ishin të detyruar të bënin dhe çfarë u bënë. Dhe një ditë me ndodhi të nxirrja prej andej një libër nga dikush me emrin Fante. Rreshtat më rrëmbyen. Zjarr. Asnjë gjepur. Por unë nuk kisha dëgjuar kurrë për këtë Fante-në, askush nuk fliste për Fante-në. Ai ishte i vetëm atje. Një libër. Titullohej: “Pyesni pluhurin”. Nuk më pëlqeu titulli, por fjalët ishin të thjeshta e të ndershme dhe plot pasion. Dreqi ta marrë, mendova, ky njeri mund të shkruajë! I lexova të gjithë librat e tij që mund ta mbartja. E dija se kishte ende disa njerëz magjikë në tokë. Ndodhi që dekada më vonë, në shkrimet e mia të përmendja një “Fante”. Tani të gjitha shkrimet e mia nuk publikohen, por dërgohen te John Martin – “Black Sparrow Press”, dhe ai më pyeti një herë, besoj se ishim në telefon: “Vazhdon ta përmendësh atë Fante-në”? Ёshtë vërtet shkrimtar ai?” I thashë që ishte dhe se ai duhej ta lexonte atë autor. Shumë shpejt u dëgjuam me Martinin, ai ishte shumë i emocionuar: “Fante-ja është i madh! I madh! Nuk mund ta besoj! Unë do t‘i ribotoj veprat e tij!” Dhe pastaj erdhi lumi e librave “Black Sparrow-Fante”. Fante-ja ishte ende gjallë. Gruaja ime më sugjeroi që meqë ai ishte aq hero për mua, të shkoja e ta vizitoja. Ai ishte në spital, duke vdekur, i verbër dhe i sakatuar; diabeti. Ne bëmë vizita në spital dhe një herë tjetër në shtëpinë e tij ku ai rikthye për një kohë të shkurtër. John Fante ishte një bulldog i vogël, thjesht trim, pa u përpjekur. Por ai po shkonte. Megjithatë ai shkroi një libër në atë gjendje, duke ia diktuar fjalët gruas së tij. “Black Sparrow” e botoi. John Fante ishte shkrimtar deri në fund të jetës. Ai madje më rrëfeu idenë për romanin e tij të ardhshëm; Një lojtare bejsbolli, një grua, e cila ia del të shkojë në ligën finale. “Shko përpara, John, bëje”, i thashë. Por ai mbaroi shpejt…
Kevin Ring: A e dini për një film të realizuar nga një prej librave të tij? A është vërtet “Bandini” ai që ata kanë xhiruar?
Bukowski: Nuk jam i sigurt për filmat. Kam përshtypjen se të paktën pesë nga librat e tij po bëhen filma. Një kthesë e çuditshme. John Fante punoi për Hollivudin, ju e dini. Atje ai u zhduk. Atje ku shkrimet e tij të tjera u ndalën. “Pse dreqin shkove në Hollywood, në atë gropë të thatë të askundit?” E pyeta. “Menckeni më tha,” ma ktheu, “shko përpara dhe rrëmbeji të gjitha!”. Mencken-i, ai bir bushtre që e dërgoi Fante-në në ferr. “HL” kishte botuar shumë nga tregimet e Fante-së në Old American Mercury. Fante u takua me Faulkner-in atje. Faulkner-i do të hynte esëll në vilën e tij çdo mëngjes dhe do të dilte andej i dehur çdo mbrëmje. Herë pas here atyre u duhej ta rrasnin në ndonjë taksi.
Kevin Ring: Dëgjuam që ishit pjesë e filmit të Dominic Deruddere “Crazy Love”; bazuar në veprën tuaj. Çfarë ndjesish keni për këtë film?
Bukowski: Me pëlqeu “Crazy Love”. Siç i thashë Deruddere-it: “Ti më bën të dukem më mirë se ç’jam.” Ai më mbivlerësoi. Por doli mirë dhe shumë prej asaj ishte ashtu siç jam në të vërtetë.
Kevin Ring: Si po shkon biografia juaj nga Neeli Çerkovski? A keni pasur shumë kontakt me të? Si ndiheni kur dikush shkruan për jetën tuaj?
Bukowski: Biografia është gati e përfunduar. Epo, unë e njoh Cherkovskin që kur ishte 14 vjeç ose ndoshta 16. Ai më ka filmuar të dehur, shumë herë duke u rrahur. Fotografitë… ka gjithçka. Ai duket se ka qenë përreth meje për një kohë të gjatë, ka parë shumë nga gratë e mia, më ka parë të egër, të mirë, të marrë, të gjithin. Ai shkroi një libër për disa poetë të quajtur Whitman Wild Children, i cili përshkohej nga njëfarë humori, një stil i lehtë të shkruari, saqë kur ai m’u afrua për të shkruar një të tille për mua, i thashë: “Vazhdo.” Kërkova të mos e takoja. I thashë gjithashtu që të mos shkruante aq lehtë për mua. Duhet t’ia vlejnë disa të qeshura, Vërtet nuk mund të bëjnë dhe aq dëm. Nëse jo, atëherë do ta shkruaj vetë, ndryshe nga ajo e tij.
Kevin Ring: Ju jeni shumë popullor në Evropë, Francë, Gjermani, Zvicër dhe vende të tjera. Disa nga historitë tuaja edhe janë përkthyer në formë librash komikë. Si e mendoni të gjithë këtë? A është ndikimi i Carl Weissner-it?
Bukowski: Ndikimi i Carl Weissner-it në punën time të përkthyer sa andej këtej, në të vërtetë thjesht nuk mund të mohoet. Gjërat e librit komik janë vërtet mjaft të mira. Unë nuk e di se çfarë e shkakton këtë në librat komikë. Ndoshta është sëmundje.
Kevin Ring: “Dritat e Qytetit” sollën “Shekspiri Kurrë Nuk e Bëri Këtë”… A e shijuat atë udhëtim në Gjermani?
Bukowski: Në të vërtetë, “Shekspiri Kurrë Nuk e Bëri Këtë”, bën fjalë rreth dy udhëtimeve nëpër Evropë, të cilat unë i kam vënë së bashku në një. I përziej ashtu siç përziej të gjitha pijet e rënda. Me të vërtetë u shkaktova vështirësi disa hoteleve, por ata kurrë nuk e e thirrën policinë, gjë që, mendoj se është klas i vërtetë.
Kevin Ring: Sa e rëndësishme ka qenë për ju “Black Sparrow Press”? Duket se keni qenë shumë besnikë ndaj njëri-tjetrit.
“Black Sparrow Press” më premtoi 100 $ në muaj në qoftë se e lija punën dhe përpiqesha të bëhesha shkrimtar. Askush tjetër nuk e dinte që isha gjallë. Pse nuk duhet të jem besnik përgjithmonë? Edhe tani honoraret nga “Sparrow” janë të përshtatshme ose i tejkalojnë të gjitha honoraret e tjera. Ky është fat.
Kevin Ring: Ju tregoni një dashamirësi dhe një besnikëri të madhe ndaj shtypit të vogël. Përse e gjithë kjo?
Bukowski: Shtypi i vogël gjithmonë ka publikuar gjëra të miat, që shtypi i madh ka patur frikë t’i botojë. Ende e bëjnë.
Kevin Ring: A keni ndonjë libër të preferuar nga tuajt?
Bukowski: Çdo libër i fundit që shkruaj është libri im i preferuar.
Kevin Ring: Dihet se ju pëlqeni muzikën klasike, cilët jane të preferuarit, ndonjë arsye të veçantë?
Bukowski: Sibelius. Tonaliteti i gjatë e i thellë. Dhe një pasion që të godet e të fik dritat.
Kevin Ring: A vazhdoni të shkoni shpesh në gara? A e keni bërë këtë për një kohë të gjatë?
Bukowski: Shkova në hipodrom në përpjekje për të gjetur ndonjë për të bashkëndarë pijen. Nuk funksionoi. Pastaj piva në kabine. Askush nuk më pengon atje. Ashtu duke planifikuar lojrat e tua, bastet, zbulon një çështje të madhe mbi veten dhe njerëzit e tjerë. Për shembull, dija që nuk përcillet tek te tjerët është më e keqe se mosdija. Është një shkollë e mirë, ndonëse ndonjëherë e mërzitshme, por nuk të lë pa reflektuar mbi faktin që je shkrimtar apo çfarëdo që përpiqesh të jesh.
Kevin Ring: A janë ideale kushtet në të cilat shkruani? A shkruani shumicën e ditëve?
Bukowski: Kushtet ideale janë midis orës 10:00. dhe 2 të mëngjesit; shishe me verë, cigare, radioja në muzikë klasike. Shkruaj 2 ose 3 net në javë. “Shfaqja më e mirë në qytet.”
Kevin Ring: A do të vini përsëri në Evropë. Disa vjet më parë ju u konsideruat që të vinit në Panairin e Librit në Londër…
Bukowski: Nuk mendoj se do të udhëtoj më. Udhëtimi nuk është gjë tjetër veçse një shqetësim. Ka gjithmonë probleme të mjaftueshme aty ku je.
Kevin Ring: A mund të na jepni ndonjë gjurmë në lidhje me librin tuaj të ardhshëm?
Bukowski: Zakonisht një libër në vit. E di se tingëllon e tmerrshme e thënë kështu, por mendoj se tani jam duke shkruar më mirë se kurrë ndonjëherë.
Kevin Ring: Çfarë shihni në të ardhmen tuaj? A do të vazhdoni të shkruani?
Bukowski: Nëse ndaloj së shkruari jam i vdekur. Dhe kjo është e vetmja mënyrë që unë të ndaloj: I vdekur.
Revista “Transit”, Viti 1994
Përktheu nga anglishtja: Arlinda Guma
*Titulli është redaksional
