Fragment nga romani “Flush-Një biografi”nga Virginia Woolf

in Letërsi/Tharm by

Virginia Woolf

Ishte një akt i dashakeqësisë së qëllimshme dhe i kalkuluar mirë, mendoi Flushi; një akt i destinuar për ta bërë atë ta ndiente veten tërësisht të pavlerë. “Ky trëndafil është nga ai, – dukej sikur thoshte, – edhe ky karafil. Ta lëmë të kuqen të shkëlqejë pranë së verdhës; dhe të verdhën pranë së kuqes. Dhe ta lëmë gjethen e gjelbër të qëndrojë këtu”. E, duke vendosur një lule pas tjetrës, ajo bëri një hap pas për t’i parë ato, a thua se ai ishte para saj– burri me dorashka të verdha – një masë lulesh me shkëlqim.
Por edhe pas kësaj, ndërkohë që vendoste gjethet dhe lulet bashkë, ajo nuk mundi ta shpërfillte tërësisht shikimin intensiv të Flushit. Ajo nuk mund ta mohonte “shprehinë prej të dëshpëruari në fytyrën e tij”. Ajo nuk duroi dot më dhe pranoi. “Në fund i thashë, ”nëse je i mirë, Flush, mund të vish dhe të më kërkosh falje, pas së cilës ai vrapoi përmes dhomës dhe, duke u dridhur i tëri, puthi fillimisht njërën prej duarve të mia, pastaj tjetrën, vendosi putrat që të fërkohej, dhe pa në fytyrën time me sy të tillë lutës, sa ti me siguri do ta kishe falur, siç e fala unë”.
Kjo ishte ajo çfarë i shkroi për këtë çështje z. Brouning; dhe ai natyrisht iu përgjigj: “Oh, i mjeri Flush, a mos mendoni se unë nuk e dua dhe nuk e respektoj atë për mbikëqyrjen e tij xheloze – ngadalësinë e tij për të njohur një tjetër, pasi të ka njohur ty?” Ishte mjaftueshëm e thjeshtë për z. Brouning të tregohej shpirtmadh, por kjo shpirtmadhësi e lehtë ishte ndoshta thika më e mprehtë e ngulur mbi Flushin.
Disa ditë më vonë, një incident tjetër tregoi sesa larg njëri-tjetrit ishin ata tashmë, pavarësisht sesa pranë kishin qenë më parë dhe sesa pak mund të mbështetej Flushi te Zonjusha Barret për simpati. Pasi z. Brouning iku një pasdreke, Zonjusha Barret vendosi që të shkonte te Parku i Regjentit bashkë me të motrën.
Ndërsa ata dolën te hyrja e parkut, dera e një karroce me katër rrota u mbyll para putrës së Flushit. Ai “qau me ngashërim” dhe iu drejtua Zonjushës Barret për dhembshuri. Në ditë të tjera, dhembshuri me tepri do të ishte derdhur mbi të, për edhe më pak se aq. Por tani, një shprehje e distancuar, tallëse dhe kritike zuri vend në sytë e saj. Ajo qeshi me të. Mendoi se ishte turpëruese: “…sapo preku barin filloi të vrapojë pa u menduar fare,” shkroi ajo. Dhe pastaj komentoi në mënyrë sarkastike, “Flushi gjithmonë bën çfarë të mundet përballë fatkeqësive të tij – ai është nga shkolla Bajronike – il se pose en victime”. Por këtu, Zonjusha Barret, e zhytur në emocionet e saj, e gjykoi atë jashtëzakonisht gabim. Edhe sikur t’i thyhej këmba, ai sërish do të kërcente. Vrapimi me vrik ishte përgjigjia e tij ndaj talljes së saj; unë i lava duart me ty – ishte kuptimi që ai dha përmes atij vrapi. Lulet kishin aromë të hidhur për të; bari i digjte putrat; pluhuri i mbushte flegrat e hundës me zhgënjim. Por ai vrapoi, iku, u arratis. “Qentë duhet të mbahen të lidhur” – ishte shkruar në hyrje të parkut; dhe kishte kujdestarë parku me kapelet e tyre cilindrike dhe me shkopinj në duar për ta imponuar zbatimin e atij rregulli.
Por “duhet” nuk kishte më asnjë kuptim për të. Zinxhiri i dashurisë ishte thyer. Ai mund të vraponte ku të donte; të ndiqte thëllëzat; të kapte spanielët; të sakatonte parcelat me krizantema; të thyente trëndafila të kuq dhe të verdhë në kulmin e lulëzimit. T’i linte kujdestarët e parkut të përdornin shkopinjtë, nëse dëshironin. T’i linte ata t’ia bënin kokën copë. T’i linte ata ta vrisnin, ta sakatonin, mu te këmbët e Zonjushës Barret. Atij nuk ia ndiente më për asgjë. Por natyrisht, asgjë e tillë nuk ndodhi. Askush nuk e ndoqi atë; askush nuk e vuri re. Një kujdestar parku i vetmuar po fliste me një infermiere. Në fund ai u kthye te Zonjusha Barret dhe ajo instinktivisht dhe pa u menduar fare, i vuri zinxhirin në qafë dhe e tërhoqi për në shtëpi.
Pas dy poshtërimesh të tilla, shpirti i një qeni të zakonshëm, madje edhe shpirti i një qenieje të zakonshme njerëzore, mund të ishte thyer. Por Flushi, pavarësisht të gjithë butësisë dhe tiparit prej qullaci, kishte sytë që i shkrepëtinin; kishte pasione që i kërcenin jo thjesht në flakë të shndritshme, por edhe që binin poshtë dhe shuheshin. Ai vendosi ta takonte armikun ballë për ballë dhe vetëm. Asnjë person i tretë nuk duhej të ndërhynte në atë konflikt final. Ai duhej të luftohej nga vetë palët. Për rrjedhojë, pasdreken e së martës, më 21 korrik, ai rrëshqiti poshtë shkallëve dhe priti në korridor. Nuk iu desh të priste gjatë.
Shpejt dëgjoi përplasjen e njohur të hapave në rrugë; dëgjoi trokitjen e njohur në derë. Z. Brouning u pranua të hynte. Shumë pak i vetëdijshëm për sulmin që e priste dhe i vendosur për t’u takuar me të në frymën më pajtuese të mundshme, z. Brouning kishte ardhur me një kuti me kek me vete. Dhe ishte Flushi që e priste në korridor. Z. Brouning bëri, dukshëm, një përpjekje dashamirëse për ta përkëdhelur; ndoshta ai shkoi aq larg sa i ofroi një kek. Gjesti ishte i tepërt. Flushi u sul kundër armikut të tij me një dhunë të papërmbajtshme. Dhëmbët e tij takuan edhe një herë pantallonat e z. Brouning. Por për fat të keq, në zemërimin e çastit ai harroi çfarë ishte më thelbësorja – heshtjen. Ai lehu; ai iu sul z. Brouning duke lehur fort. Të lehurat mjaftuan sa të alarmonin të gjithë shtëpinë.
Uillsoni zbriti me nxitim poshtë. Ajo e rrahu atë paq. Uillsoni e mposhti atë tërësisht. Poshtërim, kaq ndodhi. Një sulm për vdekje kundër z. Brouning, që përfundoi me një rrahje të sulmuesit nga shërbyesja. Z. Brouning nuk ngriti as një gisht. Duke marrë kekët me vete, z. Brouning vijoi i palënduar, i paprekur, me pozimin e tij të përsosur, ngjiti shkallët dhe hyri i vetëm te dhoma e gjumit. Flushin e çuan gjetkë.
Pas dy orësh e gjysmë kufizim mjeran me papagaj dhe brumbuj, fierishta dhe tiganë, në kuzhinë, Flushi u thirr për t’u paraqitur te Zonjusha Barret. Ajo ishte ulur në sofën e saj bashkë me të motrën, Arabelën. I bindur se kauza e tij ishte e drejtë, ai shkoi përballë saj. Por ajo refuzoi ta shikonte në sy. Ai u kthye nga Arabela. Ajo vetëm sa tha, “Flush i keq, ik tutje”. Ajo shtoi, se do ta kishte kopanisur mirë me dorën e saj. Uillsoni ishte aty – e jashtëzakonshmja e sakta Uillson. Ishte ajo së cilës Zonjusha Barret i kërkoi informacion. Ajo tha se e kishte rrahur, sepse “ishte e drejtë”. Dhe, shtoi ajo, të rrahurën ia kishte dhënë vetë me dorën e saj. Ishte dëshmia e saj që solli dënimin e Flushit. Sulmi, supozoi Zonjusha Barret, ishte i paprovokuar; ajo i dha të gjitha meritat z. Brouning për bujarinë e tij; Flushi ishte rrahur nga një shërbyese, pa kamxhik, sepse “kështu duhej të ndodhte”. Këtu mbyllej kjo punë. Zonjusha Barret vendosi kundër tij. “Kështu ai qëndroi i shtrirë në këmbët e mia” shkroi ajo, “duke më parë nga poshtë, vrëngët.” Por megjithëse Flushi mund ta shikonte, Zonjusha Barret refuzonte ta shihte në sy. Ajo qëndroi atje në sofë; dhe Flushi qëndroi aty në dysheme. Ndërsa qëndronte aty, i internuar në një qilim, ai kaloi përmes njërës prej atyre vorbullave të emocioneve trazuese, nga të cilat shpirti; ose përplaset nëpër shkëmbinj, për t’u bërë copash ose, duke gjetur një kep për t’u kapur, ngadalë dhe me dhimbje, e mbledh veten sërish, ridel në tokë të thatë dhe, në fund, shfaqet në majë të një universi të rrënuar për të vrojtuar një botë të krijuar nga e para, në një plan tjetër. Po çfarë do të ndodhte – shkatërrim apo rindërtim? Kjo ishte çështja. Konturet e kësaj dileme vështirë se mund të viheshin re këtu; sepse ky debat ishte i heshtur. Dy herë Flushi kishte bërë çfarë mundej për ta vrarë armikun e tij; dy herë kishte dështuar. Dhe ai pyeste veten: po pse dështoi?
Sepse ai e donte Zonjushën Barret. Duke parë lart nga ajo, vrëngët, ndërsa ajo ishte shtrirë, rëndë dhe e heshtur mbi sofë, ai e dinte se duhej ta donte atë përgjithmonë. Gjërat nuk janë të thjeshta, por komplekse. Nëse ai kafshoi z. Brouning, ky ishte një kafshim edhe për të. Urrejtja nuk është thjesht urrejtje; urrejtja është edhe dashuri. Këtu Flushi tundi veshët në një agoni trazimi. Ai u kthye me mundim në dysheme. Z. Brouning ishte Zonjusha Barret. Dhe Zonjusha Barret ishte z. Brouning; dashuria është urrejtje dhe urrejtja është dashuri. Ai u shtri, angulliu dhe ngriti kokën nga dyshemeja. Ora ra tetë. Për tri orë ai kishte qëndruar i shtrirë atje, i varur nga një bri dileme te një tjetër.
Edhe Zonjusha Barret, e rreptë, e ftohtë dhe e padepërtueshme siç ishte, kapi penën për të shkruar. “Flushi i lig!” filloi ajo të shkruajë në letrën për z. Brouning, “…nëse njerëzit si Flushi do të zgjidhnin të silleshin me egërsi si qentë, ata duhet të vuajnë pasojat, siç u ndodh zakonisht qenve! Dhe ju, kaq i mirë dhe kaq i butë me të! Ju më pak se kushdo tjetër do të nxirrnit ‘fjalë të nxituara’”. Me të vërtetë do të ishte plan i mirë, mendoi ajo, të blinte një maskë qeni. Pastaj ajo pa nga Flushi. Diçka e pazakontë në shikimin e tij duhej ta kishte goditur. Ajo ndali. Mbështeti penën për të shkruar. Njëherë, ai e kishte joshur atë me një puthje dhe ajo kishte menduar se ai ishte Pan. Kishte ngrënë pulë dhe buding orizi të zhytur në krem. Ai kishte hequr dorë nga rrezet e diellit për hatër të saj. Ajo e thirri dhe i tha se e falte. Por që të falej, a thua se nuk kishte ndodhur asgjë, që të pranohej sërish në sofë, a thua se nuk kishte mësuar asgjë nga qëndrimi në dysheme, a thua se ai ishte i njëjti qen si më parë, kur në fakt ishte tërësisht i ndryshëm, kjo ishte e pamundur. Për një çast, i rraskapitur siç ishte, Flushi u nënshtrua. Disa ditë më vonë, megjithatë, një skenë e jashtëzakonshme ndodhi mes tij dhe Zonjushës Barret, e cila tregoi thellësinë e emocioneve. Z. Brouning kishte ikur; Flushi ishte vetëm me Zonjushën Barret. Normalisht, ai do të kishte kërcyer mbi sofë në këmbët e saj. Por në vend që të kërcente sipër si zakonisht dhe të kërkonte përkëdhelje, Flushi shkoi tek ajo që tashmë quhej “poltrona e z. Brouning”.
Zakonisht, poltrona ishte e urrejtshme për të; ajo ende kishte formën e armikut. Por tani, e tillë ishte beteja që ai fitoi, e tillë ishte bamirësia që e mbushi, sa ai jo vetëm që pa te karrigia, por ndërsa e shihte, “ndjeu një ngazëllim të papritur”. Zonjusha Barret, ndërsa e këqyrte me vëmendje, vërejti këtë shenjë të jashtëzakonshme. Pastaj, ajo e pa atë të kthente sytë nga tavolina. Në tavolinë ende gjendej kutia me kekë që kishte sjellë z. Brouning. Ai “më rikujtoi mua se kekët që ti solle ishin ende mbi tavolinë”. Tashmë ata ishin kekë bajatë, kekë të vjetër, kekë të zhveshur nga joshja për mishin. Qëllimi i Flushit ishte i qartë. Ai kishte refuzuar të hante kekët kur ata ishin të freskët, për shkak se iu ofruan nga një armik. Ai do t’i hante tani që ishin bajatë, për shkak se i ofroheshin nga një armik i kthyer në mik, për shkak se ishin simbole të urrejtjes së kthyer në dashuri. Po, nënkuptoi sjellja e tij, ai do t’i hante ata tani. Kështu Zonjusha Barret u ngrit dhe mori kekët në dorën e saj. Dhe ndërkohë që ia jepte, ajo e qortoi, “dhe unë i shpjegova atij se ju i patët blerë këta për të dhe se atij duhej me të vërtetë t’i vinte turp për sjelljen e tij të mëparshme dhe ta ndante mendjen të të donte dhe jo të të kafshonte në të ardhmen – dhe ai guxoi të përfitonte nga mirësia juaj ndaj tij”. Ndërsa ai gëlltiti kekët e thatë të atij ushqimi të pështirë – ishte i mykur, ishte i prishur, ishte i hidhur – Flushi me solemnitet përsëriti, në gjuhën e tij, fjalët që ajo kishte përdorur – ai u betua ta donte z. Brouning dhe të mos e kafshonte në të ardhmen. Ai u shpërblye menjëherë – jo me kekë të prishur, jo nga krahë pule, jo nga përkëdheljet që ishin të tijat tashmë, as nga leja për t’u shtrirë sërish në sofë te këmbët e Zonjushës Barret. Ai u shpërblye, shpirtërisht; megjithatë pasojat ishin në mënyrë të çuditshme, fizike. Si një shufër hekuri që gërryen, qelb dhe vret të gjithë jetën natyrore poshtë vetes, urrejtja kishte përshkuar të gjithë shpirtin e tij gjatë atyre muajve. Tani, nga prerjet me thika të mprehta dhe një kirurgji e dhimbshme, hekuri u hoq. Tashmë gjaku po rridhte sërish; nervat kërcyen dhe sëmbuan; mishi u formua; Natyra u ngazëllye, si në pranverë. Flushi dëgjoi sërish zogjtë duke kënduar; ndjeu gjethet që rriteshin në pemë; ndërsa ai shtrihej mbi sofë, te këmbët e Zonjushës Barret, lavdia dhe gëzimi rrodhën sërish në venat e tij. Tani ai ishte me ta, jo kundër tyre. Shpresat, dëshirat dhe urimet e tyre ishin edhe të tijat. Flushi mund të lehte në mbrojtje të z. Brouning tashmë. Fjalët e shkurtra e të prera i ngrinin kreshtën në qafë. “Kam nevojë për një javë të tërë të martash”, bërtiti z. Brouning, “pastaj një muaj – një vit – një jetë!” Unë, iu përgjigj Flushi atij, dua një muaj – një vit – një jetë! Dua të gjitha gjërat që doni edhe ju të dy. Ne jemi tre komplotistë të kauzave më të lavdishme. Ne jemi bashkuar në solidaritet. Ne jemi bashkuar nga urrejtja. Ne jemi bashkuar për të sfiduar të zezën dhe tiraninë shtypëse. Ne jemi bashkuar në dashuri. – Shkurt, të gjitha shpresat e Flushit ishin vendosur tashmë mbi një triumf shumë pak të kuptuar dhe gjithsesi shumë të dukshëm dhe të fortë, mbi një fitore të lavdishme që do t’u përkiste atyre të treve bashkërisht, kur papritur, pa asnjë fjalë paralajmëruese, në mes të të gjithë civilizimit, sigurisë dhe miqësisë – ai u gjend një mëngjes, në një dyqan në Rrugën Vere me Zonjushën Barret dhe motrat e saj. Ishte mëngjesi i së martës më 1 shtator – Flushi u përplas nga lart poshtë në errësirë. Dyert e bodrumit u mbyllën për të. Atë e vodhën.

Përktheu: Gjergj Erebara

Shtëpia e Librit

https://www.shtepiaelibrit.com/store/sq/

Leave a Reply

Your email address will not be published.

*

This site uses Akismet to reduce spam. Learn how your comment data is processed.

Latest from Letërsi

Go to Top