Bibloteka Kombëtare, varrezë barbare librash-Granit Zela

in Letërsi/Prit deri në pranverë, Bandini! by

Granit Zela

Në vitin e shpallur si viti i Heroit tonë Kombëtar, Bibloteka Kombëtare e Shqipërisë pësoi disfatën e kthimit përfundimtar në varrezë librash. Ishte një nga ditët e zakonshme të Marsit 2018, kur tymi i zi i doli Bibliotekës Kombëtare, pasi flakët shpërthyen në katin e tretë të nëndheshëm, dhe përfshinë menjëherë katin e parë, duke tronditur lexuesit që ndodheshin në ato salla, punonjësit e bibliotekës, dhe dashamirësit e librit në të gjithë Shqipërinë.

Forcat Zjarrfikse, të mbështetura nga Policia e Shtetit dhe e Emergjencat Civile e Shëndetësore, luftuan disa orë me flakët pasi zjarri merrte forcë nga kati i nëndheshëm që lidhej me disa tunele, të cilat e përhapnin zjarrin. Forcat zjarrfikëse, këta heronj, thyen të gjitha xhamat e dritareve të katit të pare për të ndihmuar që tymi të dilte jashtë. Disa prej tyre u panë në dritare duke u kollitur ndërsa njërit prej rojeve, i ra të fikët, i asfiksuar nga tymi. Ai mori ndihmën mjekësore, punonjësit u evakuan dhe nuk pati lëndime të lexuesve.

Në fund të kësaj mandate, në vitin e Heroit Kombëtar u verifikua se u dogjën dymijë e pesëdhjetë e tre libra në gjuhën shqipe. U dogjën shtatëqind e dyzetë e tetë koleksione të shtypit. U dogjën dyqind e shtatëdhjetë e tre koleksione të revistave. U dogjën tridhjetë e katër fjalorë në gjuhë të huaj.

Ishin me dhjetëra shkrimtarët, gazetarët, historianët, artistët dhe qytetarët që u shprehën të tronditur për djegien e tremijë e treqind e tetë librave, fjalorëve, gazetave, revistave me vlerë historike. Ishin të tronditur për gjendjen skandaloze të Biblotekës Kombëtare, e cila qe katandisur në një magazine të mbushur plot me thasë librash, stivosur në bodrumet gjithë lagështirë. Ishte katandisur në “furrik”, “vrimë miu” që nuk kishte të krahasuar me asnjë biblotekë në botë, as me biblotekat e qytezave më të humbura në vendet perëndimore.

Po këtë vit, një vend tjetër, Finlanda, kishte vitin e e festimit të njëqind vjetorit të pavarësisë. Në Helsinki, nisi ndërtimi i një bibloteke të re, biblotekës më të madhe në vend. Godina e Biblotekës u konceptua me shumë hapësira për takime socializuese dhe me mundësi pjesëmarrje në aktivite të ndryshme leximi. Bibloteka do të pajisej me makina shtypi 3d dhe makina qepëse për artiste krijues, dhoma provash për muzikantët. Godina e Biblotekës-Anije u dizenjua nga arkitektë finandezë që fituan një konkurs ndërkombëtar për ta projektuar ndërtesën e cila ndodhet në zemër të kryeqytetit.

Por ndërsa në kryeqytetin e Finlandës punohej për ndërtimin e një bibloteke, në qendër të Tiranës, harrohej. Thesari i kulturës shqiptare vijoi në atë vrimë miu, në atë furrik, dhe ja, në orët e para të 23 Qershorit, në Biblotekën Kombëtare vërshuan ujërat në katet e nëndheshme të hapësirave depozituese të koleksioneve të librave, revistave dhe gazetave duke e kthyer përfundimisht në moçal. Në këtë institucion të trashëgimisë sonë të pasurisë kulturore, dhjetëra libra u varën në tel si të ishin tesha të nxjerra nga lavatriçja. Dhjetëra libra të tjerë u thanë me tharëset e flokëve. Libra, gazeta, revista u thanë me ventilator. Dhjetëra libra të kujtesës u thanë me peceta. U thane edhe në diell në dritaret e godinës që ngjante si spital. Fotot e shpërndara në rrjetet sociale ishin makabre. Bibloteka Kombëtare shpalli gjendjen e emergjencës dhe deklaroi se do të rrinte e mbyllur pa afat duke u kthyer ashtu në një varrezë librash.

Atëherë kur bibloteka ngjante me një gërmadhë, përfaqësues të shoqërisë civile, intelektualë të fushës së librit, lexues, studentë, pedagogë, shkrimtarë, gazetarë, protestuan para Biblotekës Kombëtare, të zemëruar për poshtërimin barbar të librit, por të pafuqishëm përballë Moçalit që s’bëzante, pa pasur një grusht të fortë për ta shembur murin e betontë të indiferences edhe pasi u shkrumbuan 308 dhe u përmbytën 12 mijë libra, gazeta dhe revista.

Por edhe pas shkrumbimit, edhe pas përmbytjes, asgjë nuk ndodhi për të gjetur një godinë të re për Biblotekën Kombëtare. Si një Moçal Turpi, Bibloteka-Varrezë vijoi të qëndronte aty aq keq e katandisur, duke pritur hatanë e radhës, në një pritje fyese për çdo shqiptar që e di se Petro Nini Luarasi ka lënë amanet t’i mblidhet gjaku e më to e të bëhen shkronja shqipe. Por Petro Ninit librat iu shkrumbuan dhe gjaku iu bë ujë. Në këtë pikë, edhe fjalët nuk kanë fuqi e shpirt për ta shkruar me fjalë kobin që ndodhi në vitin historik të Heroit tone Kombëtar.

“Ne do të bëjmë për Biblotekën Kombëtare sa nuk është bërë për 25 vite të marra së bashku”- u premtua në vitin 2016 nga Kryetari i Guvernës, vetë autor librash, artist e bir artisti, me një idengulitje të çuditshme ndaj stadiumeve që s’ka Frojd që i jep dum dhe me kurrfarë interesi për biblotekat. Në të vërtetë, kjo që ndodhi me Biblotekën Kombëtare, nuk kishte ndodhur qysh prej themelimit në vitin 1920, për gati 100 vjet, kurse rritja me 6% e taksës për librin e miratuar nga Kuvendi i Shqipërisë nuk ishte imagjinuar e jo më të bëhej për 25 vite të marra së bashku.

Ndërkohë, në qendër të Finlandës, përfundoi ndërtimi i biblotekës madhështore “Oodi,” e cila u inagurua në Dhjetor të vitit të kaluar. Biblotekat atje janë një shërbim publik shumë i përdorur. Bibloteka atje simbolizon rëndësinë e të mësuarit dhe edukimit, faktorë kryesorë për zhvillimin dhe suksesin e një vendi.Tek kjo biblotekë, e 730-ta, kati i pare ka kinema, salla me përdorim shumë funksional. Kati i dytë ka mjedise për takime, salla lojërash, dhoma të qeta, studio fotografie dhe muzikore. Kati i tretë quhet Parajsa e librave, është kati që ka pamjen klasike të një bibloteke, me mjedise për libra për fëmijë. Ka 7 oaze leximi, me gjithsej 100 mijë libra. Parajsa e librave ka “Ballkonin e Qytetarëve” prej ku shijohet pamja e kryeqytetit.

Unë e përfytyroj Parajsën si një biblotekë, ka thënë shkrimtari Jorge Luis Borges. Duhet ta ketë përfytyruar si biblotekën “Ooodi” të Finlandës. Edhe unë e përfytyroj Parajsën si një biblotekë. Por si lexues shqiptar, e përfytyroj edhe Ferrin mjerisht! Si biblotekë. E përfytyroj si Biblotekën Kombëtare në qendër të Tiranës.

Leave a Reply

Your email address will not be published.

*

This site uses Akismet to reduce spam. Learn how your comment data is processed.

Latest from Letërsi

Go to Top