A mund të bëhesh shkrimtar duke ndjekur kurse të shkrimit letrar? – Gazmend Krasniqi

in Esé/Letërsi by

Revista defekt-teknik u drejtoi një pyetje disa shkrimtarëve dhe poetëve shqiptarë.
A mund të bëhesh shkrimtar duke ndjekur kurse të krijimit letrar?
A mund të mësohet shkrimtaria?
Disa prej përgjigjeve erdhën menjëherë, të tjera janë duke u shkruar si esé të veçanta; një prej të cilave është kjo që vijon, shkruar nga Gazmend Krasniqi:

    Gazmend Krasniqi

Unë mendoj se kurset e shkrimit letrar janë shumë të mira, por edhe shumë të këqija. Si çdo mjet që përdor njeriu. Varet se në dorën e kujt bie mjeti që t’i kuptohet vlera. 
Po marrim rastin kur janë shumë të mira.
Kam parë në këto shkolla – kur kam pasur rastin të asistoj aty – krijues që kalonin muaj e vite mbi një poezi, të cilën e botonin të vetme, me ISBN, e cila ishte më e mirë se 3-4 romanet apo 3-4 vëllimet poetike (me nga 100 poezi) që shkruajnë shumë prej shkrimtarëve e poetëve shqiptarë, me atë frymëzimin fët e fët, ku mungesa e thellë e formimit nuk ka nevojë të ceket.
Shkollat e shkrimit letrar janë si të gjitha shkollat e artit, që të mësojnë zanat, por jo medoemos të bëjnë artist. Artist ose je, ose nuk je. Gjë që e mëson gjatë procesit krijues.
Jam (bashkë)autor në një libër që quhet “Arti i poezisë”, i cili është i natyrës së shkrimit krijues. Nuk do ta kisha shkruar, nëse do të ekzistonin në shqip libra të tillë. Do ta kisha përdorur kohën për krijimtari. Por libra të tillë i shoh më se të domosdoshëm. Po të kishim disa kurse të mira të shkrimit krijues, niveli i shkrimit dhe i diskutimit mbi letërsinë do të rritej dhe do te krijonte hendekun e pakapërcyeshëm me amatorizmin fatal të letërsisë sonë.
Fatkeqësisht, këtë amatorizëm dhe shkëputje nga rrjedhat botërore, te ne e mbështesin edhe qarqet akademike, me trajtimin historiko-kulturor që i bëjnë letërsisë shqipe. Të mos flasim për mekanizmin anti-kulturë të çmimeve letrare. Ky mentalitet, në një kohë globalizmi si e jona, pra kur nuk kemi arsye t’i vëmë pengesa vetes, është dramatik për fatin e letrave shqipe.
Në këto shkolla, fillimisht mëson se çfarë të lexosh (që do të thotë se çfarë nuk duhet të lexosh), kushti numër një për të hyrë në botën e letërsisë. Në internet, për shembull, mund të gjendet lista që u rekomandonte Donald Barthelme studentëve të tij. Për fat, kemi të përkthyer në gjuhën shqipe librin “Letra një shkrimtari të ri”, i Mario Vargas Llosa-s, i cili duhet të jetë libër jastëku për këdo që mendon se do të shkruajë romane. Nuk më intereson Llosa shkrimtar, por kur shkruan për letërsinë, gjithmonë është impresionues.
Leximet, edhe për lexuesin më të thjeshtë, kërkojnë një sistem. Kjo shpjegon faktin se librat më të lexuar të kohëve të fundit i përkasin shkrimtarit George Orwell, mënyra më e mirë për të mos e kuptuar këtë sistem. Ngatërrohet roli i misionarit me atë të shkrimtarit. Nuk bëhet dallimi i shkrimtarit të periferisë me atë të qendrës.
Letërsia duhet të flasë përmes kanoneve të saj letrare, dhe jo disiplinave të tjera që bota moderne i ka nxjerrë më vete.
Ka edhe të mira të tjera, por forma kushton shtrenjtë, do të thoshte Paul Valery, çka do të thotë se nuk duhej të mbyllej me një përgjigje kaq telegrafike diskutimi i kësaj teme, shenjë se po pajtohemi me fatin e njeriut postmodern.

Leave a Reply

Your email address will not be published.

*

This site uses Akismet to reduce spam. Learn how your comment data is processed.

Latest from Esé

Go to Top