Katherine Mansfield
Veshur me fustanin e saj blu, me mollëzat e skuqura lehtë, sytë blu të thellë dhe kaçurrelat e arta të kapura lart si për herë të pare ngritur, për të mos e penguar për fluturim, vajza e zonjës Radik dukej sikur sapo kishte zbritur nga kjo parajsë rrëzëllitëse. Shikimi i druajtur, paksa i habitur, por thellësisht admirues i zonjës Radik të krijonte iluzionin se e besonte këtë fakt, por e bija s’dukej e kënaqur, e pse të ishte, që kishte zbritur në shkallët e kazinos? Vërtet që ishte mërzitur, mërzitur sikur parajsa të ish mbushur me kazino të cilat kishin për kurora ca shenjtorë të nxirë nga burnoti.
– S’e ke problem që po merr Henin? – tha zonja Radik. – Je i sigurt? Ja ku është makina, shkoni për çaj, kurse ne do jemi sërish te kjo shkallë, mu këtu, për një orë.
– E di si është puna? Unë dua që ajo të futet brenda. S’ka qenë kurrë më parë dhe ia vlen ta shohë. Më duket sikur s’do ishte e drejtë për të.
– Oh, mbylle gojën mama, – tha ajo e mërzitur. – Hajde shpejt. Mos fol kaq shumë dhe mbylle çantën, prapë do t‘i humbasësh të gjitha paratë.
– Më fal, e dashur, – tha zonja Radik.
– Oh, futemi brenda! Dua të fitoj pará, – tha zëri i paduruar. – Mirë është për ty, por unë s’kam asnjë kacidhe! – Ja, merr pesëdhjetë franga, e dashur, merr njëqind!
Pashë që zonja Radik po i fuste ca kartëmonedha në duar ndërkohë që po kalonin përmes dyerve rrotulluese. Unë dhe Heni qëndruam te shkallët për një minutë duke parë njerëzit. Ai po buzëqeshte i kënaqur.
– Shiko, – briti, – ja ku është një bulldog anglez. Lejohet t’i marrin qentë brenda?
– Jo, jo. Çfarë qeni, apo jo? Sikur të kisha dhe unë një. Sa të lezetshëm që janë. I frikësojnë njerëzit kaq shumë, kurse me pronarët e tyre nuk janë kurrë të egër.
Papritur më kapi nga krahu. – Shikoje pak atë gruan e vjetër. Kush është? Pse është ashtu? Kumarxhie është?
Krijesa antike e rrudhur, veshur me një fustan jeshil sateni, mantel të zi kadifeje dhe kapele të bardhë me pupla të purpurta, hovte ngadalë nëpër shkallë sikur po e tërhiqnin me tel lart. E nguli shikimin përpara, ndërkohë që qeshte, tundte kokën dhe kakariste me vete. Kthetrat i kishte ngulur në një çantë të pisët. Por pikërisht në atë cast u duk zonja Radik, me atë dhe një zonjë tjetër që endej në sfond. Zonja Radik nxitoi drejt meje. Ishte skuqur flakë, e gëzuar, krijesë krejtësisht tjetër. Dukej si ndonjë grua që po u thotë “mirupafshim” miqve të saj në platformën e stacionit në minutën e fundit para se treni të niset.
– Oh, qenkeni akoma këtu. Sa me fat! S’paskeni ikur. Sa mirë! Pata përvojë shumë të keqe me të, – dhe shenjoi nga e bija, e cila rrinte pa lëvizur fare, përbuzëse, me kokën poshtë, duke lëvizur këmbën në shkallë, milje larg. – S’e lënë të futet brenda. U betova që ishte njëzet e një. Por s’më besuan. I tregova atij burrit kuletën. S’’guxova të bëja më shumë. Por s’piu ujë. Ai thjesht më përqeshi… Kurse pak më pare takova zonjën Makeven nga Nju Jorku, e cila sapo ka fituar 13 mijë në Sallën Private dhe kërkon që të kthehem me të brenda për aq kohë sa zgjat fati. Po sigurisht që s’mund ta lë. Po sikur ju të… Në ato caste “ajo” ngriti sytë. E ëma u mblodh shuk.
– E pse s’më lë? – tha me tërbim. – Çfarë idiotësie! Si guxon të bësh skena të tilla? Kjo është hera e fundit që dal me ty. Për ty as fjalë s’ia vlen të harxhosh.
E pa të ëmën nga koka te këmbët. – Mblidhe veten, – tha. Zonja Radik ishte e dëshpëruar, thjesht e dëshpëruar. Donte me gjithë shpirt të kthehej brenda me zonjën Makeven, por në të njëjtën kohë… Unë mora zemër. – A do të donit të vinit për çaj me ne?
-Po, po, do vijë se s’bën. Këtë doja dhe unë, apo jo e dashur? Zonja Makevan… Do kthehem për një orë… ose më pak… Do të…
Zonja Radik nxitoi nëpër shkallë. Pashë që çantën e kishte prapë të hapur. Kështu pra ngelëm vetëm ne të tre. Por jo për fajin tim. Edhe Heni dukej i dërrmuar. Kur erdhi makina, ajo mblodhi rreth vetes pallton e saj të errët që të mos bëhej pis. Madje dhe këmbët e saj të vogla dukej sikur kishin neveri ta çonin poshtë shkallëve deri te ne.
– Më vjen shumë keq, – mërmërita ndërkohë që makina u nis. – Oh, s’e kam problem, – tha. – S’dua të dukem si njëzet e një. Kush do të donte nëse është vetëm shtatëmbëdhjetë! – Është… edhe trupi iu drodh lehtë. – Budallallëku më neverit dhe shikimet e ngulta të pleqve të shëndoshë. Kafshët!
Heni e pa një herë dhe pastaj ktheu sytë nga dritarja. Iu afruam një pallati gjigand prej mermeri rozë dhe të bardhë me pemë portokalli jashtë dyerve të mbjella në vazo të mëdha të zeza dhe të arta. – Doni të hyjmë brenda? – sugjerova. Ajo nguroi, hodhi një sy, kafshoi buzën dhe u dorëzua. – Epo kur s’ka vend tjetër, – tha. – Zbrit, Heni.
Dola më parë për të gjetur tavolinën. Sigurisht ajo më ndoqi. Por më e keqja ishte që kishim me vete edhe vëllain e saj të vogël, i cili ishte vetëm dymbëdhjetë vjeç. Zvarritja e atij fëmije pas hapave të saj i vinte kapakun të gjithave. Gjeta një tavolinë. Kishte karafila rozë, pjata rozë me peceta blu çaji.
– A ulemi këtu?
Ajo vuri duart e mërzitur tek një karrige e bardhë xunkthi.
– Ulemi. Pse jo? – tha.
Heni u nguc prapa karriges së saj dhe zuri vend në një stol në fund. U ndie i lënë jashtë. Ajo as dorashkat nuk i hoqi. Uli sytë dhe nisi të kërciste gishtat në tavolinë. Kur u dëgjua mbyturazi tingulli i një violine ajo kafshoi pak buzën. Heshtje. U duk kamerierja. Me zor guxova ta pyes. – Çaj, kafe? Çaj kinez apo çaj të ftohtë me limon? S’e kishte problem, ç’të ishte. Të gjitha i kishte njëlloj. Në të vërtetë nuk donte gjë. Heni pëshpëriti, – Çokollatë! Por sapo kamerierja u kthye për të ikur, ajo briti e shkujdesur, – Oh, mund të më sillni edhe mua një.
Ndërkohë që priste, ajo nxori një kuti pudre të artë me një pasqyrë në kapak, shkundi pufen e shkretë sikur e përbuzte dhe preku me të hundën e vet të bukur. – Heni, – i tha, “m’i hiq ato lule tutje. Tregoi me pufe karafilat dhe dëgjova murmurimën e saj: – S’i duroj dot lulet në tavolinë. Dukshëm ato po i shkaktonin dhimbje të fortë, sepse i mbylli sytë ndërkohë që i hoqa mënjanë. Kamerierja erdhi me çokollatën dhe çajin. Filxhanët e mëdhenj me shkumë ua vuri përpara atyre, kurse mua më afroi gotën time transparente. Heni zhyti hundën dhe kur e ngriti kokën, për një cast të tmerrshëm, në majë i kish mbetur një pikë kremi. Por ai e fshiu shpejt e shpejt si një xhentëlmen i vogël. Po mendoja si t’i tërhiqja vëmendjen për filxhanin e saj. S’e kishte vënë re, s’e kishte pare kur papritur, fare rastësisht, piu një gllënjkë. Po shihja me ankth. Ajo u drodh lehtë. – Tmerrësisht e ëmbël! – tha. Një djalë i vogël me kokën si stafidhe dhe trup çokollatë u afrua me një tabaka me pasta, radhë të tëra trillesh të vogla, frymëzimesh të vogla, ëndrrash të vogla që shkrijnë. Ai ia ofroi asaj. – Oh, s’jam fare e uritur. M’i hiq tutje.
Ai ia ofroi Henit. Heni më hodhi një vështrim të shpejtë, duhet të ketë qenë i mire, sepse më pas mori një krem çokollatë, një ekler kafeje, marengë të mbushur me gështenja dhe një bri të vogël mbushur me luleshtrydhe të freskëta. Me zor i hidhte sytë nga ai. Por sapo djali u rrotullua për të ikur, ajo ngriti pjatën.
-Epo, më jep një, – tha. Mashat e argjendta hodhën një, dy, tre dhe një byrek me qershi. – S’po e kuptoj pse po më jep gjithë këto, – tha dhe pothuaj buzëqeshi. – S’do t’i ha të gjitha, s’mundem! U ndieva shumë më rehat. Rrufita çajin tim, u mbështeta, madje dhe pyeta nëse mund të pija duhan. Këtu ajo ndali, pirunin në dorë, hapi sytë dhe vërtet që buzëqeshi. – Patjetër, – tha. – Pres gjithmonë që njerëzit të pinë.
Por në atë çast Henit i ndodhi një tragjedi. Ai e shpoi shumë fort me pirun pastën si bri, dhe ajo u nda më dysh, njëra gjysmë u derdh në tavolinë. Punë dreqi! Ai u bë flakë. Madje edhe veshët i flakëronin. Një dorë e turpëruar u zvarrit në tavolinë për të hequr atë që kish mbetur nga trupi. – Ti kafshë e keqe! – tha ajo. O Zot i madh! M’u desh të hidhesha për shpëtim. Thirra me nxitim: – Do rrini jashtë për kohë të gjatë? Por ajo e kish harruar Henin. Edhe mua. Po përpiqej të kujtonte diçka… Ishte milje larg. – S’e di, – tha me ngadalë, nga ai vend i largët. – Ma do mendja të pëlqen më shumë se Londra. Është më.. më… Ndërsa nuk vazhdova ajo u kthye dhe më pa, shumë e habitur. – Më… – Enfin, më i gëzuar, bërtita duke tundur cigaren. Por për këtë u desh të mbarohej një kek i tërë. Madje edhe atëhere, “Oh, faktikisht varet!” ishin të vetmet fjalë që mund t’i thoshte me siguri. Heni kishte mbaruar. Ende kishte vapë. Mora menunë nga tavolina.
– Po sikur të marrim nga një akullore, Heni? Ç’thua për mandarinë dhe xhenxhefil? Jo, diçka më të freskët. Si të duket një krem i freskët ananasi?
Heni ishte plotësisht dakort. Kamerierja i kishte sytë nga ne. Porosia u mor kur ajo ngriti sytë mbi thërrimet e saj.
– Thatë gjë mandarinë dhe xhenxhefil? Mua më pëlqen xhenxhefili. Mund të më sillni një dhe mua. Dhe pastaj shpejt e shpejt: – Sikur orkestra të mos luante më këtë muzikë që nga epoka e gurit. Vjet për Krishtlindje me këtë vallëzonin të gjithë. Sa e pështirë!
Por ajri ishte joshës. Tani që e vura re më ngrohu zemrën. – Mua më duket vend shumë i këndshëm, apo jo Heni? – thashë. Heni m’u përgjigj: – I shkëlqyer!
Ai e nisi ta thoshte me zë të ulët, por i doli një angullimë shumë e lartë. – I këndshëm? Ky vend i këndshëm? Për herë të parë ajo pa rreth e rrotull, duke u përpjekur të shohë çfarë kishte… Sytë e saj të mrekullueshëm u kapsitën dhe sikur pyesnin. Një plak shumë i pashëm ia nguli sytë përmes një monokli lidhur për një rrip të zi. Por atë ajo thjesht s’mund ta shihte. Aty ku bënte vend burri, kishte vetëm një gropë në ajër. Ajo shikonte përmes tij. Më në fund lugët e vogla të sheshta zunë vend në pjatat prej xhami. Heni dukej disi i lodhur, por ajo vuri sërish dorashkat e bardha. Ora prej diamanti në dorë i ngeci duke e penguar. E tërhoqi, donte ta thyente atë gjë idiote, po s’e bëri dot. Më në fund, iu desh të tërhiqte dorashkën përsipër. Pas kësaj vura re që ajo s’mund ta rrinte në atë vend as edhe një minutë më shumë, dhe, vërtet, u çua me vrik dhe iku ndërkohë që mua m’u desh të kryeja aktin vulgar të të paguarit për çajin. Më pas dolën jashtë prapë. Qe bërë mugëtirë. Qielli ishte spërkatur me yje të vegjël, llambat e mëdha lëshonin dritë. Kur po prisnim të vinte makia, ajo qëndronte në shkallë, duke vërtitur këmbën, me kokën poshtë. Heni nxitoi t’i hapte derën dhe ajo u fut brenda duke u zhytur në ndenjëse me – oh – çfarë psherëtime! – I thuaj,- gulçoi, – t’i japë sa më shpejt të mundet.
Heni i zbardhi dhëmbët mikut të tij, shoferit. – Allez, vite![1]– i tha. Pastaj u rregullua në ndenjësen e vogël përballë me tonën. Kutia e artë e pudrës u nxor sërish. Sërish pufja e shkretë u shkund, sërish ai shikim i shpejtë, tmerrësisht sekret midis saj dhe pasqyrës. Ne çamë përmes qytetit të zi dhe të artë, si ndoca gërshërë që presin brokada. Heni me zor e mbante veten që të mos dukej se po mbahej diku. Dhe kur arritëm në kazino, sigurisht, zonja Radik s’ishte atje. S’kishte asnjë shenjë të saj te shkallët, as edhe një.
– A do të qëndroni në makinë sa të hedh një sy brenda? Por jo, s’bëhej fjalë që ajo të rrinte aty. Zot i madh, jo! Heni mund të rrinte. Por ajo s’e duronte dot të rrinte ulur në makinë. Më mirë priste te shkallët. – Por s’ma ka shumë qejfi të të lë këtu, – murmurita. – Më mirë sikur mos të të lë këtu. Këtu ajo hodhi prapa pallton, u kthye nga unë, buzët iu hapën lehtë. – O Zot, pse! Unë s’e kam fare problem. Mua më pëlqen të pres.
Papritur faqet iu përflakën, sytë iu errësuan. Për një çast m’u duk sikur do niste të qante. – Më lër, të lutem, – belbëzoi, me një zë të ngrohtë e të paduruar. – Më pëlqen. E dua të priturin! Vërtet, Vërtet e dua! Gjithmonë pres, Në çdo lloj vendi…
Palltoja e saj e errët u hap, dhe gusha e saj e bardhë, i gjithë trupi i ri e i butë nën fustanin blu ishte si lule që çel nga gonxhja e saj e errët.
Përktheu: Alma Vladi
____
Katherine Mansfield, pseudonim i Kathleen Mansfield Beuschamp, (1888-1923) është tregimtare e cila zhvilloi një stil të veçantë proze. Tregimet e saj përqendrohen në konfliktet psikologjike, priren të paraqesin vëzhgime të mprehta nga jeta dhe shfaqin ndikimin e Anton Çehovit. Mansfield pati shumë ndikim në zhvillimin e tregimit të shkurtër si gjini letrare.
[1] Jepi, shpejt. (Frëngjisht).
