Flurans Ilia
Ka rënë një vesë shi dhe i ka lagur muret. Halat e pishave buzë fortesës janë shndërruar në një qilim magjik që mbulon tokën e ashpër rreth e qark saj. Boçe të panumërta prej pishe shfaqen përmes sythit dhe syrit vëzhgues të rojës së natës. I ulur mbi bedena ai ndez një cigare duke vëzhguar paguren e tij të shtypur. Kjo enë mbajtëse e ka shoqëruar përgjatë një kohe të gjatë. E mban si faqore në xhepin e brendëshëm të kapotës së vjetër, të mbushur me shokë e shoqe, kur arratiset atje tej nën ndikimin e etjes. Në asnjë vend të botës nuk mund të dehesh si këtu. Të shuash etjen rrugicave të këtij qyteti është njësoj si një arrati brenda mureve të kësaj fortese të rrethuar dikur nga kodrat me ullinj. Te Shëndëllia, për shembull, bëheshin ca ullinj shekullorë kokërrmëdhenj mbretërorë – ullinj buke, i quanin – të cilët mbretëronin tavolinat e shtëpive tona gjer aty nga fundi i viteve tetëdhjetë, në të njëjtën kohë kur dyqanet ushqimorë ishin drangull dhe nuk gjeje gjë prej gjëje për të ngrënë. Te ushqimorja edhe miu të binte në banak thyente turinjtë dhe ngelej barkthatë. Kështuqë u rritëm të kapur pas kokrrave të ullirit. I shkundëm ato degë duke soditur borërat e përjetshme të Tomorrit si të ishin dëborat e Kilimanxharos. Ato kokrra të zeza, të mbushura me vaj, janë ajo çka jemi edhe sot përgjatë kësaj rrëfenje. Ca germa të arratisura nga alfabeti.
F. e mban mend mirë atë ditë. Jo vetëm ngaqë është ditëlindja e tij. Por ngaqë qëllon të jetë një e mërkurë e vitit. Një ditë jo si të tjerat. E vendosur në mesin e javës – e mërkura ngjan me një ishull në detin e ditëve.
Me shokët dhe shoqet e gjimnazit janë ngjitur në kalanë e qytetit dhe po pinë ponç portokalli rreth një tryeze me mbulesë të bardhë. F. sapo ka mbushur tetëmbëdhjetë vjet dhe … ishte aq e pastër ajo mbulesë sa edhe sot i lëkundet si një çarçaf, si një fletë e bardhë, ende e panjollosur nga fjalët. E mori guximin dhe e rrëshkiti dorën nën mbulesë midis gjunjëve të Rinës. Lëkura e këmbëve të saj, e mbuluar me pantallona kadiféje. Ajo ia largoi dorën me gishtat që i dridheshin. Ai këmbënguli. Ajo u dorëzua. Ishte bërë guximtar papritur nga përzierja e pijeve. Asnjëherë nuk do të kishte guxuar ta kapërcente atë kufi esëll. Ndjesi e kadifenjtë të prekurit me mollëzat e gishtave nën atë mbulesë të bardhë të ushqimit social, kur dielli nis e perëndon mbi Shpirag.
Me rënien e mbrëmjes çamarrokët filluan të zbritnin të tatëpjetën e kalasë, të bërë çakërqejf nga pija. U shmangën nga njeri tjetri, gjasme pa rënë në sy, gjithsecili i kapur për dore me shoqen e vet, në kërkim të një vendi të fshehtë përmes pemëve. Për disa prej tyre kjo do të ishte skena finale e kësaj ëndrre që zgjati plot katër vjet. Maturantë “mustaqe padirsur”, të dehur me ponç portokalli, këndojnë tatëpjetës marramendëse të fortesës, këngë për udhën e shtruar me hala të thara ndër vite.
Sa breza kanë bërë dashuri mbi këtë qilim magjik?
Të shtrirë mbi të, putheshin e putheshin, aq sa qyteti fillon e hapet i gjithi nën këmbët e tyre. Kjo është ndoshta puthja e parë e herës së fundit, e fundit herë që bënin dashuri rrëzë atyre mureve.
Disa prej tyre do të fluturonin larg, shumë larg. E disa të tjerë nuk do të fluturonin askund më tej. Si Rina, për shembull; disa vite më vonë, ajo do të hidhej nga muret e fortesës së ëndrrave. Askush nuk e mori vesh arsyen përse… As ai. Edhe pse ishte germa më e afërt në rendin alfabetik të emrave në regjistër. E kush mund t’i shpjegojë arsyet e largësive midis nesh? Midis dy shkronjave që krijojnë lidhëza. Midis dy ëndrrave që krijojnë dy realitete. Midis meje dhe këtij paguri të shtypur. Askush. Asnjë njeri nuk e di nëse Rina fle si rrënjë mbi këto kodra me ullinj të prerë poshtë këmbëve tona apo nëse zgjohet atje te dega më sipërane e vështrimit, si syth i një bote krejt tjetër, pa u diktuar nga syri i rojeve të natës.