Roberto Bolanjo

B-ja është dashuruar me X-in. Është dashuri fatkeqe. Në atë kohë B-ja ishte i gatshëm të bënte gjithçka për X-in, ashtu siç mendojnë e thonë gjithë të dashuruarit. X-i e preu dashurinë. X-i këtë e bëri me telefon. Natyrisht B-ja në fillim vuajti, po me kalimin e kohës e kapi veten. Jeta, siç thuhet nëpër telenovela, vijon.
Kaluan disa vjet.
Një natë nuk kishte çfarë të bënte. B-ja, pas dy thirrjesh telefonike, mundi të lidhej me X-in. Asnjëri nuk ishte më i ri dhe kjo kuptohej nga zërat e tyre që përshkonin Spanjën nga njëri cep në tjetrin. U lidhën prapë fijet e miqësisë së tyre dhe pas disa ditësh vendosën të takohen. Të dyja palët kishin vuajtur shkurorëzime, sëmundje, dështime. Kur B-ja hipi në trenin që do ta çonte në qytetin e X-it, ende nuk e ndiente veten të dashuruar. Ditën e parë e kaluan të mbyllur në shtëpinë e X-it, duke folur për jetët e tyre (në të vërtetë foli X-i), kurse B-ja e dëgjoi dhe nganjëherë i bënte pyetje, atë natë X-i e grishi që të flinin në një shtrat. B-ja, në të vërtetë, diku thellë, nuk ka dëshirë të flejë me X-in, por pranon. Kur u zgjua në mëngjes, e ndjeu veten prapë të dashuruar. A është i dashuruar me X-in, apo është i dashuruar pas mendimit se është i dashuruar? Marrëdhënia e tyre është problem i ngjeshur: X-i çdo ditë është në prag të vetëvrasjes, mjekohet nga ana psikiatrike (pi hapa, shumë hapa, që në të vërtetë nuk e ndihmojnë), qan shpesh pa ndonjë arsye të dukshme. Kështu që B-ja nis të kujdeset për X-in. Tregohet i dashur, i vëmendshëm, por i ngathët. Kujdesi i tij është më shumë shkërbim i një dashnori të mirëfilltë. B-ja e kupton këtë. Përpiqet ta shpëtojë nga depresioni, por e fut në një rrugicë të verbër apo në atë që X-i e quan të tillë. Nganjëherë, kur është vetëm apo vrojton X-in duke fjetur, vetë B-ja mendon se ajo është në rrugicë të verbër. Mundohet të sjellë ndër mend dashuritë e humbura, si njëfarë antidoti, mundohet t’i mbushë mendjen vetes se mund të jetojë pa X-in, se ajo mund të shpëtojë vetë. Një natë X-i i kërkon që ai të largohet dhe B-ja pret biletën për të udhëtuar në një tren që do ta çojë jashtë qytetit. X-i shkon në stacion që ta përcjellë. Ndarja është e përzemërt, por plot pikëllim. B-ja udhëton në vagon me shtrat, po për shumë kohë nuk e zë gjumi. Tekembramja, kur e zë gjumi, ëndërron një majmun prej dëbore duke ecur në shkretëtirë. Majmuni ecën me ngathtësi dhe është në prag të dështimit. Por majmuni nuk do ta pranojë dhe përdor dredhinë: ecën natën, kur yjet e akullta e ftohin shkretëtirën. Pasi zgjohet (ndodhet në stacionin Sants në Barcelonë), B-së i duket se mund ta zbërthejë kuptimin e ëndrrës (nëse ka) e merr rrugën e shtëpisë disi i ngushëlluar. Po atë natë merr në telefon X-in dhe i tregon ëndrrën. X-i nuk thotë gjë. E thërret në telefon edhe të nesërmen. Edhe pas një dite. Qëndrimi i X-it bëhej për çdo ditë më i ftohtë, a thua se B-ja pas çdo thirrjeje largohej gjithnjë edhe më shumë. Pak nga pak po vjen duke u zhdukur, mendon B-ja. Ajo po më fshin dhe e di çfarë bën dhe pse e bën. Një natë B-ja e kërcënoi X-in se do të hipte në tren dhe të nesërmen do të ndodhej në shtëpinë e saj.
– As mos e mendo këtë gjë, – thotë X-i.
– Do të vij, – thotë B-ja, – se nuk i duroj më këto thirrje telefonike. Kur flet dua të ta shoh fytyrën.
– Nuk do ta hap derën, – thotë X-i dhe ia mbyll telefonin.
B-ja nuk kupton gjë. Mendohet gjatë se si një qenie njerëzore kalon nga një cep në tjetrin me ndjesitë e veta. Pastaj pi, dehet dhe kërkon ngushëllim tek një libër. Kalojnë ditët.
Një mbrëmje, pas gjashtë muajsh, B-ja thërret në telefon X-in që mezi ia njeh zërin.
– Ah, ti qenke?
Ajo tregohet shumë e ftohtë, aq e ftohtë, sa të trondit. Megjithatë B-së i duket sikur X-i do t’i thotë dicka. Po e dëgjon sikur të mos kishte kaluar kaq kohë, a thua se kishin folur para një dite.
– Si je? – e pyet B-ja, – tregomë ndonjë gjë.
X-i i përgjigjet me fjalë njërrokëshe dhe pas pak mbyll telefonin. B-ja habitet dhe formon prapë numrin e saj. Kur përgjigjet, B-ja parapëlqen të qëndrojë i heshtur. Në anën tjetër të fillit, zëri i X-it thotë:
– Hë, kush është? – Heshtje. Pastaj thotë: – Urdhëro. Dhe hesht.
Koha-koha që e ndante B-në nga X-i dhe që B-ja nuk e kuptonte-kalon nëpër fillin e telefonit, ngjeshet, nderet, zbulon një pjesë të natyrës së tij. B-ja, pa e kuptuar, nis të qajë. E di që është X-i që e ka kërkuar. Pastaj, heshtazi, e mbyll telefonin.
Deri këtu historia është e rëndomtë, prekëse por e rëndomtë. B-ja e kupton se nuk duhet t’i telefonojë më X-it.
Një ditë troket dera dhe shfaqen A-ja dhe Z-ja. Janë dy policë që duan ta marrin në pyetje. B-ja kërkon arsyen. A-ja lëkundet. Z-ja i sjell fjalën rrotull, pastaj i thotë. – Para tri ditësh, në cepin tjetër të Spanjës, dikush ka vrarë X-in. Në fillim B-ja e humb toruan, pastaj e kupton se ai është në mes të të dyshuarve dhe instikti i vetëmbrojtjes e shtyn të mbrohet. Policët e pyesin për dy ditë të veçanta. B-së nuk i kujtohet fare çfarë ka bërë ato dy ditë. Vetëm e di se nuk ka lëvizur nga Barcelona, madje as nga lagjia, as nga shtëpia, vetëm se nuk mundet ta provojë. Policët e marrin me vete. B-ja kalon natën në komisariat. Një çast, gjatë pyetjeve, mendon se do ta çojnë në qytetin e X-it dhe kjo gjë çuditërisht e josh, por tekembramja kjo nuk ndodh. I marrin gjurmët e gishtave dhe i marrin leje që t’i bëjnë një analizë gjaku. B-ja pranon. Të nesërmen e lënë të kthehet në shtëpi. Zyrtarisht B-në nuk e arrestuan, vetëm se kërkuan që të ndihmojë në zbardhjen e asaj vrasjeje.
Kur kthehet në shtëpi, B-ja shtrihet në shtrat dhe e zë gjumi menjëherë. Sheh në ëndërr një shkretëtirë dhe fytyrën e X-it, dhe, para se të zgjohet, e kupton se të dyja janë po ajo gjë. Nuk është nevoja ta vrasë shumë mendjen se ai është i humbur në shkretëtirë.
Në darkë fut disa plaçka në çantë dhe merr rrugën për te stacioni. Aty hipën në trenin që do ta çojë në qytetin e X-it. Gjatë udhëtimit, që zgjat gjithë natën se shkon nga njëri cep i Spanjës në tjetrin, nuk e zë gjumi dhe vret mendjen rreth asaj që mund të kishte bërë dhe nuk e bëri, rreth asaj që mund t’i kishte dhënë X-it e nuk ia dha. Gjithashtu mendon: po të isha unë i vdekuri, do të bëhej ai udhëtim në kahe të kundërta. Mendon: por jam pikërisht unë që jam gjallë. Gjatë udhëtimit, për herë të parë e këqyr X-in në madhësinë e saj të vërtetë, ndien prapë dashuri për të dhe e përbuz veten me hidhërim.
Mbërrin dhe shkon menjëherë drejt e në shtëpinë e të vëllait të X-it. Ky turbullohet dhe befasohet, e fton të hyjë brenda dhe i bën një kafe. Vëllai i X-it e ka fytyrën të larë dhe është përgjysmë i veshur. Nuk ka bërë dush, vë re B-ja. Vetëm ka larë fytyrën dhe ka lagur flokët. B-ja e merr kafenë, pastaj i thotë se kishte marrë vesh vrasjen e X-it, se policia e ka marrë në pyetje dhe se kërkon të dijë si ndodhi.
– Qe diçka shunë e trishtuar, – thotë vëllai i X-it ndërsa përgatiste kafenë në kuzhinë, – por nuk e marr vesh ç’lidhje ke ti me këtë çështje.
– Policia dyshon se mund të jem vrasësi, – thotë B-ja.
Vëllai i X-it qesh.
– Ti gjithnjë ke qenë njeri fatkeq, – i thotë.
– Çudi si po ma thotë këtë, – mendon B-ja, kur jam unë ai që ka mbetur gjallë. Por megjithatë i është mirënjohës që ai nuk dyshon për pafajësinë e tij. Pastaj vëllai i X-it shkon të punojë, kurse B-ja mbetet në shtëpi. I kapitur bie në gjumë të thellë. Siç merret me mend, në ëndërr i shfaqet X-i.
Pasi zgjohet, i duket se e di kush është vrasësi. E ka parë fytyrën e tij. Atë natë del me të vëllanë e X-it, hyn në bar e flasin për gjëra të rëndomta dhe sado që mundohen të dehen, nuk ia dalin dot. Ndërsa po ktheheshin në shtëpi nëpër rrugët e zbrazura, B-ja i thotë se njëherë e pati thirrur në telefon X-in e nuk i foli.
– Cfarë marrëzie, – thotë vëllai i X-it.
– Një herë e bëra, po atëherë e kuptova se X-it i ndodhnin kësi marrjesh në telefon. Dhe ajo kujtonte se isha unë. E kupton? – pyeti B-ja.
– Vrasësi është tipi i thirrjeve anonime në telefon? – pyeti i vëllai.
– Pikërisht këtë dua të them, – thotë B-ja. – kurse X-i pandehte se isha unë.
Vëllai i X-it ngërthen vetullat.
– Unë besoj, – thotë, – se vrasësi është një nga ish dashnorët e saj, mbasi ime motër kishte shumë të tillë.
B-ja parapëlqeu të mos i përgjigjej (me gjasë vëllai i X-it nuk ka kuptuar gjë) dhe të dy nuk e hapin më gojën derisa mbërrijnë në shtëpi.
Në ashensor B-së i vjen për të vjellë. Thotë:
– Më vjen për të vjellë.
– Mbaje veten, – thotë vëllai i X-it.
Përshkojnë me nxitim rruginën, vëllai i X-it hap derën dhe B-ja hyn shpejt dhe drejtohet në banjë. Por, sapo mbërrin aty nuk i vjen më për të vjellë. Djersin, i dhemb stomaku, por nuk vjell dot. WC-ja, me kapakun e ngritur i ngjan një gojë pa dhëmbë që tallet me të. Ose me dikë tjetër. Pasi lan fytyrën këqyret në pasqyrë, fytyrën e ka të bardhë si fije letre. Atë që kishte mbetur nga nata, e kalon pa gjumë, por lexon dhe dëgjon gërhitjen e vëllait të X-it. Të nesërmen, sapo zgjohet, B-ja kthehet në Barcelonë, kurrë nuk do ta vizitojë më këtë qytet, pasi X-i nuk jeton më.
Pas një jave, vëllai i X-it e merr në telefon dhe i thotë se policia kishte gjetur vrasësin.
– Ai tipi i mbetej në qafë sime motre, – thotë vëllai me anë të thirrjeve telefonike.
B-ja nuk përgjigjet.
– Ishte një dashnor i vjetër, – thotë vëllai i X-it.
– Gëzohem që e mora vesh këtë gjë, – thotë B-ja. – Faleminderit që më more në telefon.
Pastaj vëllai i X-it ul receptorin dhe ai ngelet vetëm.

Përktheu: Gjergj Vlashi