Franz Kafka

Me sa duket e kemi lënë pas dore mbrojtjen e atdheut. Deri tani s’jemi marrë me këtë gjë, të zënë nga puna jonë, por ngjarjet e fundit na shtyjnë të jemi të kujdesshëm.
Unë kam një tregtore këpucari në sheshin para pallatit perandorak. Sapo hap tregtizën në mëngjes, vë re se kryet e të gjitha rrugëve që dalin në shesh janë zënë nga njerëz të armatosur. Nuk janë ushtarët tanë, po nomadë të veriut. Kushedi si kanë mundur të mbërrijnë në kryeqytetin tonë, i cili ndodhet shumë larg kufijve. Sidoqoftë janë aty dhe numri i tyre më duket se shtohet çdo mëngjes.
Janë rregulluar jashtë sipas natyrës së tyre sepse nuk i durojnë dot banesat. Mprehin shpata e majat e shigjetave, bëjnë ushtrime me kuaj; sheshin e qetë, të pastruar me kujdes, e kanë kthyer në stallë. Nganjëherë dalim nga tregtoret dhe mundohemi të mbledhim plehrat më të mëdha, por gjithnjë e më rrallë e kryejmë këtë punë, pasi nuk ia vlen barra qiranë dhe mund të na shtypin kuajt e tyre, apo të hamë ndonjë kamzhik.
Me nomadët nuk mund të flitet. Ata s’e dinë gjuhën tonë, por edhe nuk mund të thuash se kanë ndonjë gjuhë të tyre. Merren vesh si sorrat dhe tërë ditën dëgjohet një krakitje e pandërprerë. Nuk i kuptojnë zakonet dhe institucionet tona, s’kanë asnjë interesim, prandaj as kanë dëshirë që t’u flasësh me shenja. Mund të dërrmosh nofullat, mund të copëtosh pulset, ata s’të kuptojnë, kurrë s’do të të kuptojnë. Shpesh bëjnë ngërdheshje, tregojnë të bardhën e syrit, nxjerrin shkumë nga goja, por me këtë nuk duan të shprehin asgjë, as të trembin: bëjnë ashtu siç e kanë zakon. Kur kanë nevojë për ndonjë send, e marrin. Nuk mund të thuash se përdorin forcën, ne hiqemi në një anë para se të na hidhen dhe u lëmë gjithçka.
Edhe mua më janë marrë mjaft gjëra. Por nuk mund të qahem, kur mendoj për shembull çfarë i ka ngjarë kasapit përballë. Ky sapo e vari mishin dhe nomadët e shqyen dhe e hëngrën. Edhe kuajt e tyre hanë mish; shpesh shihet një kalorës që rri shtrirë pranë kalit të tij, duke kafshuar po atë copë mishi bashkë me kafshën. Kasapi ka frikë dhe nuk guxon ta mbyllë tregtizën. Ne jemi të arsyeshëm, mbledhim të holla dhe e ndihmojmë. Sikur nomadët të mos kenë mish çfarë do bënin? Po kushedi çfarë do bëjnë edhe po të hanë mish përditë.
Kohët e fundit kasapi mendoi se do t’i kursente vetes mundimin për ta çarë mishin dhe solli një ka të gjallë. S’do ta bëjë më një gjë të tillë. Ndenja më shumë se një orë i shtrirë gjatë e gjerë në fund të tregtizës sime pasi u mbulova me tërë teshat që kisha, batanije e nënkresa, që të mos dëgjoja ulërimën e kaut, të cilin nomadët e kishin sulmuar nga të gjitha anët: e shqyenin me kafshime dhe merrnin copa nga mishi i vakët. Nuk pata guxim të dilja jashtë, dola vetëm atëherë kur ishte kthyer qetësia: ata ishin shtrirë të sfilitur përreth tepricave të kaut, si të dehurit rreth një voze.
Pikërisht atëherë m’u duk se shquajta perandorin vetë në një dritare të pallatit; zakonisht ai nuk shkel kurrë në dhomat e jashtme, se apartamenti i tij i parapëlqyer është te një kopsht i fshehtë; po atë ditë m’u duk se po rrinte në dritare dhe kokulur vështronte se çfarë po ndodhte para kështjellës.
– Çfarë do të ndodhë? – pyetëm të gjithë. – Deri kur do ta durojmë këtë mendim? Pallati perandorak i ka joshur nomadët por nuk mund t’i largojë. Dera e madhe është e mbyllur; roja që më parë hynte e dilte hijerëndë, tani rri pas dritaresh të mbrojtura nga hekurat. Shpëtimi i atdheut ka mbetur në dorë të artizanëve dhe tregtarëve, por ne nuk jemi në lartësi të një detyre të tillë dhe kurrë s’do të mburremi për këtë. Ky keqkuptim do të na çojë drejt shkatërrrimit.

Përktheu: Gjergj Vlashi