Agota Kristof
Kutinë postare e kontrolloj dy herë në ditë. Në orën 11 të paradites dhe në 5 të pasdites. Postieri përgjithësisht kalon më herët, paradite midis orës 9 dhe 11, nuk është shumë i rregullt, ndërsa pasdite rreth orës 4. Shkoj ta kontrolloj sa më vonë të jetë e mundur, për të qenë i sigurt që ai ka kaluar, kalim pa të cilin kutia e zbrazët do më jepte një shpresë të rreme, do thosha me vete: “Ndoshta s’ka ardhur akoma”, dhe do detyrohesha të zbrisja sërish më vonë.
Keni hapur ndonjëherë një kuti postare të zbrazët?
Sigurisht. Kjo i ndodh gjithkujt. Por juve as që ju bëhet vonë, për ju është njëlloj, si të jetë e zbrazët si të jetë e mbushur; ndonjë letër nga vjehrra, ndonjë ftesë për ekspozitë, ndonjë kartolinë e miqve nga pushimet.
Unë nuk kam vjehrrë, nuk mund të kem përderisa s’kam grua.
Nuk kam as prindër, vëllezër e motra.
Sidoqoftë, këtë nuk mund ta di.
Kam lindur në një jetimore. Jo se kam lindur në jetimore, kuptohet, por aty gjendesha kur kuptova se ekzistoja në këtë botë.
Në fillim, kjo gjë më dukej e natyrshme, pandehja se jeta kjo ishte, një grup fëmijësh, ca më të vegjël e ca më të mëdhenj, ca më pak e ca më shumë të këqinj, dhe disa të rritur që ishin aty për të na mbrojtur nga më të mëdhenjtë. Nuk e dija që tjetërkund kishte fëmijë të tjerë, me baba, me nënë, me motra, me vëllezër, një familje siç e quajnë.
Më vonë, ata fëmijë të një bote tjetër që kishin prindër, vëllezër e motra, i takova.
Atëherë, zura ta përfytyroja veten me prindër, detyrimisht që kisha patur, fëmijët nuk i sjell lejleku, si dhe me vëllezër e motra, ose, së paku me një vëlla e një motër.
E vara shpresën te kutia postare.
Prisja një mrekulli, një letër të llojit: “Zhak, më në fund të gjeta. Jam vëllai yt, Fransua.”
Ç’është e vërteta, më tepër do preferoja:
“Zhak, më në fund të gjeta. Jam motra jote, Anë-Maria.”
Por as Fransuaja, as Anë-Maria nuk po më gjenin.
Dhe as unë nuk po i gjeja.
Do kënaqesha shumë edhe nga një letër e nënës ose babait. I përfytyroj ende gjallë, meqenëse vetë jam ende i ri. Sikur të më shkruanin, për shembull, kështu:
Nëna:
“I dashur Zhak, mora vesh që je në gjendje të mirë. Të përgëzoj që ke arritur aty ku je. Unë, ashtu si në kohën kur të linda, vazhdoj të jetoj në mjerim e varfëri. Por jam e kënaqur kur kujtoj që ti je për bukuri. Që nuk munda të të mbaj e të të rrit ashtu siç do kisha dashur, është për faj të tët ati që më braktisi, megjithë dëshirën e madhe që kisha për të të shtrënguar në gjirin tim përgjithmonë.
Tani që u plaka, ti ndoshta mund të më dërgosh ndonjë lek, meqë ndodhem në këtë mjerim e që askush s’më jep më punë për shkak të moshës. Nëna jote që të do e që të mendon gjithnjë.”
Babai:
“Bir i dashur. Gjithmonë kam dashur të kem një djalë dhe jam krenar për ty që ia ke dalë kaq mirë. Nuk di si ia ke bërë për t’ia dalë, sepse unë dështova në gjithçka, ndonëse punova tërë jetën si skllav.
Kur jot ëmë më tha që të kishte në gji, unë ika me anije, jetova nëpër porte e pijetore, i gërryer nga mendimi që kisha diku një grua dhe një fëmijë por që s’kisha mundësi t’ju kisha pranë vetes, për shkak të atyre pak parave që fitoja e që i harxhoja duke pirë për të mbytur dhimbjen që kisha brenda vetes kur mendoja për ju të dy. Tani, kështu të dobësuar nga alkooli dhe hallet, nuk duan më të më marrin në anije. Bëj ç’punë të dalë në ndonjë port, por pako gjë ngaqë jam plak. Atëherë, nëse mund të më dërgosh ndonjë lek, do ta mirëpres. Babai yt që të do në jetë të jetëve.”
Ky ishte lloji i letrave që prisja dhe me sa gëzim do t’i kisha ndihmuar, me ç’lumturi do t’i përgjigjesha thirrjes së tyre.
Por s’kishte asgjë, asgjë të tillë në kutinë postare, asgjë, deri sot në mëngjes.
Sot mora një letër. Ajo vinte nga njëri prej sipërmarrësve më të mëdhenj të qytetit. Një emër shumë i njohur. Mendova mos ishte fjala për ndonjë letër zyrtare, për ndonjë ofertë pune. Meqenëse jam dekorator. Por letra fillonte kështu:
“Biri im,
Ti ishe një gabim i rinisë sime.
Por unë nuk i lashë pa marrë përsipër përgjegjësitë e mia. Nënës sate i krijova të gjitha kushtet e duhura të jetesës; ajo mund të të rriste pa punuar, por ajo thjesht përfitoi nga paratë e mia, duke të lënë ty në jetimore, për të vazhduar jetën e saj të çrregullt. (Mora vesh që kish vdekur para dhjetë vjetësh.)
Unë, për shkak se kam qenë gjithmonë në qendër të vëmendjes publike, nuk munda të merrem me ty drejtpërdrejt, sepse kisha ndërkohë një familje me kurorë.
Por do doja që ta dije se nuk të kam harruar kurrë dhe se, tërthorazi, jam kujdesur gjithmonë për ty. (Shpenzimet e studimeve, bursa për artet e bukura të vinin prej meje.)
Duhet ta pranoj, ama, që edhe ti ia ke dalë shumë mirë dhe për këtë të përgëzoj. Duhet të më kesh ngjarë mua, sepse edhe unë jam nisur nga hiçi.
Për fat të keq, nuk pata djem të tjerë. Vetëm vajza dhe dhëndurët më qëlluan të paaftë.
Tani jam në perëndim të jetës dhe s’pyes më se ç’do thonë bota. Kam vendosur të të besoj drejtimin e aferave të mia, sepse ndihem i lodhur dhe dua të pushoj.
Prandaj të lutem të vish të më takosh në zyrë, në adresën e shënuar në krye të kësaj letre, në datën 2 maj, ora 15.
Yt atë.”
Më poshtë nënshkrimi i tij.
Kjo ishte letra që mora nga im atë pas tridhjetë vjet pritje.
Dhe, për më tepër, është i sigurt që do t’i vete në zyrë më 2 maj, ora 15, i mbushur me gëzim.
Data 2 maj është pas dhjetë ditësh.
Sonte ndodhem në një aeroport, duke pritur avionin për në Indi.
Po përse në Indi?
Mund të kish qenë kudo tjetër, mjaft që im “atë” të mos më gjejë dot.
Përktheu: Alket Çani